Thứ sáu, 9/12/2011, 11h12

Những bất cập trong môn tiếng Việt lớp 5

Nội dung giảm tải trong phân môn luyện từ và câu lớp 5 gây khó khăn cho giáo viên trong việc truyền tải kiến thức cho HS. Ảnh: M.Lệ

Luyện từ và câu ở lớp 5 là một phân môn của môn tiếng Việt với nhiều kiến thức ngữ pháp rắc rối đối với học sinh (HS). Đề kiểm tra cuối năm, ở những câu hỏi liên quan đến ngữ pháp đều gây ít nhiều tranh cãi, bởi như mọi người thường nói vui “Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam”. Chính vì vậy, việc giảm tải ở phân môn này là điều hết sức cần thiết.
Thế nhưng, nếu ở học kì 1, nội dung giảm tải khá hợp lý thì ở học kì 2, nội dung giảm tải gây khó khăn cho giáo viên trong việc truyền tải kiến thức cho HS. Cụ thể là các bài “Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ” ở các tuần 21, 22, 23, 24 của chương trình học kì 2, môn tiếng Việt lớp 5. Trong hướng dẫn điều chỉnh chương trình ghi rõ “Không dạy phần nhận xét, không dạy phần ghi nhớ. Chỉ làm bài tập… ở phần luyện tập” làm ngỡ ngàng giáo viên. Bởi để HS làm tốt bài tập thì các em phải hiểu bài, thế mà phần nhận xét (tức là phần tìm hiểu bài) lại không dạy. Nội dung bài là nối các câu ghép bằng quan hệ từ. Các quan hệ từ, các cặp quan hệ từ có ý nghĩa biểu thị quan hệ khác nhau, vậy thì không nắm được các quan hệ từ trong phần ghi nhớ thì HS làm sao làm được?
Ở học kì 1, khi học về quan hệ từ, các em đã biết các quan hệ từ biểu thị quan hệ nguyên nhân - kết quả, giả thiết - kết quả, tăng tiến, tương phản. Vậy thì ở học kì 2 này, dạy phần nhận xét và ghi nhớ để HS hiều rõ bài hơn, nắm vững kiến thức về câu ghép và quan hệ từ hơn thì tại sao lại không dạy?
Ở tuần 24, bài “Nối các vế câu ghép bằng cặp từ hô ứng” trang 64, sách Tiếng Việt 5 - tập 2 càng làm “đau đầu” giáo viên hơn. Bởi điều chỉnh chương trình theo hướng giảm tải ghi “Không dạy phần nhận xét, không dạy phần ghi nhớ. Chỉ làm bài tập ở phần luyện tập. Không cần gọi những từ dùng để nối các vế câu ghép là “từ hô ứng””. Ngay tựa bài học đã gọi là cặp từ hô ứng, và bài tập 2 của bài này cũng yêu cầu “Tìm các cặp từ hô ứng thích hợp với mỗi chỗ trống”, thì tại sao điều chỉnh yêu cầu “không cần gọi những từ dùng để nối các vế câu ghép là từ hô ứng”. Thực tế giảng dạy bài này ở những năm qua, đây là bài học khó, các cặp từ lạ, thầy cô phải giảng nhiều lần và HS phải học thuộc các cặp từ trong ghi nhớ mới có thể làm đúng bài tập. Không tìm hiểu bài qua nhận xét, không học ghi nhớ, HS không thể nào tìm đúng được các cặp từ như: chưa - đã, vừa - vừa, càng - càng như bài tập 1, trang 65 yêu cầu; cũng như không thể nào tìm các cặp từ hô ứng thích hợp như: vừa - đã, bao nhiêu - bấy nhiêu… mà bài tập 2, trang 62 yêu cầu vì các cặp từ này quá lạ lẫm đối với các em.
Giảm tải là điều cần thiết nhưng nếu giảm tải như thế này, chỉ gây khó khăn cho việc giảng dạy của giáo viên và việc học tập của HS mà thôi.
Lê Phương Trí