Chương trình - sách giáo khoa mới: Cần 800 tỷ đồng

Trình bày tờ trình của Chính phủ về đề án này, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận cho biết đề án lần này sẽ có nhiều đổi mới vấn đề của CT-SGK phổ thông, từ chuyển hướng dạy và học sang phát triển năng lực của học sinh; đổi mới thi cử đến việc biên soạn SGK. Ông Luận cũng cho biết sẽ có riêng đề án để đảm bảo cơ sở vật chất cho giáo dục phổ thông gắn với đề án đổi mới đội ngũ giáo viên. Về khái toán kinh phí thực hiện CT-SGK mới, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận nêu rõ, sau khi Bộ GD-ĐT biên soạn bộ SGK sẽ tiến hành bán đấu giá bản quyền để các nhà xuất bản thực hiện, kinh phí thu được từ bán bản quyền sẽ nộp ngân sách Nhà nước. Theo đó, cần khoảng 462 tỷ đồng để tập huấn cho đội ngũ biên soạn SGK, kể cả lực lượng của các tổ chức cá nhân viết SGK; thẩm định SGK. Bộ dự kiến trong thời gian đầu có 4 bộ SGK, của cả bộ và các tổ chức cá nhân biên soạn. Tuy nhiên, 462 tỷ đồng này chưa bao gồm kinh phí đào tạo lại đội ngũ giáo viên cũng như hỗ trợ địa phương để thực hiện CT-SGK mới. Mà Bộ GD-ĐT cho biết cần thêm 316,8 tỷ đồng để biên soạn tài liệu giáo dục của địa phương; cung cấp kinh phí tập huấn cho địa phương, ghi hình bài giảng phát trên mạng; hỗ trợ tập huấn cho giáo viên ở vùng khó khăn. Như vậy, tổng cộng kinh phí để triển khai Đề án CT-SGK mới là là 778,8 tỷ đồng. Trong đó, 504,4 tỷ đồng là ngân sách TƯ; 274,4 tỷ đồng từ ngân sách địa phương. Tuy nhiên, ông Luận cũng cho biết, có thể còn phát sinh thêm.

Cũng tại phiên họp, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho biết, thực hiện chủ trương một CT nhiều bộ SGK, trong đó chỉ có CT là mang tính pháp lý (hiện nay là cả CT và SGK đều mang tính pháp lý), còn SGK là một tài liệu quan trọng cùng với các tài liệu khác để học sinh học tập. Ông Luận đưa ra 2 phương án viết SGK. Phương án 1, Bộ GD-ĐT chủ trương sẽ tham gia biên soạn một bộ SGK, các tổ chức cá nhân khác cùng tham gia nhằm chủ động được về SGK. Tuy nhiên, phương án này có thể làm các tổ chức, cá nhân e ngại không biên soạn SGK nữa, vì không muốn “đụng” vào SGK của bộ. “Nhưng bộ không chủ trương có một bộ SGK duy nhất, mà hướng tới có nhiều bộ SGK. Nếu Quốc hội đồng ý phương án này thì bộ sẽ đẩy mạnh tuyên truyền để nói rõ việc bộ chủ trì biên soạn một bộ SGK là nhằm tăng tính chủ động trong việc thực hiện CT-SGK mới, ít nhất là có một bộ SGK” - Bộ trưởng Phạm Vũ Luận phát biểu.

Phương án 2 là giao các tổ chức cá nhân biên soạn, bộ thẩm định lựa chọn một bộ tốt nhất. Tuy nhiên, ý kiến của Chính phủ thiên về phương án 1, Bộ GD-ĐT chủ động biên soạn một bộ SGK, đồng thời tăng cường tuyên truyền để xã hội có thêm lựa chọn đối với các bộ SGK của tổ chức, cá nhân biên soạn. Tuy nhiên, tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội lo sợ nhiều bộ SGK sẽ làm nặng cặp sách của học sinh, vì có thể phụ huynh, giáo viên sẽ muốn con em tham khảo nhiều sách khác nhau. Vì vậy, ông rất sợ từ “nhiều”. Đồng tình có một bộ SGK cơ bản của bộ, nhưng các bộ SGK khác thì phải tính thế nào? Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, đại biểu Nguyễn Hạnh Phúc thì cho rằng bộ vừa tham gia biên soạn bộ SGK, vừa thẩm định thì có khách quan hay không? Đề nghị bộ không soạn, chỉ nên thẩm định và chọn ra một bộ chuẩn để dạy và học, còn lại các bộ khác chỉ là sách tham khảo. Vì vậy, đề nghị cứ trình cả 2 phương án biên soạn SGK ra Quốc hội.

Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu lại đề xuất các bộ SGK sẽ do Hội đồng thẩm định quốc gia thẩm định độc lập, vì thế không sợ mất khách quan. Bộ GD-ĐT tham gia biên soạn để bảo đảm tính chủ động, mặt khác cũng không làm ảnh hưởng đến tính cạnh tranh trong biên soạn SGK. Cũng không nên hạn chế các tổ chức, cá nhân không biên soạn SGK về lịch sử, địa lý vì sợ sai sót, nhạy cảm vì Hội đồng thẩm định quốc gia sẽ thẩm định trước khi cho lưu hành.

Phát biểu tại phiên họp, Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan cho rằng, làm thế nào trong biên soạn SGK phải làm rõ nguyên lý giáo dục trong nhà trường, xã hội, gia đình. Phải có sự kết hợp cả 3 môi trường này thì mới có sản phẩm giáo dục tốt được, điều này phải thể hiện trong biên soạn SGK. Còn Phó chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn lại đặt câu hỏi việc khuyến khích các tổ chức cá nhân biên soạn có nhiều SGK nhưng đến lúc thi thì theo SGK nào, sách chuẩn hay mở? Để Bộ GD-ĐT thẩm định và cho phép SGK lưu hành, liệu có cơ chế xin cho? Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng lại có nhiều băn khoăn khác khi ông liên tiếp đặt ra các câu hỏi cho người đứng đầu ngành giáo dục. Ông nói: Sau nhiều lần xem xét thì đến nay đề án đã cơ bản ổn, nhưng phải tính toán thêm. CT bắt đầu từ học, dạy, thi. SGK cũng vậy. Vậy làm sao phải bảo đảm tính đồng bộ, ăn khớp, khả thi. Tôi chưa hiểu sẽ làm thế nào? Vì đây là vấn đề hệ trọng nên phải rất rõ về mọi vấn đề, nhất là quan điểm, mục tiêu của CT-SGK. Vấn đề cho chọn SGK, cho vận dụng CT-SGK, nơi học 1 buổi, 2 buổi… thì sẽ thế nào? Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, sắp tới Quốc hội sẽ ra nghị quyết thống nhất mục tiêu đổi mới CT-SGK để thực hiện nghị quyết 29. Lần này Quốc hội ra nghị quyết để thực hiện nên phải đưa ra được mục tiêu, yêu cầu, nội dung, tiền bạc, cách tổ chức thực hiện để bảo đảm tính khả thi. Dự thảo nghị quyết vẫn chỉ như lời bình, còn đơn giản quá. Cần soạn lại dự thảo nghị quyết, tập trung vào CT-SGK thôi. Yêu cầu một CT thế nào phải nói rõ ra, giao Bộ GD-ĐT trình Chính phủ hay tự bộ quyết cũng phải đưa vào nghị quyết. CT bảo đảm mục tiêu, yêu cầu nào, gắn với SGK, nhà trường, xã hội ra sao? Viện biên soạn CT do ai làm? Tất cả các nội dung này phải rõ. Từ CT mới ra SGK, tất cả SGK phải tuân thủ CT và do Bộ GD-ĐT thẩm định. Phải có yêu cầu đối với một bộ SGK, ai làm, NXB có phải mua bản quyền không, điều này phải nói rõ trong nghị quyết. Nghị quyết cũng phải nói rõ việc lựa chọn SGK, kể cả SGK do bộ soạn hay tổ chức, cá nhân khác biên soạn.

Nghiêm Huê