Thứ ba, 12/12/2017, 21h01

Tăng thuế, phí: Coi chừng con dao hai lưỡi

Chiều 11-12, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong đã chủ trì cuộc họp với các giám đốc sở, ngành cùng nhiều chuyên gia về tài chính và chính sách công để bàn cách triển khai Nghị quyết (NQ) thí điểm chính sách cơ chế đặc thù phát triển TP (NQ 54). Tại đây, vấn đề được các chuyên gia quan tâm nhất là cơ chế tự chủ tài chính, đặc biệt là việc tăng thuế, phí. Các chuyên gia cảnh báo, nếu làm không khéo dễ có tác dụng ngược...

Chuyên gia kinh tế TS. Trần Du Lịch đặt ra hai nhóm vấn đề cần tập trung. Đó là tính tự chủ ngân sách địa phương và cải cách hành chính. “Trong cải cách hành chính, chúng ta chỉ mới ở mức “ủy quyền” chứ chưa được “phân cấp”, vẫn còn hạn chế. Vì cấp dưới chưa được giao việc thường xuyên cũng như chưa chịu trách nhiệm trước cấp trên. Về cơ chế tự chủ tài chính, đặc biệt với việc tăng thuế, phí, TP phải nghiên cứu kỹ tác động xã hội của nó. Chúng ta đánh thuế tiêu thụ đặc biệt lên rượu, bia, thuốc lá, xăng dầu hay ôtô thì phải cân nhắc kỹ. Bởi vì nếu thuế ở đây cao, người ta nhập ôtô về chỗ khác...”, TS. Trần Du Lịch nhấn mạnh.

Chuyên gia kinh tế TS. Trần Du Lịch phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: Q.Huy

TS. Huỳnh Thế Du - Giảng viên Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright - cho rằng, việc thực hiện NQ về cơ chế, chính sách đặc thù thì phải tăng khả năng cạnh tranh nền kinh tế, cải thiện môi trường kinh doanh để thu hút doanh nghiệp (DN) đầu tư. Đồng thời, phải là động lực thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đến cống hiến. Đối với chính sách tăng thuế và phí, phải thực hiện hiệu quả, công bằng và khả thi. Vì nếu làm không khéo, DN sẽ chạy hết sang địa phương khác dẫn đến tăng thuế nhưng tổng nguồn thu giảm. TP phải trở thành “chỗ trũng” để nơi khác dồn về chứ không thể biến thành “nơi cao” hơn khiến DN rời đi. Việc khai thác giá trị từ đất có ý nghĩa quyết định đối với việc phát triển cơ sở hạ tầng của TP. Do đó, nếu TP không khai thác được lợi thế từ đất - tức là không có nguồn thu rất lớn từ đất thì việc giải quyết kẹt xe, ngập lụt sẽ rất khó.

Cùng quan điểm, ông Vũ Thành Tự Anh - Giám đốc Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright - lưu ý: “TP cần cân nhắc khi thực hiện các đề án tăng thuế. Rượu, bia, thuốc lá làm tăng nguồn thu từ khách du lịch. Nếu đánh thuế cao khu vực này có thể làm giảm nguồn thu từ du lịch. TP phải đánh giá bức tranh tổng thể chứ đừng chỉ nhìn vào từng dự án cụ thể. Chúng ta thực hiện những nhóm đề án trên nguyên tắc “không hối tiếc”, khẩn trương nhưng không thực hiện khi chưa có nghiên cứu chắc chắn. Bởi vì khi ban hành quy định mà phải rút lại sẽ làm mất uy tín của TP. Điều quan trọng là tạo ra sinh khí mới cho nền kinh tế địa phương, tăng ngân sách cho cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, chúng ta không được quên giá trị gia tăng lớn nhất của TP đến từ DN, DN là động cơ tăng trưởng. Nếu làm không khéo TP lại đẩy mặt bằng chi phí cao lên. Nền kinh tế không duy trì được sức sống thì sẽ tạo ra hiệu ứng ngược”...

Ngoài ra, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, khi thực hiện NQ54, TP cần tập trung giải quyết các vấn đề bức xúc hiện nay của người dân TP. PGS.TS Trần Hoàng Ngân - Giám đốc Học viện Cán bộ TP - đề xuất, trong các nhóm đề án đã triển khai phải tập trung cho các dự án bệnh viện, trường học để người dân thấy rằng nhờ có NQ 54 nên việc xây trường, bệnh viện được đẩy nhanh hơn…

Theo UBND TP, trong 19 nội dung được HĐND TP khóa IX giao tại Kỳ họp thứ 6 vừa qua, có 10 nội dung là nhiệm vụ thực hiện thường xuyên của các sở, ngành, 9 nội dung cần sự liên kết, phối hợp giữa các sở, ngành cùng sự đóng góp ý kiến của các chuyên gia. Trong đó, các nội dung cần nghiên cứu sâu thuộc các vấn đề phân cấp, ủy quyền; đề án các loại phí, lệ phí mới cũng như tăng và đề xuất tăng thuế suất; tăng thu nhập cho cán bộ; huy động vốn đầu tư...

Dự kiến tháng 4-2018, UBND TP sẽ hoàn thành một số đề án quan trọng và trước tháng 6-2018 sẽ trình Thành ủy, HĐND TP.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong cho biết, TP cố gắng đến ngày 15-1-2018 khi NQ54 có hiệu lực, tất cả các nhóm đề án phải chuẩn bị xong đề cương, tính toán cụ thể và công bố một số nỗ lực như về tổ liên ngành đầu tư, quy trình BT…

“Việc thực hiện NQ là vinh dự và cũng là trách nhiệm lớn của TP. Đó không chỉ là trách nhiệm với nhân dân TP mà còn là trách nhiệm với cả nước nên tất cả phải cùng chung tay cố gắng”, Chủ tịch TP nhấn mạnh.

Cũng theo Chủ tịch Nguyễn Thành Phong, để thực hiện NQ54 có hiệu quả, TP sẽ lập 3 nhóm vấn đề. Trong đó, nhóm Cơ chế tài chính - Ngân sách sẽ do Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến phụ trách. Nhóm Phân cấp, ủy quyền, cải cách hành chính và Nhóm Đầu tư, Đất đai sẽ do Chủ tịch UBND TP phụ trách.

Lê Quang Huy