Cẩn trọng hàng rong…. sữa đậu nành

Tuy nhiên trên thực tế, hầu như cơ sở sản xuất sữa đậu nành đường phố, các xe hàng bán rong sữa đậu nành chưa hề được cấp loại giấy phép quan trọng này. Người tiêu dùng nên cẩn trọng chọn những sản phẩm sữa đậu nành an toàn cho gia đình và bản thân.

BS Nguyễn Xuân Mai, nguyên Phó viện trưởng Viện Vệ  sinh Y tế công cộng TP.HCM cho biết, sữa đậu nành giàu chất đạm, vitamin, khoáng chất... rất thơm ngon và bổ dưỡng, không ít người ghiền món sữa hấp dẫn này, cả sữa nóng và sữa đá. Tuy nhiên, đo đặc tính của sữa này là một môi trường rất thuận lợi cho vi sinh phát triển, nhất là vi khuẩn E.coli gây bệnh tiêu chảy..., nên sữa đậu nành bán rong ngon tuy có ngon nhưng người dùng cần thận trọng.

Cách làm sữa đậu nành tương đối đơn giản và dễ dàng nên rất nhiều người tranh thủ sản xuất sữa để bán. Hoạt động của xóm sữa đậu nành tại TP.HCM tập trung nhiều ở các khu vực quận 5, 6, 11, 8, Gò Vấp, Tân Bình, Tân Phú..., thường bắt đầu từ rất sớm với các hoạt động nhộn nhịp như: xay đậu, nhóm bếp, nấu sữa, chắt sữa vào chai, chuẩn bị đẩy xe đi bán rong. Điều đáng nói là tất cả những điểm sản xuất sữa đậu nành này đều nằm toàn bộ trên vỉa hè. Mỗi ngày có hàng ngàn lít sữa không bảo đảm ATVSTP được cung cấp rộng rãi trên thị trường.

Theo BS Mai, sữa đậu nành hay các loại nước có pha thì độ sôi nấu theo cách thông thường thì chưa đạt nên sữa rất dễ bị hư hay bị sủi bọt... Các nhà “sản xuất” vỉa hè này sau khi nấu xong thì bắt đầu qua công đoạn pha chế, chiết rót... để đi bỏ mối; sữa được đóng bịch và để trong thùng mút giữ nóng hoặc có thêm một chiếc bình thủy, nếu khách thích uống nóng thì chế thêm ít nước nóng vào cho nóng, uống đá thì quá đơn giản, chỉ việc bốc đá bỏ vô. Từ khâu chế biến đã không đạt chuẩn vệ sinh, đến khâu bán hàng còn đáng sợ hơn. Sữa được bán ngoài đường, dễ dàng nhiễm khuẩn từ môi trường bên ngoài như khói bụi xe, ánh nắng mặt trời... rồi từ cả áo quần, tay chân, đầu tóc của người bán hàng. 

Sữa đậu nành được nhiều người dùng, nhu cầu tiêu thụ hằng ngày lớn, nên việc sản xuất, chế biến sữa đậu nành ở nhiều địa phương bung ra khá nhiều. Nhiều cơ sở sản xuất sữa đậu nành mọc lên như nấm sau mưa, chỉ có điều là còn quá nhiều cơ sở sản xuất sữa không đảm bảo về quy định ATVSTP. Từ diện tích sản xuất, con người, chuyên môn... đều không đủ điều kiện bảo đảm kỹ thuật và vệ sinh trong sản xuất, chế biến sữa; ngay cả khâu rửa chai, đóng chai thành phẩm... cũng không bảo đảm chất lượng và tiêu chuẩn vệ sinh, thậm chí ngày sản xuất và hạn sử dụng cũng không ghi.

Điều tra gần đây của Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM về các sản phẩm sữa, trong đó có sữa đậu nành đã cho thấy 90% mẫu sữa đậu nành không nhãn hiệu được khảo sát có chứa vi khuẩn. Kết quả kiểm tra vi sinh của các mẫu phẩm sữa đậu nành đường phố (lấy từ các gánh hàng rong và từ các lò sữa đậu nành cung ứng cho các nhà trẻ, tiệm cơm bình dân, các quán giải khát) do Trung tâm Dịch vụ phân tích thí nghiệm, Sở Khoa học - Công nghệ TP.HCM thực hiện và thông báo vừa qua cho thấy có rất nhiều vấn đề đáng quan ngại.

Kết quả cho thấy nhiều loại vi sinh gây bệnh tiêu chảy cũng như các loại nấm mốc nguy hiểm đều có mặt trong các mẫu sữa đậu nành đường phố được kiểm nghiệm với tỷ lệ cao gấp nhiều lần cho phép, trong đó đáng lưu ý là: Bacillus cereus, Clostrisdium perfringens, E.coli, nấm men, mốc, TPC - sinh vật hiếm khí...

BS Xuân Mai nhận định: “Điều này thật ra hoàn toàn không khó hiểu. Từ khâu chế biến đã không đạt chuẩn vệ sinh, đến khâu bán hàng cũng vậy, sữa được bán ở môi trường nắng nóng không được bảo quản tốt thì chuyện nhiễm khuẩn không có gì là lạ. Người tiêu dùng nên tự bảo vệ mình bằng cách sử dụng các sản phẩm sữa đậu nành có nhãn mác được sản xuất theo quy trình công nghệ vô trùng khép kín, được các cơ quan chức năng chứng nhận. Chỉ những sản phẩm này mới thực sự là thức uống bổ dưỡng và giải khát an toàn cho mọi người”.