Theo quan niệm của người Việt, Tết phải sum vầy, mâm cao cỗ đầy thì năm mới sẽ khấm khá. Tuy nhiên, những món ăn giàu năng lượng ngày Tết dễ khiến người sử dụng tăng cân, kéo theo các chỉ số về sức khỏe cũng tăng theo. Điều đáng nói là tăng cân thì dễ, trong khi giảm cân lại không đơn giản và cần nhiều biện pháp kết hợp.
 |
| Để giảm cân hiệu quả, bác sĩ Đỗ Thị Ngọc Diệp khuyên nên sử dụng thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, tập thể dục, uống nhiều nước và ăn nhiều rau xanh có lá |
Ăn ít vẫn tăng cân?
Tốn công giữ dáng bằng việc ăn uống điều độ và tập thể dục thường xuyên, nhưng chỉ sau mấy ngày Tết chị Vũ Thị Ngọc Tuyết (quận 1) đã cảm nhận một cách rõ rệt về “vòng eo mới” khi ních vào chiếc váy đồng phục quen thuộc. Chị Tuyết thừa nhận chị đã ăn nhiều món ngon ngày Tết như giò chả, bánh chưng, thịt kho tàu, lạp xưởng và nước ngọt có gas, nhưng chỉ ăn uống trong mức độ vừa phải “mà không hiểu sao vẫn bị tăng cân so với trước Tết, làm cho việc mặc đồng phục đi làm trở nên chật chội, khó thở”. Cũng duy trì chế độ ăn uống điều độ trong những ngày Tết, nhưng chị Hồng Yến (nhân viên kế toán Công ty Nguyễn Kim) vẫn bị tăng hơn 1kg. Là người nấu nướng giỏi, nên chị luôn là người “đứng bếp” chuẩn bị món ăn cho gia đình. Có lẽ do ăn uống nhiều chất đạm đã khiến cho đường tiêu hóa của chị “có vấn đề”, gây đầy hơi, khó tiêu. Mấy ngày nay, Yến đã tăng cường rau xanh, thịt cá thay cho ăn cơm nhưng chưa thấy trong người khỏe khoắn lại như trước.
Theo nhận định của bác sĩ Đỗ Thị Ngọc Diệp (Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM), tình trạng “ăn không bao nhiêu nhưng vẫn lên cân trong dịp Tết là do đã ăn nhiều hơn bình thường từ trước Tết, ăn tất niên hoặc do nêm nếm khi nấu các món ăn ngày Tết. Tuy nhiên, nguyên nhân chính gây tăng cân là do cơ thể đã dung nạp các món ăn ngày Tết vốn chứa rất nhiều năng lượng và chất béo có nguồn gốc từ động vật. Chẳng hạn như khi ăn một miếng bánh chưng hay miếng bánh tét thì năng lượng dung nạp vào cơ thể đã tương đương với 450-550 kilo calo (kcl), gấp đôi năng lượng của một chén cơm đã bao gồm thức ăn, trong khi năng lượng cần có cho cơ thể đối với phụ nữ lao động nhẹ ở tuổi trưởng thành chỉ khoảng 2.000kcl/ngày.
Bên cạnh món bánh chưng, bánh tét giàu năng lượng, bác sĩ Diệp còn liệt kê ra hàng loạt món ăn ngày Tết giàu năng lượng khác mà người sử dụng thường không để ý. Chẳng hạn như khi ăn một hột vịt kho cộng với một miếng thịt, thì lượng năng lượng của khẩu phần này đã đạt khoảng 450kcl, chỉ 100gram giò thủ tương đương với 580kcl, 1 cặp lạp xưởng tương đương với 600kcl, 1 lon nước ngọt đạt khoảng 150kcl... Bác sĩ Diệp lưu ý: “Lên cân là việc rất dễ nhưng giảm cân lại là điều rất khó sau Tết đối với cả đàn ông và phụ nữ, nhất là đối với chị em phụ nữ tuổi trung niên đã có thay đổi về nội tiết khiến cho cơ thể rất dễ dàng tích lũy mỡ thừa”.
Để giảm cân hiệu quả
Bác sĩ Diệp khuyến cáo, thực tế cho thấy sau khi đã tăng cân sẽ rất khó khi muốn giảm cân, nhất là đối với những người muốn giảm cân nhanh. Chẳng hạn như lượng mỡ thừa được đưa vào cơ thể ở mức 100kcl là rất dễ dàng, nhưng để tiêu hao đi 100kcl thông qua vận động thì đòi hỏi chúng ta phải đi bộ đúng kỹ thuật (đi bộ nhanh) khoảng 38 phút. Bởi vì khi giảm cân, thì năng lượng được đưa vào cơ thể phải chuyển hóa hết, sử dụng hết cho các hoạt động hàng ngày. Sau đó cơ thể phải vận động tăng thêm mới có thể làm cho chúng ta giảm cân. Do đó, giải pháp giảm cân hiệu quả trước tiên là phải giảm năng lượng ăn vào hàng ngày, bằng cách giảm tối đa các thực phẩm có nguồn gốc từ động vật là nguồn cung cấp chất đạm (gồm tất cả các loại thịt có da và không có da). Thay vào đó chúng ta nên dung nạp các loại thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật giàu chất đạm (đậu hũ, nấm…). Cái thứ hai cần cắt giảm là tinh bột. Trong dịp Tết chúng ta đã ăn nhiều bánh chưng bánh tét, nên sau Tết nếu còn các loại bánh này cũng không nên ăn, mà chỉ ưu tiên sử dụng các chất bột đường có tính chuyển hóa chậm nhưng ít năng lượng như bánh ướt, bún, hủ tiếu… với lượng chỉ bằng 50% so với Tết. Bên cạnh đó, người muốn giảm cân còn đồng thời phải tăng cường ăn các loại rau có lá, củ có bột và trái cây ít ngọt nhưng có nhiều nước như cam, bưởi...
Chỉ giảm ăn thôi chưa đủ, để giảm cân hiệu quả còn cần phải tăng cường tập thể dục giúp tiêu hóa năng lượng dư thừa, tích tụ thành mỡ trong cơ thể. Thời lượng tập thể dục để giảm cân phải từ 60 phút trở lên vào tất cả các ngày trong tuần. Khi tập thể dục cần chú ý, phải tập một lúc hai loại hình vận động thì mới đạt được yêu cầu. Trong đó, loại thứ nhất là vận động có sử dụng khí ôxy để cho cơ thể hoạt động (đi bộ, chạy, bơi, chơi bóng), kết hợp với môn tập thể dục giúp làm nở cơ (gồm những môn vận động có sức đối kháng, với các tư thế chống đẩy vào tường, chống dưới nền nhà, tập tạ). Và liệu pháp kết hợp cuối cùng là phải uống nước đều đặn (uống nước trắng hoặc nước khoáng), tuyệt đối không nên uống nước có gas, nước có đường hoặc các loại nước ép trái cây.
Bài, ảnh: Đinh Vũ