Hiện nay, cũng giống như các loại thực phẩm chức năng khác, An cung ngưu hoàng hoàn đang được nhiều người truyền miệng là “thần dược” hỗ trợ đột quỵ, tai biến mạch máu não. Tuy nhiên, theo các lương y tác dụng của An cung ngưu chỉ tương đối trong một số trường hợp và thành phần còn có chứa độc tố nên không phải dùng lúc nào cũng tốt.
 |
| An cung ngưu hoàng hoàn được nhiều người truyền miệng là “thần dược” hỗ trợ đột quỵ |
Thời gian gần đây, hầu hết những gia đình có người thân bị tai biến mạch máu não đều trữ trong nhà một hộp An cung ngưu hoàng hoàn để đề phòng khi có sự cố xảy ra bất ngờ.
Chỉ hỗ trợ khi lâm bệnh
Mặc dù còn trong độ tuổi lao động nhưng anh Hồ Xuân Hồng - ngụ ở KP.2, P.12, Q.Gò Vấp đã bị đột quỵ 2 lần, vì thế anh phải chấp nhận nghỉ hưu trước tuổi. Từng chứng kiến anh bị tai biến lần đầu vào năm 2012 nên bà xã anh luôn nơm nớp lo sợ bị tái phát lần nữa. Nghe lời người bạn thân cùng quê mách bảo, chị đã mua cho anh một hộp 6 viên An cung ngưu hoàng hoàn Hàn Quốc 6 viên loại màu xanh giá 1,2 triệu đồng để dự phòng. Theo chị Tùng, loại thuốc An cung ngưu hoàng hoàn có nguồn gốc từ Trung Quốc được nhiều người đi du lịch mua về dùng càng ngày càng phổ biến. Thấy nhu cầu tiêu thụ cao nên loại thuốc đông dược này đã trở thành mặt hàng kinh doanh có lãi đối với các nhà thuốc.
Theo lương y Đinh Công Bảy - Tổng thư ký Hội Dược liệu TP.HCM, An cung ngưu hoàng hoàn do danh y Ngô Đường người đời Thanh (Trung Quốc) sáng chế. Trên hộp An cung ngưu hoàng hoàn có tên các vị thuốc gồm: Ngưu hoàng (sỏi trong túi mật của con bò hoặc trâu); thủy ngưu (sừng trâu nước); xạ hương (túi xạ của một số động vật giống đực như hươu xạ, cầy hương, chuột hương); trân châu (ngọc trai); chu sa (một loại khoáng vật); hùng hoàng (khoáng vật); hoàng liên (thảo dược); hoàng cầm (thảo dược); chi tử (thảo dược); uất kim (nghệ). Lương y Đinh Công Bảy cho rằng, bài thuốc An cung ngưu hoàng hoàn chuyên trị ôn nhiệt bệnh, nhiệt tà nội hãm tâm bào, đàm nhiệt ủng bế tâm khiếu dẫn đến sốt cao phiền táo, hôn mê, rối loạn ngôn ngữ, hoặc lưỡi rụt, tay chân giá lạnh, trúng phong khiếu bế, tiểu nhi kinh quyết thuộc đàm nhiệt nội bế.
Bài thuốc đông dược có tác dụng thanh nhiệt giải độc, khu đàm khai khiếu, trấn kinh an thần. Tuy nhiên, An cung ngưu hoàng hoàn chỉ dùng trong trường hợp tai biến mạch máu não, nhồi máu não, không nên chữa cho người xuất huyết não. Thế nhưng trên thực tế thì người không có chuyên môn không phải là BS thì không thể phân biệt hai bệnh này. Nếu dùng với bệnh nhân xuất huyết não, tuy thuốc có tính thiên về hàn nhưng với tác dụng hoạt huyết, hành khí khá mạnh có thể làm cho tình trạng xuất huyết nặng thêm. Vì tác dụng thiết thực và giá cả cao, An cung ngưu cũng được rao bán nhiều trên mạng. Chỉ cần gõ “An cung ngưu hoàng hoàn” trên trang tìm kiếm sẽ thấy có hàng trăm sản phẩm xuất xứ Trung Quốc, Hàn Quốc, Triều Tiên với đủ hình thức hộp giấy - hộp gỗ các màu xanh, đỏ, vàng đựng 1 đến 6 viên, với đủ loại giá, từ vài trăm ngàn tới vài triệu đồng. Loại nào cũng được công bố là chính hãng 100% có tác dụng tuần hoàn máu, thải độc gan, thanh nhiệt bán với giá sốc nhưng cũng từ 1 triệu đến vài triệu.
Coi chừng phải nhập viện
Cuối năm 2017, Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương phát hiện thực phẩm chức năng An cung ngưu hoàng hoàn xuất xứ từ CHDCND Triều Tiên, số lô 8-2, sản xuất tháng 2/2014, hạn dùng tháng 2/2017, có hàm lượng chì, thủy ngân và asen cao gấp nhiều lần ngưỡng an toàn cho phép với cơ thể, gây nguy hiểm cho sức khỏe. Theo quy chuẩn Việt Nam, hàm lượng kim loại ô nhiễm tối thiểu được chấp nhận đưa vào cơ thể qua đường thức ăn hàng tuần với asen là 0,015 mg/kg thể trọng, thủy ngân 0,005 mg/kg thể trọng và chì là 0,025 mg/kg thể trọng. Trong khi đó An cung ngưu được kiểm nghiệm chứa đến 0,25 mg/g chì, 33,2 mg/g thủy ngân và asen là 38,9 mg/g. Sau đó, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) ra quyết định thu hồi và tiêu hủy sản phẩm.
Có kinh nghiệm nhiều năm sử dụng thuốc này trị bệnh, lương y Hoàng Khánh Toàn - Chủ nhiệm Khoa Y học dân tộc (BV Quân đội 108) cho biết, An cung ngưu có nhiều xuất xứ từ Trung Quốc, Hàn Quốc, CHDCND Triều Tiên, song chỉ có một địa chỉ được đánh giá tốt là ở Bắc Kinh Đồng nhân đường. Các chuyên gia y tế đều khẳng định đến hơn 90% An cung ngưu hoàng hoàn đang lưu hành trên thị trường Việt Nam hiện nay đều là hàng giả, hàng nhái và kém chất lượng. Vì thế một số nhà thuốc còn rao trên mạng như An cung ngưu thanh tâm, An cung ngưu rùa vàng “mua 5 tặng 2” nhưng vẫn có lãi.
ThS.BS Hoàng Khánh Toàn - khuyến cáo chỉ nên dùng An cung ngưu hoàng hoàn khi có bệnh và thuốc không có tác dụng dự phòng hay để cấp cứu. Khi dùng cũng phải theo đúng liệu trình. Vì đã có trường hợp bệnh nhân là một cụ ông bị xuất huyết dưới da, chảy máu trong cơ, chảy máu dạ dày do uống An cung ngưu hoàng hoàn tùy tiện. Theo BS Toàn, những người thể nhiệt thì nên dùng An cung ngưu hoàng hoàn còn những người thể hàn thì tuyệt đối không dùng vì sử dụng thì làm cho người bệnh nặng hơn. An cung ngưu hoàng hoàn chỉ có tác dụng khi người bệnh bị tai biến nặng, còn trong trường hợp đang khỏe mạnh thì không nên dùng. Vì thế nếu ai uống An cung ngưu hoàng hoàn để đề phòng, ngăn ngừa đột quỵ là không nên, đôi khi còn có tác dụng ngược. Người tiêu dùng cần cảnh giác khi mua loại thuốc này. “Đối với một số bệnh, An cung ngưu hoàng hoàn có tác dụng tương đối chứ không phải như lời đồn thổi là tiên dược, thần dược. Người dân cũng không cần thiết phải mua An cung ngưu hoàng hoàn để dự trữ trong nhà tạo nên cơn sốt không cần thiết” - BS Toàn khuyên.
Hương Thủy