Các bậc cha mẹ cần có sự chuẩn bị chu đáo, chính xác những hiểu biết về giới tính, để khéo léo tạo điều kiện trang bị đầy đủ giúp trẻ có những hiểu biết cơ bản tránh khỏi tâm trạng bỡ ngỡ, lo lắng thái quá dẫn đến hành vi lệch lạc…
 |
| Ảnh: I.T |
Bước ngoặt lớn của cuộc đời!
Mai Anh (13 tuổi - (Bình Thạnh, TP.HCM)) là con gái nên em khá kín đáo, dè dặt. Khi bước vào tuổi dậy thì em luôn ao ước được tâm sự với mẹ để hiểu rõ hơn về những điều thầm kín của con gái, em rất băn khoăn về những thay đổi của bản thân kể từ ngày có “đèn đỏ”. Nhưng mẹ của em phần vì không đủ kiến thức về giới tính một cách bài bản, hệ thống, phần vì bận rộn bao nhiêu công việc nên luôn nghiêm khắc cấm đoán em phải tập trung vào chuyện học hành, không được để ý đến những chuyện “linh tinh”. Vì thế, Mai Anh đã tự thỏa mãn cho nhu cầu của mình bằng cách tìm hiểu vấn đề tuổi dậy thì từ một số tài liệu của bạn cùng lớp download trên mạng cung cấp cho. Tuy nhiên, khi nào em cũng có cảm giác áy náy, mặc cảm đầy tội lỗi vì đã làm một việc trái ý bố mẹ. Em biết được dấu hiệu đặc biệt quan trọng đánh dấu tuổi dậy thì ở nữ là xuất hiện kỳ kinh nguyệt đầu tiên, bắt đầu có khả năng mang thai và sinh con. Nhưng em vẫn rụt rè, tự ti khi nghe người khác bàn tán đến sự thay đổi của cơ thể. Không được gần gũi với mẹ, em đành im lặng một cách khó hiểu hoặc phản ứng một cách vụng về để chống đối lại cách giáo dục cứng nhắc của bố mẹ.
Phát hiện dấu hiệu quan trọng nhất đánh dấu tuổi dậy thì ở nam và nữ là bước ngoặt lớn trong cuộc đời con người, là ngưỡng cửa để khẳng định trẻ đã bước vào tuổi trưởng thành, không còn là trẻ con nhưng cũng chưa hẳn là người lớn. Vì thế, các bậc phụ huynh phải thực sự nắm vững kiến thức về đặc điểm tâm - sinh lý lứa tuổi này để giúp các em nhanh chóng thích ứng với vị thế mới, không phải lo lắng, băn khoăn làm ảnh hưởng đến quá trình học tập và tổ chức cuộc sống.
Người lớn nên chia sẻ cởi mở - để trở thành bạn của con
Sau khi tham gia lớp tập huấn về kỹ năng chăm sóc sức khỏe sinh sản của trẻ vị thành niên, bố mẹ Mai Anh đã thay đổi cách suy nghĩ và hành động của mình. Anh chị đã hiểu rằng không nên né tránh hay cấm đoán con khám phá về những thay đổi của cơ thể. Gia đình đã bàn bạc trao đổi đưa ra cách chia sẻ một cách thoải mái cùng con những vấn đề về giới tính và sức khỏe sinh sản tuổi vị thành niên. Tâm trạng của Mai Anh phấn chấn hẳn lên khi được bố mẹ quan tâm, trả lời một cách cởi mở về những điều em đã trăn trở về sự thay đổi của cơ thể con gái khi đến tuổi dậy thì. Em không còn rơi vào tâm trạng lo lắng vì bị chứng đau bụng mỗi lần đến kỳ kinh nguyệt như trước đây. Mai Anh rất hãnh diện khi thấy mình ngày càng có vóc dáng của thiếu nữ. Mẹ còn hướng dẫn em cách giữ gìn vệ sinh cơ thể, nhất là vệ sinh bộ phận sinh dục hàng ngày và vào những ngày có kinh nguyệt. Đồng thời, được sự gần gũi của bố mẹ, em cũng không còn mặc cảm khi thấy cơ thể của mình bỗng chốc cao lớn, phổng phao. Mai Anh còn được bố trang bị cho kiến thức về ăn mặc các loại áo quần phù hợp với giới tính và các động tác tập thể dục để giúp cơ thể phát triển. Mẹ cũng nhắc khéo em chuyện tham gia các mối quan hệ với bạn bè, nhất là với các bạn khác giới.
Những hiểu biết cơ bản về giới tính là phương tiện để hình thành kỹ năng sống tự chủ cho trẻ từ khi còn nhỏ, không phải là chuyện đến khi lớn mới được biết. Các bậc phụ huynh cần chủ động gợi ý, trao đổi và giãi bày một cách khoa học để các em nhận thức đầy đủ, chính xác về giới, giới tính và sức khỏe sinh sản vị thành niên làm cơ sở để vững vàng bước vào đời.
Lê Phạm Phương Lan
(Giảng viên tâm lý học)