Thứ sáu, 9/12/2011, 11h12

Chọn lọc kiến thức giảm tải

 

Chương trình giảm tải môn hóa học bậc THPT cắt bỏ lý thuyết, “ưu tiên”  thực hành thí nghiệm. Ảnh: N.A

 

Chương trình giảm tải ở bộ môn hóa học bậc THPT không ngoài mục đích sắp xếp lại nội dung kiến thức cho hợp lý, tránh sự trùng lặp và điều quan trọng hơn là phù hợp với trình độ người học.
Giảm nhiều ở chương trình cơ bản
So với các bộ môn khác, việc giảm tải trong môn hóa học bậc THPT có thể nói giống như một “cuộc cách mạng” về chương trình và sách giáo khoa. Điều đó đã được chi tiết hóa trong phần “Hướng dẫn thực hiện các nội dung” của bộ môn, đó là thiên về các loại “phản ứng và cân bằng công thức” trong lý thuyết và cả từng bài tập. Ngay kiến thức khối 10, tuy chương trình học chỉ là bước ban đầu về hóa vô cơ nhưng đã có 6 chương đưa vào “tầm ngắm” giảm tải. Trong 6 chương đó có đến 35 bài được bắt buộc điều chỉnh nội dung dạy học với mục đích rút bớt thời gian, ưu tiên cho những kiến thức cơ bản và trọng tâm hơn là tránh hiện tượng dạy nhiều biết ít. Các bài giảm tải tập trung nằm ở 4 chương (chương 2, 3, 5 và 6). Cô Hồng Loan - giáo viên Trường THPT Marie Curie - cho biết do chương trình giảm tải mới thực hiện năm đầu tiên nên chưa có biến động nhiều. Phải dạy một thời gian mới có thể đánh giá được chính xác và khách quan hơn. Cô Hồng Loan cho biết thêm, trường dạy theo hai chương trình nhưng chương trình nâng cao vẫn giữ nguyên, còn chương trình cơ bản bỏ tương đối nhiều. Bên cạnh một số bài không dạy, đa số chương trình giảm tải bỏ các mục, phần trong từng bài. Theo cô Hồng Loan, bài không dạy chủ yếu nằm ở chương Liên kết hóa học, nhóm halogen, oxy - lưu huỳnh. (Chủ yếu là phần lý thuyết, còn thực hành thí nghiệm mỗi khối chỉ giảm từ 1 đến 2 bài).
Tuy nhiên, do kết cấu kiến thức mang tính chất liên đới nên các bài, mục không dạy không có nghĩa là gạt bỏ hẳn mà yêu cầu giáo viên phải tổ chức cho lớp đọc thêm, như mục: Tinh thể ion, oxy lưu huỳnh (khối 10); nitơ phốt pho, công nghiệp Silicat (khối 11); khái niệm về xà phòng và chất tẩy rửa, sơ đồ sản xuất mía đường (khối 12). Tùy theo từng đối tượng học sinh mà giáo viên nên có gợi ý phù hợp. Riêng các đối tượng lớp chuyên, lớp chọn thì giáo viên nên dành thời gian này cho việc làm bài tập cơ bản và cả nâng cao như chương Liên kết hóa học (khối 10), Đại cương về hóa học hữu cơ (khối 11), Đại cương về kim loại (khối 12)...
Biết chọn lọc kiến thức để giảm
Một cách làm khoa học là giáo viên cho học sinh tự đánh giá bài viết của mình và đánh giá bài viết của bạn trong nhóm, tổ qua hình thức kiểm tra chéo. Biết rõ ưu điểm và những lỗi sai của nhau thì các em sẽ có biện pháp khắc phục, không có sự áp đặt của thầy cô trong đó. Tính chủ thể của từng học sinh được đề cao hơn. Chương 9 (hóa học và vấn đề phát triển kinh tế, xã hội và môi trường) là một ví dụ cụ thể. Đây cũng là quan điểm chung của nhiều giáo viên mạng lưới vì đặt vào hoàn cảnh đất nước thì những kiến thức này chưa thực tế, chúng ta chưa có được cơ hội tốt nhất cho việc ứng dụng hóa học vào lĩnh vực phát triển kinh tế, xã hội và môi trường như các nước tiên tiến trên thế giới. Nếu dạy thì bài học cũng khó liên hệ với thực tiễn cuộc sống. Cô Hồng Loan khẳng định: “Phải chờ vài năm nữa khi tốc độ kinh tế phát triển thì bài học về việc ứng dụng hóa học cho sự phát triển kinh tế, xã hội mới có tính khả thi”. Theo cô Hồng Loan, chỉ có lĩnh vực môi trường mới “để lại” và dạy kỹ cho các em vì việc ô nhiễm môi trường hiện nay đang có khắp nơi nên bài học sẽ mang tính giáo dục và trách nhiệm lớn. Tuy nhiên điều này còn tùy thuộc vào mỗi giáo viên và “hiệu lệnh” chuyên môn chung của từng trường.
Bài, ảnh: Phan Ngọc Quang
Thời gian dôi ra do cắt bỏ những tiết không dạy sẽ bù vào các tiết đọc thêm và giờ luyện tập. Điều này phù hợp với phương pháp giảng dạy mới là chú ý rèn luyện kỹ năng cho học sinh sau khi tiếp nhận kiến thức, giúp các em xử lý tốt các tri thức đã được tiếp nhận, loại bỏ được tình trạng cách học nhồi nhét, từ chương.