Hơn 7 tuần nữa mới đến Tết Trung thu, nhưng hiện tại nhiều cửa hàng, điểm kinh doanh bánh trung thu tại TPHCM đã bày bán các loại nguyên liệu làm sẵn, như vỏ hộp, bao bì giấy (in sẵn chỉ tiêu chất lượng, nguyên liệu sử dụng), nhân bánh lá dứa, khoai môn… đóng sẵn trong bao bì. Thực tế, chất lượng nguyên phụ liệu làm sẵn có đạt quy chuẩn, đảm bảo an toàn cho người sử dụng hay không vẫn là dấu hỏi lớn.
Công nhân mình trần đảo bột làm nhân bánh tại Công ty TNHH Thực phẩm Phú Thương. Ảnh: MINH VÂN
Thương hiệu “bánh thượng hạng”
Trong vai khách hàng tìm mua nguyên liệu làm bánh trung thu, chúng tôi được nhiều chủ hàng chào mời các loại nhân bánh; bao bì đóng gói sẵn có in thành phần, chỉ tiêu chất lượng giá bèo.
Tại khu vực nhà lồng chợ Bình Tây, một chủ hàng chuyên doanh mứt và bánh kẹo nhiệt tình giới thiệu: “Nhân bánh làm sẵn rất tiện lợi, có đủ loại như khoai môn, sầu riêng, dâu tây… với thương hiệu đa dạng như: Châu Muội Chợ Bến Thành, Phú Thương Food, AB Mauri…”. Nói rồi, bà lôi từ trong hầm kệ ra đủ các bịch nhân bánh đậu xanh, dâu tây, dừa, mè đen, sầu riêng, mãng cầu… và hướng dẫn: “Nhân bánh được làm sẵn, có khoảng 13 mùi vị. Mua về chỉ việc xử lý bột, đóng thành khuôn; vừa nhanh, rẻ lại đảm bảo ngon, ngọt. Trung thu được mấy ngày, bánh mới ra lò sẽ hút khách. Nhân bánh Trung Quốc người dùng không chuộng, nên tui chỉ bán nhân bánh Việt Nam”.
Quả thực, nếu sử dụng loại nhân này thì vô cùng tiện lợi. Điều khiến chúng tôi ngạc nhiên là giá nhân bánh quá rẻ, chỉ từ 45.000 - 52.000 đồng/ký, mỗi ký có thể làm được 40 - 50 chiếc bánh; trong khi giá đậu xanh sống bỏ vỏ ở các chợ truyền thống đã là 55.000 - 60.000 đồng/ký.
Dù đang giờ nghỉ trưa, nhưng khu vực bán bao bì, hộp nhựa làm bánh trung thu luôn đông nghẹt khách. Một chủ sạp cho biết: “Trung bình mỗi ngày chúng tôi nhận được 40 - 50 đơn đặt hàng gia công mẫu bao bì, thành phần chỉ tiêu chất lượng”.
Thử lân la tìm hiểu, chúng tôi được một nhân viên nam dáng vẻ bặm trợn, thái độ dò xét vặn hỏi: “Muốn đặt bao bì bánh trung thu hả? Cần nhiều hay ít? Tụi này chỉ nhận in thương hiệu bánh thường; không in thương hiệu bánh tên tuổi đã có sẵn thương hiệu”. Ông chủ sạp thêm vào với giọng khó chịu: “Đem giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm ra đây. Muốn in nội dung gì trên vỏ bọc đều được”.
Chị N.L., khách mua hàng, nói nhỏ với chúng tôi: “Ông này thấy khách hỏi nhiều nên sợ bên quản lý thị trường, hoặc cán bộ thanh tra đi thị sát. Yên tâm đi, làm gì có chuyện phải mang giấy đăng ký kinh doanh mới được in sản phẩm theo yêu cầu”.
Liệu có an toàn?
Ngày 21-7, lần theo địa chỉ đơn vị sản xuất nhân bánh trung thu làm sẵn in trên bao bì, chúng tôi tìm tới Công ty TNHH Thực phẩm Phú Thương (205/29A/15 Tân Hòa Đông, phường 13, quận 6, TPHCM). Tại cơ sở sản xuất này đang có 3-4 công nhân nam mình trần ướt đẫm mồ hôi, đi chân trần, mặc quần cộc đang lúi húi đảo nhân trong các trục xoay công nghiệp. Thấy có khách vào bất ngờ, một công nhân lấy tay quẹt vội mồ hôi lấm tấm trên trán, nói như phân bua: “Sên nhân (đảo nhân bánh) rất nóng nực, nên chúng tôi phải ở trần cho mát, dễ làm việc”.
Theo một hộ dân sống gần đó cho biết, công nhân nam ở đây thường xuyên mặc quần đùi, mình trần, chân đất sên nhân. Chỉ khi nào có lực lượng chức năng kiểm tra rốt ráo, kiểm tra có báo trước thì họ mới đeo găng tay, mặc đồng phục đúng quy định nhằm… đối phó.
Để làm rõ nghi vấn cơ sở sản xuất này, chúng tôi liên hệ trực tiếp gặp lãnh đạo UBND phường 13, quận 6, TPHCM. Tiếp chúng tôi trưa 22-7, ông Trần Trung Tín, Phó Chủ tịch UBND phường 13, cung cấp cho PV một bộ hồ sơ của Công ty TNHH Thực phẩm Phú Thương, gồm giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm (ký ngày 13-5-2014); xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm; chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm; giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh…
Để sáng tỏ vụ việc, PV hỏi ông Trần Trung Tín rằng Công ty TNHH Thực phẩm Phú Thương đã từng bị kiểm tra, xử phạt vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm hay chưa. Ông Tín liền lảng tránh câu hỏi và hướng dẫn PV lên gặp Phòng Y tế quận 6, TPHCM.
Tuy vậy, cùng thời điểm này, một cán bộ UBND phường 13, quận 6 thông tin: “Nếu tôi nhớ không lầm thì cơ sở này bị xử phạt hành chính khoảng 2 - 3 lần vì vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm”. Một cơ sở sản xuất được công nhận đảm bảo quy định an toàn vệ sinh thực phẩm nhưng để công nhân sản xuất mình trần, chân đất khiến nhiều người phải thắc mắc liệu quy trình đánh giá có thực sự khách quan?
Theo nhiều người sản xuất bánh trung thu bình dân, quy trình cho ra lò một chiếc bánh chỉ trong tích tắc. Bởi nguyên liệu đều được bán sẵn tại các chợ sỉ lớn của TPHCM, chủ yếu là chợ Bình Tây. Nếu cần hương liệu để đảm bảo bánh dậy mùi, thơm ngon, béo ngậy, tăng phần hấp dẫn, khách hàng cứ tìm đến chợ Kim Biên (quận 5).
Mặc dù cho tới thời điểm hiện tại, vẫn chưa có thống kê cụ thể số lượng bánh trung thu trôi nổi bày bán trên thị trường là bao nhiêu, nhưng có một điều chắc chắn rằng số bánh loại này vẫn liên tục được sản xuất và cung cấp cho thị trường mỗi độ Trung thu về. Đây không chỉ là nỗi lo của người tiêu dùng mà còn là sự thách thức công khai đối với cơ quan chuyên trách trong việc kiểm tra, xử lý nguyên liệu và thành phẩm bánh trung thu kém chất lượng.
* Ông Phạm Quốc Hùng, Cục phó Cục Hải quan TPHCM, cho biết, số lượng bột, đậu các loại nhập vào TPHCM có thông tin chung chung. Chẳng hạn như nhập nguyên liệu làm bánh các loại. Do vậy, Hải quan TPHCM không thể cung cấp cho báo chí số liệu chi tiết nhân bánh trung thu nhập chính ngạch. Thông tin từ các doanh nghiệp phản ánh, nhân bánh trung thu phần nhiều được sản xuất trong nước, hiếm khi nhập từ nước ngoài.
THI HỒNG - THU HƯỜNG
(SGGP)