Từ đầu tháng 5 đến nay, một số tỉnh thành đã xảy ra nhiều vụ bị sét đánh phải nhập viện cấp cứu, thậm chí có nhiều trường hợp tử vong. Thương vong xảy ra trong trường hợp đi làm đồng, lưu thông bằng xe máy, ở trong nhà, chạy thuyền trên sông, đang chơi game trên điện thoại trong khi trời mưa giông...
 |
| Từ tháng 5 đến tháng 7 là khoảng thời gian thường xuất hiện sấm sét trong những cơn mưa giông |
19 ngày: 14 người thương vong do sét đánh
Chỉ trong 10 ngày (từ ngày 11 đến 21-5), trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã xảy ra 3 vụ sét đánh, khiến 2 người tử vong, 5 người bị thương.Vụ sét đánh xảy ra gần đây nhất vào khoảng 16 giờ chiều 21-5, khi 4 người ở xã Châu Lộc, huyện Quỳ Hợp đang ngồi trong nhà thì bị sét đánh trúng lúc trời đang mưa giông. Trong đó có một bé 18 tháng tuổi và một phụ nữ đang mang thai. Chính quyền địa phương đã huy động dân quân, Đoàn Thanh niên vượt suối đưa các nạn nhân đến bệnh viện. Chỉ vài ngày trước đó, trong cơn mưa giông chiều ngày 18-5, em Vi Văn Chín (20 tuổi) và Sầm Đức Mạnh (14 tuổi) cùng ngụ xã Châu Phong, huyện Quỳ Châu khi đang chơi game trên điện thoại thì bị sét đánh trúng. Tai nạn khiến Chín tử vong tại chỗ, Mạnh bị thương còn chiếc điện thoại thì bị cháy đen. Tương tự, vào chiều 11-5, trên địa bàn xã Đồng Văn, huyện Tân Kỳ, chị Bùi Thị Hòa (29 tuổi) cũng bị sét đánh tử vong khi đang chăn bò giữa đồng khi trời mưa lớn.
Trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu trong chưa đầy 10 ngày cũng đã xảy ra 2 vụ sét đánh làm 2 người tử vong và 1 người bị thương nặng. Trường hợp thứ nhất xảy ra vào ngày 1-5, khi anh Dương Văn Chơn (34 tuổi, huyện Phước Long) cùng con trai Dương Khả Minh (11 tuổi) làm việc ở vuông tôm, do thấy trời chuyển mưa nên cả hai cha con vội thu dọn đồ đạc rồi chạy về nhà tránh mưa. Khi về gần đến nhà thì anh Chơn vị sét đánh tử vong tại chỗ, còn con trai anh thì bị phỏng nặng. Một tuần sau, vào tối 8-5, anh Lê Hoàng Khanh (33 tuổi, huyện Hòa Bình) khi đang điều khiển xe gắn máy lưu thông trong cơn mưa giông kèm sấm sét dữ dội, đã bất ngờ bị sét đánh trúng và tử vong tại chỗ. Cách đây vài ngày, thông tin từ Văn phòng Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Cà Mau cho biết, tại ấp Gò Công, xã Nguyễn Việt Khái, huyện Phú Tân cũng có một vụ tử vong do sét đánh. Vụ việc xảy ra vào lúc 16 giờ ngày 19-5, khi anh Lê Hoàng Minh (40 tuổi) đang điều khiển xuồng composite trên sông thì bị sét. Do tình trạng quá nặng nên anh đã tử vong sau đó.
Trong những ngày qua, tình trạng đi làm đồng bị sét đánh cũng xảy ra ở nhiều nơi. Cụ thể như trường hợp của chị Ng.T.P. (39 tuổi, ngụ thị xã Hương Trà, Thừa Thiên - Huế) đã thiệt mạng trong lúc đi nhổ hành ngoài đồng vào ngày 6-5. Chồng của chị P. và người hàng xóm cũng bị thương nặng vì bị sét đánh do làm chung một chỗ. Tương tự, trên địa bàn xã Phương Phú, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang, chị Nguyễn Thị T. (30 tuổi) trong lúc đi làm cỏ ở vườn tràm giống, đã bị sét đánh té xuống đất bất tỉnh.
Cách phòng chống sét
Giải thích cho nguyên nhân vì sao từ đầu tháng đến nay ở các địa phương xảy ra hiện tượng sấm sét liên tục, ông Lê Thanh Hải (Phó Tổng giám đốc Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia) cho biết, hiện tượng sấm sét thường xuất hiện nhiều khi trời mưa giông. Trong khi mưa giông lại là “kết quả” từ tình trạng khí hậu nắng nóng dẫn đến hình thành và phát triển mạnh mẽ các vùng mây đối lưu mang điện tích trái dấu. Khi các đám mây trái dấu tương tác với nhau sẽ tạo nên hiện tượng sét, khiến các dòng tiên đạo (dòng điện sét) phát triển xuống mặt đất, hướng đến các vật có tính truyền điện như vật nhọn, vật dụng bằng kim loại và cả con người. Đó là lý do những tháng đầu mùa mưa (từ tháng 5 đến tháng 7) thường xuất hiện sấm sét trong những cơn mưa giông.
Theo khuyến cáo của chuyên gia chống sét, thạc sĩ Nguyễn Nhân Bổn (giảng viên Khoa Điện - Điện tử, Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM), dòng điện của sét có thể lên đến hàng ngàn Ampe, nhiệt độ của một tia sét cũng có thể lên tới 28.000 độ C (gấp 5 lần sức nóng của bề mặt mặt trời). Trong khi dòng điện đi qua cơ thể con người chỉ cần 50m Ampe là đã có thể gây tử vong. Do đó, cho dù thời gian sét đánh vào cơ thể người chỉ kéo dài vài mili giây, nhưng cũng có thể gây tử vong, phỏng da, hoặc cháy da thịt. Ông Bổn lưu ý, sét đánh thường xảy ra ở các khu vực đồng trống, tán cây cao, nhất là các vùng đồi núi thường có nguy cơ lớn vì nằm gần hơn các đám mây giông tích điện. Tuy nhiên, các đô thị lớn như TP.HCM cũng cần cẩn trọng vì khi sét đánh, các đường tiên đạo sẽ hướng đến các vị trí cao như tường bê tông cốt thép của các tòa nhà cao tầng, vật nhọn mang điện hoặc có khả năng dẫn điện...
Nhằm đề phòng sét đánh, thạc sĩ Phạm Thanh Long (Phó Phân viện Khoa học khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu) khuyến cáo, khi phát hiện có giông sét, nếu đang ở đồng vắng thì nên tìm nơi trú ẩn ở chỗ địa hình thấp, có cây thấp hoặc cây thưa, không tập trung thành từng nhóm. Những nơi có độ ẩm cao như sông, suối, hồ vì có tính dẫn điện của sét nên đặc biệt cần tránh. Nếu đang đi trên đường bằng xe máy hoặc xe đạp thì cần ngưng lưu thông để tìm nơi trú ẩn an toàn. Điều cần lưu ý là khi có sét, ta cần ngồi xuống, đưa hai tay lên cổ và ra sau gáy, cúi thấp người và nhón chân để diện tích tiếp xúc của cơ thể với đất ít nhất. Trong trường hợp đang ở trong nhà, để tránh sự tiếp xúc với sét thì nên tránh các vị trí ở gần cửa sổ, gần cửa ra vào, rút dây nguồn của tất cả các thiết bị điện, không nên sử dụng điện thoại (vì điện thoại cũng có tính dẫn điện). Đặc biệt cần tránh những nơi có độ ẩm cao như bồn nước, bồn tắm hoặc những gì có liên quan đến nước, vì nước là nguồn dẫn điện mạnh và rất nguy hiểm.
Vũ Phương