Các mục tiêu đã “thực tế” hơn

Ông Châu cho biết: Chúng tôi đã tiếp thu một cách nghiêm túc các ý kiến đóng góp cho dự thảo chiến lược, đến ngày 28-12-2008 thì từ 74 chỉ tiêu chúng tôi đã rút xuống còn gần 50 chỉ tiêu. 50 chỉ tiêu đó được tính toán dựa trên những số liệu theo chúng tôi là có căn cứ. Đây không phải là phép trừ một cách thô thiển mà mình giữ lại những gì mình có căn cứ đối chiếu và có triển vọng. Nhưng trong chiến lược không nhất thiết phải nêu hết các số liệu.

PV: Các độc giả cũng góp ý là cần ưu tiên cho các mục tiêu chiến lược ĐH. Trong bản dự thảo mới này Bộ GD-ĐT đã thể hiện điều đó chưa, thưa ông?

- Đây là một chiến lược quốc gia toàn diện. Khi nói đến phổ thông là nói đến ĐH, khi nói đến mầm non là nói đến phổ thông… Các cấp học đều có một vị trí ngang tầm nhau.

- Đây là một chiến lược quốc gia. Và ở nước nào cũng vậy. Sau đó, Phó thủ tướng Bộ trưởng sẽ chỉ đạo mỗi một cấp học xây dựng một chiến lược riêng cho mình. Như vậy phổ thông, mầm non, ĐH… từ chiến lược chung này sẽ có một chiến lược riêng. Hiện các vụ của Bộ đang nhận trách nhiệm thực hiện việc này.

Năm 2010: không còn biên chế trong giáo viên

- Dự thảo Chiến lược đã nêu rất rõ: “Để tạo sự cạnh tranh lành mạnh và ý thức phấn đấu trong đội ngũ nhà giáo, nhanh chóng tiến tới thực hiện chế độ hợp đồng thay cho biên chế trong quá trình tuyển dụng và sử dụng các giáo viên, giảng viên và các viên chức khác, năm 2009 bắt đầu thí điểm ở một số trường phổ thông và trường đại học, tới năm 2010 có 100% số giáo viên, giảng viên mới được tuyển dụng làm việc theo chế độ hợp đồng thay cho biên chế”.

Theo tôi, đây là một trong những giải pháp nhằm tạo ra cạnh tranh mang tính lành mạnh, tạo sự kích thích, là động lực của sự phấn đấu. Không riêng gì ngành giáo dục, mà ở nhiều ngành khác, nếu giữ biên chế, người lao động sẽ không phấn đấu, nỗ lực cố gắng bởi tư tưởng “yên vị”, đã biên chế rồi cứ thế hưởng lương. Việc bỏ biên chế, thay bằng hợp đồng được thực hiện với ngành giáo dục ở nước ta cũng sẽ giống nhiều nước trên thế giới. Đương nhiên, khi người giáo viên dạy tốt sẽ được tiếp tục ký hợp đồng.

Tuy nhiên, chiến lược này không có nghĩa là bắt đầu từ năm 2010, mọi giáo viên sẽ ra khỏi biên chế. Mà bắt đầu từ năm 2010, mọi giáo viên, giảng viên được tuyển dụng  mới đều là ở diện hợp đồng.

- Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ GD-ĐT sẽ lập kế hoạch cụ thể để thực hiện. Năm 2008 bắt đầu thí điểm và trong chiến lược có nêu vào năm 2010 sẽ tiến tới bắt đầu 100% những người được tuyển dụng là ký hợp đồng.

- Ngành giáo dục đang có hơn 1 triệu giáo viên, chiếm khoảng  80% lực lượng công chức nhà nước. Có thể khẳng định, hiện nay giáo viên ở tiểu học không còn thiếu, thậm chí là thừa. Nếu có thiếu thì chỉ ở một số môn đặc thù như giáo dục công dân, ngoại ngữ, tin học, thể chất, giáo dục nghệ thuật... Chủ trương tiến tới thực hiện ký hợp đồng lao động với người giáo viên sẽ là cơ hội tốt để chúng ta thu hút, mời và ký hợp đồng với nhiều người hơn.

- Chúng ta phải chấp nhận sự cạnh tranh giữa hai loại hình giảng viên, giáo viên này và ngành sẽ có giải pháp hỗ trợ để tạo sự động viên, khuyến khích giáo viên biên chế làm việc tốt hơn nữa, cống hiến nhiều hơn. Một trong những giải pháp tích cực là người giáo viên cũng sẽ được đánh giá thực chất bởi chính HS, SV và chế độ trả lương của người hiệu trưởng cho từng người.

Theo chỉ đạo của Bộ trưởng, năm 2009 sẽ thực hiện thí điểm hiệu trưởng trả lương ở một số ĐH. Ở các nước, người hiệu trưởng có quyền trả các mức lương khác nhau cho giáo viên. Thậm chí có những người hưởng mức lương gấp 10 lần người khác, tương đương với trình độ của mỗi người. Đương nhiên sẽ có cả bộ máy, một hội đồng giúp người hiệu trưởng xây dựng quy định về thang, bảng lương khách quan, khoa học. Điều này cũng đỏi hỏi ở người lãnh đạo sự can đảm, bản lĩnh và công bằng.

Thí điểm hiệu trưởng trả lương cho giáo viên đã được Bộ dự định thực hiện trong năm 2008 nhưng đã không thực hiện được. Năm 2009, vấn đề này theo ông sẽ được giải quyết như thế nào?

- Năm 2009 bắt đầu ở các cơ sở ĐH trước. Hiệu trưởng ĐH sẽ trả lương cho giảng viên. Sẽ nhiều vấn đề nảy sinh. Người hiệu trưởng phải là người can đảm và công bằng. Nhưng chắc sẽ phải có một hội đồng. Bộ sẽ giao quyền cho các trường và hiệu trưởng sẽ phải chịu trách nhiệm về vấn đề này. Tất nhiên, bên cạnh người hiệu trưởng là cả bộ máy, không phải của một cá nhân.