Tàu chiến các nước có mặt tại Hawaii để tham gia cuộc tập trận RIMPAC hồi năm 2016 - Ảnh: REUTERS
Hôm 23-5 (giờ Mỹ), Lầu Năm Góc thông báo không mời Trung Quốc tham gia cuộc tập trận hải quân Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) 2018 do Bộ Quốc phòng Mỹ tổ chức, nhằm phản ứng với các động thái quân sự hóa Biển Đông của Trung Quốc.
Ngay sau khi Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị lên tiếng chỉ trích quyết định của Mỹ, Bộ Quốc phòng Trung Quốc ngày 24-5 tiếp tục ra tuyên bố đáp trả.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc nói rằng Mỹ đã "phớt lờ các sự thật và thổi phòng cái gọi là ‘quân sự hóa’ Biển Đông", đồng thời cáo buộc Lầu Năm Góc đang lợi dụng tình hình biển Đông như một cái cớ để hủy lời mời Trung Quốc tới RIMPAC 2018.
"Quyết định này của Mỹ không mang tính xây dựng. Đóng đối thoại vào bất kỳ thời điểm nào cũng sẽ không có ích cho việc xây dựng lòng tin và cơ chế liên lạc giữa quân đội Trung Quốc và Mỹ" - hãng tin Reuters dẫn lại tuyên bố của Bộ Quốc phòng Trung Quốc.
Tuần trước, Trung Quốc ngang nhiên cho hạ cánh và cất cánh các máy bay ném bom trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Ảnh chụp vệ tinh ngày 12-5 còn cho thấy Trung Quốc dường như đã triển khai hệ thống tên lửa đất đối không đến đảo Phú Lâm. Đến ngày 20-5, các tên lửa này vẫn được nhìn thấy từ vệ tinh, theo Đài Fox News.
Ảnh chụp tháng 10-2017 cho thấy các công trình trái phép Trung Quốc xây ở phía bắc đá Subi. 1) Các kho chứa ngầm dưới lòng đất; 2) Các cơ sở cảm biến và liên lạc; 3) Cầu cảng di động dùng để bốc dỡ hàng hóa; 4) Trạm radar cao tần; 5) Một trong 4 công sự phòng thủ - Ảnh: CSIS/AMTI
Biện bạch cho động thái này trong số một loạt hành động phi pháp của Bắc Kinh ở Biển Đông, Bộ Quốc phòng Trung Quốc nói rằng việc Trung Quốc xây dựng các "cơ sở phòng thủ" ở Biển Đông là để bảo vệ chủ quyền và các quyền hợp pháp quốc gia, không liên quan gì tới chuyện quân sự hóa.
"Mỹ không có quyền để đưa ra các bình luận thiếu trách nhiệm về động thái này" - Bộ Quốc phòng Trung Quốc chỉ trích Mỹ.
"Được mời tới RIMPAC hay không cũng không thể thay đổi ý chí của Trung Quốc để giữ vai trò trong việc bảo vệ hòa bình và ổn định ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, và không thể làm lay chuyển sự quyết tâm của Trung Quốc để bảo vệ chủ quyền và các lợi ích an ninh của mình" - Bộ Quốc phòng Trung Quốc nhấn mạnh.
Thời báo Hoàn cầu - tờ báo chính thống của đảng Cộng sản Trung Quốc, thậm chí đã đưa ra các bình luận "mạnh miệng" hơn sau quyết định của Mỹ.
"Nếu quân đội Mỹ tăng cường các hoạt động của họ ở Biển Đông, thì phía chúng ta (Trung Quốc) sẽ cần đẩy mạnh hơn nữa việc triển khai quân sự tới đó" - bài xã luận trên báo viết.
Tờ báo nổi tiếng "diều hâu" của Bắc Kinh nói rằng sẽ không có chuyện Trung Quốc đánh đổi các lợi ích của mình ở Biển Đông để được tham gia cuộc tập trận của Mỹ.
Theo dữ liệu gần đây của tổ chức phi chính phủ Earthrise, tính từ năm 2014 tới nay, Trung Quốc đã xây trái phép hơn 400 công trình kiên cố trên đá Subi thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Số lượng các công trình này đã bằng với số công trình Trung Quốc xây trái phép trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Lầu Năm Góc nhấn mạnh việc Trung Quốc quân sự hóa liên tục các thực thể tranh chấp ở Biển Đông chỉ làm gia tăng căng thẳng và gây bất ổn khu vực. Đồng thời, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng nói rõ rằng cách hành xử của Trung Quốc đã đi ngược lại các nguyên tắc và mục đích của cuộc tập trận RIMPAC.