Thứ năm, 7/12/2017, 09h51

Andrej Babis - Con đường đến ghế Thủ tướng Séc

Đài phát thanh Séc Radio Praha ngày 6/12 đã phát bài phân tích các nấc thang trên con đường dẫn đến chức Thủ tướng CH Séc của tỷ phú Andrej Babis.

Ông Andrej Babis (trái) trong buổi lễ bổ nhiệm Thủ tướng. Ảnh: Pravo

Ngày 6/12 hoàn toàn có thể trở thành một ngày lịch sử đối với Séc - thủ tướng mới nhậm chức có nghĩa là đây là giai đoạn mới đối với nhân dân và xã hội. Thủ lĩnh của phong trào ANO giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Hạ viện, đã trở thành người đứng đầu nội các mới. Thủ tướng Babis được Tổng thống Milos Zeman trao cho hai cơ hội để vượt qua cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Hạ viện. Lần thứ ba thì phải chờ sự đồng ý của Chủ tịch Hạ viện là Radek Vondracek, cũng là người của ANO.
Andrej Babis sinh ngày 2/9/1954 tại Bratislava (Slovakia). Vị thủ tướng tương lai có bố làm ở Liên hợp quốc nên ông có cơ hội sống những năm tuổi thơ tại Pháp, Thụy Sĩ và học phổ thông ở Geneva. Ông tốt nghiệp Trường Đại học Kinh tế ở Bratislava. Từ năm 1980 đến 1989 là đảng viên Đảng Cộng sản Tiệp Khắc. Năm 1985 ông làm việc ở công ty Petrimex và có 6 năm sống tại Marocco. 
Adrej Babis có 4 con và trong năm nay ông đã làm đám cưới với bà Monika, mẹ của hai người con bé - một trai, một gái, sau khi sống với nhau 23 năm. Năm 1990 Babis trở thành Giám đốc Petrimex và lập chi nhánh ở Praha, CH Séc. Ba năm sau ông đổi tên Petrimex thành Agrofert. Hiện nay đây là "chàng khổng lồ" về nông nghiệp, chế biến thức ăn và hóa chất với hàng chục công ty đăng ký ở Séc, Slovakia, Ba Lan, Hungary, Đức, Hà Lan.
Agrofert cũng bao gồm cả tổ hợp truyền thông MAFRA gồm nhiều tờ báo viết và kênh truyền hình. Như vậy là Andrej Babis bước vào chính trường từ lĩnh vực doanh nghiệp, khi đã là tỷ phú và ông trùm truyền thông. Năm 2011 ông là thủ lĩnh của phong trào ANO và năm 2013, với chiến thắng của ANO trong cuộc bầu cử Hạ viện, ông được trao chiếc cặp Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính trong Chính phủ liên minh của Thủ tướng Bohuslav Sobotka. 
Những lời buộc tội trong năm 2017 về gian lận tài chính và trốn thuế của tập đoàn Agrofert đã lôi kéo hàng trăm người xuống đường biểu tình, kích hoạt cuộc khủng hoảng chính phủ và cuối cùng là tước bỏ của Babis chiếc ghế Bộ trưởng Tài chính. Agrofert là chủ sở hữu của tổ hợp - trang trại đa chức năng Tổ Cò. Các điều tra viên cho rằng Tổ Cò không thể tách ra khỏi Agrofert để nhận tài trợ của Liên minh châu Âu (EU). 
Cuộc điều tra kéo dài và mặc dù Quốc hội khóa trước đã tước của Babis quyền miễn trừ của một nghị sỹ nhưng ông sau đó lại tái đắc cử. Quốc hội khóa mới sẽ phải lại xem xét vấn đề tước quyền miễn trừ của ông theo kiến nghị của cảnh sát. Vụ Tổ Cò không phải là tai tiếng duy nhất của vị tân Thủ tướng liên quan đến gian lận tài chính. Còn về chính sách kinh tế tới đây thì Babis nhiều lần thể hiện thái độ ghẻ lạnh đối với đồng tiền chung châu Âu, coi đó là điều bất lợi đối với Séc. 
Một trong những điểm trừ của việc gia nhập Eurozone, theo ông là Ngân hàng Quốc gia Séc sẽ mất sự tự chủ.  Thủ tướng Andrej Babis cũng là người có quan điểm thân Nga hơn Thủ tướng mãn quyền Bohuslav Sobotka, trong đó có vấn đề bán đảo Crimea.  Trở thành người đứng đầu nội các mới, Andrej Babis cũng lập luôn mấy kỷ lục chính trị. Ông đã bước qua tuổi 63, nghĩa là vị Thủ tướng già nhất trong lịch sử CH Séc. Còn tuổi đời của phong trào ANO do ông thành lập và lãnh đạo thì đang rất non trẻ - 6 năm.  
Đã có năm vị Thủ tướng trong lịch sử CH Séc xuất thân từ Đảng Dân chủ Xã hội (CSSD), ba người từ Đảng Dân chủ Công dân (ODS) đều được thành lập ngay sau cuộc „cách mạng nhung“ từ năm 1991. Ba vị Thủ tướng nữa không theo đảng phái nào. Như vậy, Babis đã làm điều chưa từng có là đưa một đảng mới toanh lên cầm quyền. 
Một điểm gây tranh cãi trong lý lịch của tân Thủ tướng Andrej Babis là lời buộc tội hợp tác với cơ quan an ninh quốc gia Tiệp Khắc. Các điều tra viên Slovakia khẳng định rằng trong năm 1980 Babis là một "thông tin viên" với bí danh "Bures". Andrej Babis kiên quyết phủ nhận và năm 2012 kiện ra tòa. Vụ việc đang trong quá trình điều tra lại.
Trần Quang Vinh (Pv TTXVN tại CH Séc)