Gần đây, nhiều nhà hàng, quán ăn có xu hướng sử dụng một số loại rau, củ, quả, đặc biệt những cây mọc ngoài thiên nhiên, để tạo ra những món ăn vừa thơm ngon, lạ miệng vừa có lợi cho sức khỏe.
 |
| Bông, lá và trái mỏ quạ |
Tại một nhà hàng đặc sản ở Cần Thơ có một nghệ nhân thích mày mò, nghiên cứu và khai thác những món ăn độc đáo được phối hợp từ thịt, cá và các loài hải sản với rau củ quả được nhiều thực khách sành điệu đánh giá cao. Như trường hợp mới đây nhà hàng giới thiệu ba món ăn được chế biến từ bông và trái mỏ quạ khiến nhiều du khách trầm trồ khen ngợi.
Đó là món bông mỏ quạ nhúng lẩu và trái mỏ quạ hai món. Mỏ quạ là một loài dây mọc hoang ngoài vườn, đôi khi cũng có người trồng để lấy bông và trái dùng cho các bữa ăn gia đình. Ở miền Tây có nhiều cây cùng tên “mỏ quạ” nhưng khác loài.
Chẳng hạn như ở Phú Quốc, Hà Tiên có loại mỏ quạ dùng ngâm rượu thuốc gọi là rượu mỏ quạ; có loại thuộc họ dâu tầm (Moraceae), còn có tên là “xuyên phá thạch”, dùng làm thuốc chữa lành các vết thương (*).
Mỏ quạ dùng ăn bông và ăn trái là một loài dây leo, lá hình trái tim, thường ra bông từ tháng 9 đến cuối tháng 11 âm lịch là tàn. Hoa mỏ quạ mới nở màu trắng tinh, khi sắp tàn chuyển sang màu vàng. Trái màu xanh giống như trái gòn, to bằng cẳng cái, phần đuôi cong lên giống như cái mỏ của con quạ nên mới gọi là mỏ quạ. Khi trái già, da sẽ nứt ra, hột kết dính với một số lông tơ bay đi khắp nơi để tiếp tục tạo thành cây con vào mùa mưa năm sau.
Bông mỏ quạ mềm mại, ngọt dịu, nhất là bông búp ngon hơn nhiều so với bông thiên lý. Do đó các đầu bếp thường dùng để xào thịt bò, xào tép, chấm mắm kho, tuyệt nhất là nhúng lẩu vừa bùi vừa thơm tho vô cùng. Trái cũng chế biến được nhiều món, từ luộc, nấu canh tới hấp đều khoái khẩu, độc đáo nhất là xắt mỏng xào với tôm, tép hoặc thịt bò, ngon không còn chỗ chê.
Món thứ hai là dùng chả cá thác lác dồn vào trái rồi đem hầm tựa như khổ qua hầm thịt nhưng trái mỏ quạ mềm hơn, thơm và ngọt hơn, nhất là nước dùng chan cơm, một món canh tuyệt vời. Chả cá hòa quyện với mùi vị đặc trưng của trái mỏ quạ sẽ giúp khẩu vị tăng thêm phần hấp dẫn, càng thưởng thức càng thấy mê.
Hiện nay, trong bữa cơm thường ngày, kể cả đám tiệc, bà con đều thích chọn những nguyên liệu sạch, không bị nhiễm hóa chất để làm thực phẩm. Do đó những loại rau, củ, quả sạch không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật như bông và trái mỏ quạ rất được nhiều người ưa chuộng.
Đáng tiếc loài dây leo này mỗi năm chỉ ra hoa và kết trái một lần và kéo dài 3 - 4 tháng là chấm dứt. Do đó bông và trái mỏ quạ trở thành quý hiếm.
(*): Theo GS.TS Đỗ Tất Lợi - Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, trang 541.
 |
| Trái mỏ quạ hầm chả cá thác lác |
 |
| Trái mỏ quạ chưa chế biến |
 |
| Bông mỏ quạ tươi dùng nhúng lẩu ngon tuyệt |
 |
| Trái mỏ quạ hầm chả cá thác lác |
 |
| Trái mỏ quạ xào tép |