Với tính giải pháp cao khi ứng dụng vào thực tế, đề tài đã mang về cho hai em Trâm và Tuấn giải nhì cấp quốc gia trong cuộc thi nghiên cứu khoa học 2018, giúp thắp lên hy vọng trong việc hạn chế, đẩy lùi tệ nạn xâm hại tình dục trong xã hội, đồng thời nâng cao nhận thức của trẻ em và phụ huynh về tệ nạn này.
 |
| Nhóm thực hiện đề tài đang khảo sát tại Trường Tiểu học Nguyễn Đình Chiểu (Q.Bình Thạnh, TP.HCM) |
Ấu dâm có từ bao giờ?
“Mỗi lần đọc thông tin về một vụ xâm hại tình dục trẻ em là chúng em có cảm giác như tim mình thắt lại. Thật sự rất buồn. Lúc nào cũng tựa như đang nhìn thấy ánh mắt các em đang khẩn nài mình giúp đỡ vậy”, đó là lý do thúc giục Trâm và Tuấn tìm hiểu về nạn ấu dâm. Đặc biệt, vào khoảng giữa năm 2017, nạn ấu dâm nổi lên như một nỗi khiếp sợ của các bậc phụ huynh có con nhỏ với hàng loạt vụ được báo chí phản ánh. Trâm và Tuấn tự hỏi, nguyên nhân của sự bùng phát này là do đâu, nạn ấu dâm có từ bao giờ, mới đây hay đã tồn tại từ rất lâu?
“Để có thể chỉ ra tính lịch sử của vấn nạn này, chúng em tìm hiểu các bộ luật trong Đại Việt sử ký toàn thư và nhận thấy từ thời hậu Lê và thời nhà Nguyễn đã có ban hành một số bộ luật quy định xử tội danh gian dâm với trẻ em dưới 12 tuổi. Đến thời Pháp thuộc, do hoàn cảnh chiến tranh nên không có khái niệm về ấu dâm dù vấn nạn này có tồn tại và được coi như một chiến lợi phẩm”, Trâm chia sẻ. Từ những hiểu biết đó, hai em đưa ra kết luận rằng, nạn ấu dâm thật ra không hề tăng mà chỉ là từ trước đến giờ chúng ta đã biết quá ít về nó. Thế nhưng, theo Trâm, các nghiên cứu về nạn ấu dâm hiện nay trên thế giới mới chỉ dừng lại là đưa ra thực trạng, nguyên nhân ở mức lý thuyết. Các giải pháp của vấn nạn này mang nhiều tính trừng phạt hơn là giáo dục như thiến hóa học, gắn con chip cho đối tượng ấu dâm sau khi ra tù... “Các giải pháp này rất khó để áp dụng vào Việt Nam do chúng mang tính phi nhân đạo. Vì vậy, để tìm ra một giải pháp thiết thực, bền vững mang tính thực tế, hạn chế nạn ấu dâm trong xã hội Việt Nam thì không có cách nào khác là phải bắt đầu ngay từ những vụ ấu dâm”, Trâm nói.
Dựa trên các thống kê về số vụ án ấu dâm trong khoảng thời gian từ tháng 7-2017 đến tháng 3-2018, nhóm đã chia nhỏ ra thành nhiều tình huống, phân tích chỉ ra biểu hiện của các hành vi ấu dâm, nguyên nhân và độ tuổi, mối quan hệ giữa nạn nhân và tội phạm ấu dâm. “Tổng số là 21 vụ, nạn nhân trong các vụ ấu dâm thường ở độ tuổi từ 6 đến 12, có mối quan hệ là anh em, họ hàng và đôi khi cũng không có quan hệ gì với đối tượng thực hiện hành vi ấy. Nổi cộm lên là 2 hành vi phạm tội, gồm: phạm tội có kế hoạch là những người mắc bệnh ấu dâm; phạm tội do có cơ hội là những người dân trí thấp, chịu tác động của rượu, bia, chất kích thích, môi trường. Để hạn chế nạn ấu dâm thì trước tiên phải thay đổi nhận thức, đưa ra các giải pháp trên chính đối tượng trẻ em. Và giáo dục là giải pháp cơ bản, bền vững và có tính hiệu quả nhất”, Tuấn bổ sung.
Bắt đầu từ chính giáo dục
Nhằm đưa ra các giải pháp thiết thực với lứa tuổi, nhóm nghiên cứu đã tiến hành khảo sát học sinh ở một số trường tiểu học và THCS như Trường Tiểu học Nguyễn Đình Chiểu (Q.Bình Thạnh), Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (Q.Gò Vấp), Trường THCS Bình Lợi Trung (Q.Bình Thạnh), Trường THCS Gò Vấp (Q.Gò Vấp)... Bên cạnh đó, nhóm còn gửi bảng câu hỏi khảo sát đến phụ huynh tại các trường trên để tìm hiểu về mức độ quan tâm cũng như kiến thức của họ về xâm hại tình dục ở trẻ. “Hầu hết các em mới chỉ nhận biết xâm hại tình dục là những đụng chạm về cơ thể chứ chưa có những hiểu biết về ý đồ của loại tội phạm này. Còn phụ huynh thì đã có một số hiểu biết nhất định về vấn nạn này. Tuy nhiên, phần nhiều vẫn còn quan niệm đây là vấn đề nhạy cảm, chưa có cái nhìn khoa học và bài bản để giúp con tự bảo vệ trước vấn nạn trên”, nhóm chỉ ra. Từ những khảo sát đó, nhóm nghiên cứu đã đưa ra một số giải pháp giáo dục mang tính bền vững như thiết kế website và kênh Youtube mang tên Bác sĩ gấu nâu và các sản phẩm giáo dục, bên cạnh tuyên truyền trực tiếp tại các trường trong những buổi sinh hoạt ngoại khóa. Trong đó, website Bác sĩ gấu nâu được thiết kế dành riêng cho đối tượng phụ huynh và trẻ em với góc tin tức tóm tắt các bài báo từ thời gian gây án, nơi gây án, hành vi gây án, độ tuổi nạn nhân và tội phạm, mối quan hệ giữa nạn nhân và tội phạm; góc phụ huynh là những thông tin cho cha mẹ nhìn nhận vấn đề, bảo vệ trẻ tốt hơn; góc của bé là những video hoạt hình được nhóm tự thiết kế bằng các phần mềm đơn giản, nội dung là những tình huống trẻ có thể sẽ phải đối mặt trong cuộc sống hàng ngày như ở nhà một mình… nhằm trang bị cho trẻ các kỹ năng tự bảo vệ mình. “Các video này cũng được đưa lên kênh Youtube Bác sĩ gấu nâu để bất kỳ bạn nhỏ nào cũng như phụ huynh, giáo viên đều có thể tiếp cận được”, Tuấn cho hay.
Các sản phẩm giáo dục là những cuốn cẩm nang như cẩm nang 5 báo động, quy tắc 5 ngón tay và 2 cuốn FlashCard (thẻ học) cho bé trai, bé gái được nhóm vẽ và thực hiện. “Ở đó, những biểu hiện của ấu dâm được thể hiện một cách rất cụ thể, được đặt trong những trường hợp cụ thể bằng các hình vẽ sinh động, để khi nhìn vào đó, trẻ sẽ hiểu được rằng, điều gì là được phép và điều gì là báo động”, Trâm chia sẻ.
Đồng hành cùng nhóm từ những ngày đầu, cô Tạ Thị Hồng Hà (giáo viên hướng dẫn dự án) hy vọng các sản phẩm của dự án có thể sẽ được lan tỏa rộng rãi trong xã hội để thật nhiều trẻ nhỏ, các bậc phụ huynh có cơ hội tiếp cận. “Chỉ khi nâng cao nhận thức, hiểu biết từ phụ huynh và trẻ nhỏ thì mới có thể hạn chế, loại bỏ được nạn ấu dâm ra khỏi xã hội”, cô Hà khẳng định.
Y.Hoa