Thứ năm, 26/8/2010, 08h08

Những “danh hiệu” một thời vang bóng: Bài 1: “Nữ hoàng sân khấu” Thanh Nga

Thanh Nga cùng chồng con và mẹ lúc sinh thời. Ảnh: Viễn Kính

Năm 8 tuổi, Thanh Nga chính thức bước lên Sân khấu Thanh Minh diễn vai đào con Nghi Xuân trong vở Phạm Công Cúc Hoa, lập tức được khán giả gọi là “thần đồng Thanh Nga”. Năm 16 tuổi, với vai đào chính sơn nữ Phà Ca trong vở Người vợ không bao giờ cưới… đã đưa Thanh Nga tiến thẳng đến đài vinh quang, trở thành nghệ sĩ đoạt huy chương vàng đầu tiên của giải Thanh Tâm năm 1958. Danh hiệu Nữ hoàng sân khấu cũng ra đời từ đây và đi theo Thanh Nga cho đến ngày cô từ giã cõi đời…
Trong bài viết này, chúng tôi không nhắc nhiều về hành trình trở thành một tài năng sân khấu của Thanh Nga mà chỉ nhắc lại những mối quan hệ đặc biệt của cô mà cho đến bây giờ, khán giả ít người biết đến.
Thanh Nga và những chuyện tình
Nếu giải Thanh Tâm đưa “Phà Ca” sáng lên như ngôi sao mới mọc thì cũng đưa vào đời một cô gái trẻ đẹp Thanh Nga bắt đầu biết mộng biết mơ. Tiếp theo là những lời đồn đại về chuyện tình cảm của Thanh Nga với các anh kép. Trong đó, mối tình đẹp nhất trên sân khấu lẫn ngoài đời của cô chính là với nghệ sĩ Thành Được. Sau ngày chia tay với nữ nghệ sĩ tài danh Út Bạch Lan, Thành Được về cộng tác Đoàn Thanh Minh Thanh Nga. Thanh Nga nhỏ hơn Thành Được 8 tuổi và lúc bấy giờ đã là ngôi sao 24 tuổi. Được rất nhiều người đeo đuổi nhưng cô chưa muốn nhận lời cầu hôn nào. Mọi người chờ đợi tiệc rượu hồng giữa Thanh Nga với một chàng rể nào đó, nhưng không có. Sau đó biết rằng Thanh Nga đã thương Thành Được. Vở diễn tâm đắc của họ là Sân khấu về khuya của soạn giả Năm Châu, Thanh Nga vai Giáng Hương, Thành Được vai Lĩnh Nam, khắng khít trên sân khấu hằng đêm. Từ sân khấu tới trường đời, hai người thân thiết, đậm đà như vợ chồng. Rồi chuyện bất ngờ xảy đến, gây tan vỡ. Trong một đêm diễn tại Rạp Hưng Đạo, Thanh Nga bỗng thấy bị xúc phạm vì trên hàng ghế ưu tiên, có mặt người tình cũ của Thành Được ở nước ngoài về, được Thành Được mời đến xem... Thanh Nga giận tím mặt, ngay đêm đó, không cần giấu giếm gì nữa, cô nói với Thành Được sau hậu trường có đông người: “Bắt đầu ngày mai, tôi sẽ là vợ của người khác. Anh hãy quay lại với cô ấy”. Không lâu sau, Thành Được buồn bã rời khỏi Đoàn Thanh Minh Thanh Nga với cái đầu cạo trọc và mấy câu ca: Ví dầu sợi tóc chẻ đôi. Thì hình bóng cũ trong tôi vẫn còn... Sau này, NSƯT Thanh Kim Huệ trong một chuyến du lịch sang Mỹ gặp Thành Được bên đó mới hỏi ông rằng: “Nay đã qua ngưỡng “thất thập cổ lai hy” rồi, ngẫm lại trên đường tình, anh thấy thương ai nhất?”. Thành Được đáp: “Đến bây giờ, tôi vẫn thương Thanh Nga nhất, cô ấy là một nghệ sĩ có tâm tính hiền lành, trong sáng”. Thanh Nga đau xót nhiều trong các chuyện tình và cô thật sự tìm thấy tình yêu đích thực với Phạm Duy Lân, dù ông lớn hơn Thanh Nga nhiều tuổi. Cả hai từng có những tháng ngày rất hạnh phúc, nhất là khi họ dọn về ở cư xá Đô Thành, đường Phan Thanh Giản (nay là Điện Biên Phủ, quận 3, TP.HCM). Hai người đi chiếc honda, vóc dáng ông Lân to lớn dềnh dàng, cao đến 1,80m, rất ấn tượng. Ông rất thông cảm cho nghề nghiệp của vợ, ân cần động viên, góp ý cũng như hỗ trợ tinh thần cho Thanh Nga thăng hoa với những vai diễn. Trong các năm tháng hạnh phúc đó, Thanh Nga tươi vui hẳn ra, có lẽ cô đã được “tự do” sau khi rời “chiếc lồng son sân khấu”. Sau ngày sinh đứa con trai đầu lòng (và cũng là duy nhất) Phạm Duy Hà Linh năm 1973, vợ chồng Thanh Nga về ở ngôi biệt thự trên đường Ngô Tùng Châu, đó cũng là nơi ông Lân mở văn phòng luật sư riêng, cũng là nơi hai vợ chồng cô ra đi vĩnh viễn vào lúc hơn 23 giờ khuya ngày 26-11-1978 sau một loạt súng oan nghiệt...
Người phụ nữ quan trọng nhất trong cuộc đời Thanh Nga
Đó là bà bầu Thơ - chủ gánh Thanh Minh - Thanh Nga, mẹ của NSƯT Thanh Nga và NSƯT Bảo Quốc, bà nội của nghệ sĩ Hữu Châu. Bà chống đỡ một đại gia đình nghệ sĩ và một đại gia đình cải lương với hàng trăm diễn viên bằng một bản lĩnh lạ lùng, người ta nể bà chính ở sự quản lý chặt chẽ ngay cả với con cháu mình, ai cũng nghĩ nghệ sĩ Thanh Nga là ngôi sao rực rỡ lúc bấy giờ, lại là con ruột của chủ gánh thì tha hồ mà yêu sách. Nhưng chỉ cần Thanh Nga đi tập tuồng trễ 10 phút là bà đã cắt vai, khiến cô sợ xanh mặt. Một lần khác, Thanh Nga và Thanh Sang giận nhau, cô nhờ chồng qua nói với mẹ là “bị bệnh” không hát được. Bà nhỏ nhẹ: “Thôi được rồi, má sẽ trả vé lại khán giả, còn vợ chồng tụi bây phát lương cho anh em đi, vì nghỉ một đêm người ta bị mất lương, tội nghiệp”. Vợ chồng Thanh Nga hết hồn, vì phát lương cho cả trăm người, đâu phải chuyện đùa. Thế là cô lò dò vô hát. Với con cái mà bà còn như vậy, nên người khác sợ bà không có gì là lạ. Bà thường nói: “Nghệ thuật mà có tình cảm chen vào là thất bại, đứa nào có tài năng thì lên, không thì thôi, chứ đâu phải tôi lập đoàn để lăng xê con cái”. Ngay cả Hữu Châu là cháu nội, bà cũng bắt đi học, mướn vú nuôi tại Sài Gòn chứ không cho lang thang theo đoàn. Khoảng năm 1972-1975, đoàn tạm nghỉ vì cơn sóng phim chưởng, bà vẫn kiên quyết bán từng món đồ trong nhà cho Hữu Châu cắp sách đến trường.
Ngày Thanh Nga mất, rất nhiều người Sài Gòn đưa tang và khóc. Vậy mà bà không để rơi một giọt nước mắt nào trước mặt mọi người. Bà bình tĩnh sắp xếp đám tang đâu vào đó. Và xong đám, bà lãnh đạo anh em lao vào tập tuồng ngay vì đoàn không thể đóng cửa sẽ ảnh hưởng đến đời sống anh em và phụ lòng tin yêu của khán giả. Tập đúng tuồng Thái hậu Dương Vân Nga mà Thanh Nga đã thủ diễn, (bây giờ Kim Hương thay vai), trái tim người mẹ ấy như tan nát. Nhưng không ai thấy bà khóc, chỉ vài tháng sau mái tóc từ màu đen bỗng chuyển sang bạc trắng. NSƯT Bảo Quốc ngậm ngùi: “Lúc đó, anh em chúng tôi đã phải giăng mùng ngủ quanh giường mẹ, không dám cho mẹ ngủ một mình. Có lẽ tôi học được bản lĩnh của mẹ nên sau này gặp khó khăn gì, tôi cũng cố vượt qua…”.
Lê Quang Thanh Tâm
Hoa hậu Đền Hùng Giáng My từng nhận lời mời đóng vai Thanh Nga trong bộ phim Vụ án Thanh Nga. Nhưng rồi bộ phim này không bao giờ được thực hiện với lý do gia đình cố nghệ sĩ Thanh Nga không muốn gợi lại chuyện buồn quá khứ, vì vậy Hãng phim Người Bảo Vệ đành hủy bỏ kế hoạch sản xuất.
 
Bài 2: “Người đẹp Bình Dương” Thẩm Thúy Hằng