Từ ngày 6 đến 8-12, Bộ GD-ĐT và Văn phòng UNESCO tại Hà Nội tổ chức diễn đàn Việt Nam: Học tập suốt đời – Xây dựng xã hội học tập (HTSĐ - XHHT) với sự tham dự của hơn 300 nhà hoạch định chính sách chủ chốt, các nhà giáo dục hàng đầu, các chuyên gia và các nhà nghiên cứu của Việt Nam, UNESCO và Hiệp hội các trường ĐH Á – Âu chuyên đào tạo, nghiên cứu về HTSĐ.
Việt Nam đang xây dựng XHHT
Theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển, trong những năm qua, sự nghiệp giáo dục phát triển trên nền tảng xây dựng XHHT ở Việt Nam đã và đang vận động đúng quỹ đạo của xu thế chung và đã đạt được những thành tựu cơ bản, quan trọng, đáng khích lệ. Các cơ sở giáo dục ngày càng được quan tâm đầu tư tốt hơn cả về đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất. Đến nay, đã có 52/63 tỉnh, thành phố đạt chuẩn giáo dục TH đúng độ tuổi; 63/63 tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS, 99,9% trẻ 5 tuổi đến lớp. Số năm học trung bình của người dân từ 15 tuổi trở lên là 9,6 năm. Sự khác biệt về trình độ học vấn giữa nam và nữ ngày càng được thu hẹp. Về cơ bản, Việt Nam đã đạt được sự bình đẳng giữa nam nữ trong giáo dục. Trong hệ thống giáo dục của Việt Nam, có 2 đại học mở (Viện Đại học Mở Hà Nội và Trường Đại học Mở TP.HCM) có chương trình đào tạo từ xa với tổng số học viên đại học hệ đào tạo từ xa là 85.431 (chiếm tỉ lệ 6,3% tổng số sinh viên).
Vấn đề HTSĐ ở Việt Nam hiện nay dựa trên 5 trụ cột: giáo dục chính quy, giáo dục vừa làm vừa học, giáo dục từ xa, các trung tâm giáo dục thường xuyên và hệ thống các trung tâm học tập cộng đồng. Phát biểu tại diễn đàn, Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cho rằng thời gian này, Việt Nam đang xây dựng chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020 và xây dựng đề án Xây dựng XHHT giai đoạn 2011 – 2020. Trong đó HTSĐ được coi vừa là mục tiêu, vừa là giải pháp để xây dựng XHHT. Chính vì vậy, Phó thủ tướng bày tỏ mong muốn được phối hợp với ASEM và văn phòng UNESCO tại Hà Nội đăng cai tổ chức Diễn đàn HTSĐ để cùng làm rõ khái niệm và vai trò của HTSĐ trong quá trình xây dựng xã hội học tập nhằm hỗ trợ việc hoạch định chính sách HTSĐ của quốc gia và khu vực; chia sẻ các hoạt động hiệu quả trong việc triển khai chiến lược HTSĐ giữa các quốc gia của ASEM.
Phát huy hơn nữa vai trò của trung tâm học tập cộng đồng
Ngày nay, bên cạnh các cơ sở của hệ thống giáo dục quốc dân, đã có 9.990 trung tâm học tập cộng đồng do cơ quan cấp xã quản lý, chiếm 89,96% số xã trong cả nước. Đây là một trong những tiền đề tốt để Việt Nam xây dựng XHHT cũng như thực hiện mục tiêu HTSĐ của người dân. Hiện có rất nhiều chương trình được thực hiện tại các trung tâm học tập cộng đồng như dạy nghề cho nông dân của Bộ LĐ-TB-XH, dạy nghề cho thanh niên nông thôn của TW Đoàn…
Đánh giá hiệu quả của các trung tâm học tập cộng đồng, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển cho rằng các trung tâm đã tích cực tham gia vào phục vụ người dân. Tuy nhiên, do kinh nghiệm còn ít, nguồn tài liệu chưa phong phú nên chỉ khoảng 1/3 số trung tâm này hoạt động có hiệu quả. Nhưng trong thời gian tới, cùng với sự phát triển của kinh tế cũng như nhu cầu học tập của người dân, các trung tâm học tập cộng đồng sẽ thực sự phát huy hiệu quả. Theo ông Arne Carlsen, Chủ tịch Hiệp hội đại học nghiên cứu HTSĐ, Diễn đàn hợp tác Á – Âu thì để nâng cao vai trò của trung tâm học tập cộng đồng cần tập trung vào cơ sở hạ tầng bao gồm các yếu tố: đội ngũ cán bộ chuyên trách, trình độ của các giáo viên khi dạy cho người lớn.
Để xây dựng XHHT trong thời gian tới, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển cho biết Việt Nam tiếp tục xây dựng XHHT giai đoạn 2011-2020 với những tiêu chí cơ bản là đảm bảo các điều kiện cần thiết nhằm tạo mọi điều kiện thuận lợi để mọi người, ở mọi lứa tuổi, mọi trình độ được học tập thường xuyên, học tập suốt đời góp phần nâng cao dân trí, năng lực công dân, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và chất lượng cuộc sống của bản thân, gia đình và xã hội. Trong đó, học tập suốt đời được coi vừa là mục tiêu, vừa là giải pháp để xây dựng XHHT. Với tiêu chí đó, quan niệm về XHHT phải được mở rộng và tiếp cận sâu với 5 trụ cột của học tập “học để biết, học để làm, học để tồn tại, học để cùng chung sống, học để quan tâm đến hành tinh”... Đồng thời, trong thời gian tới, Việt Nam là 1 trong 8 quốc gia sẽ tham gia đánh giá tỷ lệ người biết chữ của UNESCO.
Tại diễn đàn lần này, Bộ GD-ĐT Việt Nam và Bộ GD-ĐT Vương quốc Đan Mạch ký bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực giáo dục.
Nghiêm Huê