Nói “không tín nhiệm kiểm định trong nước vì trường nào cũng đạt” là thiếu căn cứ

Nói “kiểm định trong nước trường nào cũng đạt nên không tín nhiệm”, thậm chí cho việc này “là chuyện tào lao” là những nhận xét thiếu căn cứ, không đúng thực tiễn và đi ngược lại với những nỗ lực đáng ghi nhận của đa số các trường ĐH nước ta trong quá trình đổi mới.

Sinh viên Trường ĐH Tôn Đức Thắng học tập trong thư viện

TS. Lê Mỹ Phong (Phụ trách Phòng Kiểm định chất lượng giáo dục, Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT) đã nhận định điều này kèm theo nhiều trao đổi xung quanh vấn đề hai trường ĐH không hợp tác thực hiện công tác thẩm định và xác nhận các điều kiện đảm bảo chất lượng vừa qua.

Theo ông Phong, việc thẩm định, xác nhận các điều kiện đảm bảo chất lượng (ĐBCL) đối với các đại học, học viện, trường đại học (gọi chung là các trường ĐH) nhằm “chụp ảnh”, phản ánh một cách khách quan, trung thực các điều kiện ĐBCL cơ bản hiện có của trường ĐH. Cụ thể là nhằm: Tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các trường ĐH trong việccông khai các điều kiện ĐBCL của nhà trường. Giúp các trường ĐH khẳng định điều kiện ĐBCL của mình trước xã hội. Tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh và gia đình lựa chọn trường đăng ký theo học, cung cấp thông tin cho xã hội biết và giám sát.

Công tác thẩm định, xác nhận các điều kiện ĐBCL của trường ĐH cũng thể hiện trách nhiệm công khai của nhà trường theo quy định. Việc công khai các điều kiện ĐBCL để phản ánh trung thực, khách quan các điều kiện ĐBCL hiện có của trường. Điều này không có nghĩa tất cả các trường đã được thẩm định, xác nhận đều đạt tiêu chuẩn kiểm định chất lượng (KĐCL) trường ĐH.

-Đại diện Trường ĐH Tôn Đức Thắng cho rằng Đảng và Nhà nước nhiều lần chỉ đạo khuyến khích các trường kiểm định quốc tế. Việc Bộ GD-ĐT yêu cầu các trường phải kiểm định theo hệ thống của bộ là tước quyền tự chủ của trường, đi ngược lại chỉ đạo của Chính phủ. Ông nghĩ sao về vấn đề này?

-Nhà trường đã nhầm lẫn khi cho rằng hoạt động thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL thực hiện theo Kế hoạch số 203/KH-BGDĐT ngày 27/3/2017 cũng là KĐCLGD. Cần thấy rõ, hoạt động thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL không phải là kiểm định, việc Bộ GD-ĐT giao các Trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục huy động chuyên gia thực hiện là để tăng thêm tính độc lập, khách quan của công tác này.

Bộ GD-ĐT là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, trung cấp sư phạm, CĐ sư phạm, giáo dục ĐH và các cơ sở giáo dục khác. Bộ có trách nhiệm tham mưu cho Đảng, Nhà nước ban hành các chủ trương, chính sách để phát triển giáo dục và đào tạo, trong đó có lĩnh vực đảm bảo và KĐCLGD.

Quán triệt các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, sự chỉ đạo của Chính phủ, thời gian qua cùng với việc KĐCL các trường ĐH, các chương trình đào tạo theo bộ tiêu chuẩn hiện hành, Bộ GD-ĐT chủ trương đẩy mạnh KĐCL giáo dục theo hướng tiếp cận với khu vực và quốc tế, khuyến khích các trường thực hiện kiểm định theo tiêu chuẩn của các tổ chức KĐCLGD nước ngoài có uy tín. Chưa bao giờ bộ có yêu cầu các trường ĐH chỉ phải thực hiện kiểm định theo hệ thống của bộ như đại diện Trường ĐH Tôn Đức Thắng đề cập.

Cho tới nay, các tiêu chuẩn cơ sở giáo dục và chương trình đào tạo trong nước đã được ban hành theo hướng tiếp cận với Mạng lưới ĐBCL các trường ĐH ASEAN (AUN-QA). Các trường được tự lựa chọn việc đánh giá theo tiêu chuẩn của bộ ban hành hoặc tiêu chuẩn của các tổ chức KĐCLGD nước ngoài có uy tín. Đã có 6 trường được đánh giá theo tiêu chuẩn đánh giá cơ sở giáo dục của nước ngoài (AUN-QA và HCERES), trong đó có 4 trường đã được công nhận; 92 chương trình đào tạo đã được đánh giá theo tiêu chuẩn của AUN-QA, CTI, ABET, ACBSP, FIBAA... Ngoài ra, Bộ GD-ĐT cũng khuyến khích và đánh giá cao các trường ĐH tham gia xếp hạng, gắn sao với các tổ chức quốc tế.

-Trường ĐH Tôn Đức Thắng phản ánh: Thanh tra của Bộ và Trung tâm Kiểm định vào trường làm việc về cùng một vấn đề, nghĩa là “trong vòng 1,2 tuần phải kiểm tra nhà trường hai lần”, xin ông hãy nói thêm về vấn đề này.

-Hoạt động thanh tra có mục tiêu và đối tượng riêng, được thực hiện theo quy trình riêng, còn thành phần tổ thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL là những chuyên gia do Trung tâm KĐCLGD lựa chọn, phần lớn đến từ các trường ĐH khác đến để “chụp ảnh” lại các điều kiện ĐBCL cơ bản của trường để hai bên cùng xác nhận, sau đó, kết quả này sẽ cho công khai cho xã hội biết và giám sát.

Bộ GD-ĐT nhận được phản ảnh của các Trung tâm KĐCLGD về việc có trường viện lý do đang tiến hành kiểm định và đã được thanh tra, kiểm tra để không hợp tác thực hiện công tác thẩm định và xác nhận, kèm theo lý giải của các trường.

Bộ cũng đã có Công văn số 2728/BGDĐT-QLCL ngày 27-6-2017 gửi các trường về việc này, yêu cầu các trường hợp tác với các Trung tâm KĐCL để thực hiện công tác thẩm định, xác nhận điều kiện ĐBCL theo kế hoạch chung đã ban hành.

-Lãnh đạo Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội cho rằng Bộ GD-ĐT chỉ định Trung tâm KĐCLGD- ĐH Đà Nẵng kiểm định trường đúng lúc trường đang kiểm định nội bộ nên chưa thể thực hiện đánh giá ngoài ngay; nhà trường cũng đã có văn bản gửi Trung tâm KĐCLGD và công văn phản hồi gửi đến Cục Quản lý chất lượng. 

-Theo quy định của Luật Giáo dục ĐH, các trường ĐH được lựa chọn tổ chức KĐCLGD trong số các tổ chức KĐCLGD được Bộ GD-ĐT công nhận để KĐCL. Bộ không chỉ định Trung tâm KĐCLGD - ĐH Đà Nẵng kiểm định Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội mà chỉ phân công trung tâm này thực hiện việc thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL cho 48 cơ sở giáo dục ĐH trên cả nước, trong đó có Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội.

Tuy nhiên, cũng như Trường ĐH Tôn Đức Thắng, Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội không phân biệt được hoạt động thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCLvới hoạt động KĐCLGD. Các ý kiến trao đổi, phản hồi của trường chỉ đề cập đến việc nhà trường đã và đang làm một số khâu đầu tiên của công tác kiểm định chất lượng giáo dục, mà không hợp tác với Trung tâm KĐCLGD thực hiện việc thẩm định theo Kế hoạch số 203/KH-BGDĐT của Bộ GD-ĐT đã ban hành như tất cả các trường ĐH khác.

-Trường ĐH Tôn Đức Thắng phản ánh, kiểm định trong nước trường nào cũng đạt nên không tín nhiệm. Việc Bộ GD-ĐT yêu cầu các trường phải kiểm định theo hệ thống của bộ là tước quyền tự chủ của trường thì có đúng không?

-Nói “Kiểm định trong nước trường nào cũng đạt nên không tín nhiệm” thậm chí cho rằng “kiểm định trong nước là chuyện tào lao” là những nhận xét thiếu căn cứ, không đúng thực tiễn và đi ngược lại với những nỗ lực đáng ghi nhận của tuyệt đại đa số các trường ĐH nước ta trong quá trình đổi mới. Nhận định này phủ nhận nỗ lực của các Trung tâm KĐCL cũng như sự cố gắng của cả hệ thống để đưa hoạt động KĐCL ngày càng thực chất, hiệu quả hơn trong thời gian qua.

Nhận định này cũng thể hiện người nói chưa hiểu đầy đủ, chưa sâu về Bộ tiêu chuẩn đánh giá trường ĐH cũng như quy trình KĐCL trường ĐH. Trước khi tiến hành đánh giá ngoài một trường ĐH, Trung tâm KĐCLGD thẩm định về hình thức và nội dung của các Báo cáo tự đánh giá. Trong thời gian qua, có hơn 14 trường có báo cáo tự đánh giá chưa đạt yêu cầu nên các Trung tâm KĐCLGD sau khi thẩm định đã không chấp nhận ký hợp đồng đánh giá ngoài.

Trong quá trình đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội, việc công khai, minh bạch điều kiện ĐBCL ngày càng quan trọng, là trách nhiệm của các trường ĐH.

Để có được thông tin chính xác, công khai cho xã hội, việc thẩm định và xác nhận các điều kiện ĐBCL là một hoạt động chuyên môn cần thiết, là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, thực hiện theo quy định của pháp luật, hoàn toàn không vi phạm quyền tự chủ của các trường. Hơn nữa, hoạt động này còn giúp cho các trường thực hiện tốt trách nhiệm giải trình trước xã hội về các điều kiện ĐBCL cơ bản của mình.