Thiếu kinh phí: VN khó loại trừ bệnh sốt rét

Ngày 24-4, tại Hà Nội, Bộ Y tế, Viện Sốt rét Ký sinh trùng Côn trùng Trung ương phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã tổ chức Hội thảo “Tăng cường đầu tư giữ vững thành quả, hướng tới loại trừ bệnh sốt rét ở VN” nhân Ngày thế giới phòng chống sốt rét.

Bác sĩ điều trị cho bệnh nhân bị sốt rét tại Đắk Lắk. Ảnh: B.Đ.K

Tại đây, GS.TS Nguyễn Thanh Long - Thứ trưởng Bộ Y tế - cho biết, thực hiện Chiến lược quốc gia phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét ở VN giai đoạn 2011-2020 và định hướng đến năm 2030, trong những năm qua, công tác phòng chống và loại trừ sốt rét ở nước ta đã đạt được các kết quả đáng kể. Tỷ lệ mắc và tử vong do sốt rét liên tục giảm hàng năm. So với năm 2011, tỷ lệ mắc sốt rét trên 1.000 dân năm 2017 giảm 84,6%, số bệnh nhân sốt rét giảm 81,6%, số ký sinh trùng sốt rét giảm 72,6%, số trường hợp tử vong do sốt rét giảm 57,1%. Không có dịch sốt rét xảy ra. Mỗi năm có hàng triệu người dân sống trong vùng sốt rét lưu hành được bảo vệ bằng biện pháp phòng chống muỗi sốt rét và hàng chục ngàn bệnh nhân được cấp thuốc điều trị sốt rét miễn phí. Tuy nhiên, tình hình sốt rét tại một số tỉnh thuộc khu vực miền Trung Tây Nguyên và miền Đông Nam bộ diễn biến phức tạp, một số tỉnh có nhiều người mang ký sinh trùng sốt rét như: Bình Phước, Gia Lai, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Đắk Lắk, Đắk Nông, Kon Tum, Quảng Nam, Quảng Bình, Quảng Trị. Bệnh sốt rét có nguy cơ quay trở lại, gia tăng số mắc, số tử vong và có thể gây thành dịch.

“Điều đáng nói là công tác phòng chống và loại trừ sốt rét hiện nay đang gặp một số khó khăn thách thức về mặt kỹ thuật và đầu tư kinh phí. Kinh phí từ nguồn ngân sách Nhà nước và các nhà tài trợ quốc tế có nguy cơ cắt giảm sẽ gây khó khăn trong việc triển khai các hoạt động phòng chống sốt rét dẫn đến có thể làm gia tăng số mắc và tử vong do sốt rét, nguy cơ bùng phát dịch sốt rét ở nhiều địa phương và sốt rét kháng thuốc lan rộng, bệnh sốt rét sẽ có những diễn biến phức tạp và khó dự báo, đặc biệt tại các vùng sốt rét lưu hành”, ông Long nhấn mạnh.

TS. Kidong Park - Trưởng Đại diện WHO tại VN - thừa nhận: “VN đã có những thành công lớn trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét trong thập kỷ vừa qua. Loại trừ sốt rét vào năm 2030 là một mục tiêu mà VN có thể đạt được, chỉ cần có sự cam kết mạnh mẽ của Chính phủ và các đối tác để huy động các nguồn lực và xác định các biện pháp mới để loại trừ sốt rét. Với hơn 40 tỉnh không có sốt rét, VN đã đạt được tất cả các mục tiêu đề ra trong Chiến lược quốc gia về phòng, chống sốt rét giai đoạn 2011-2020. VN đã thay đổi cách tiếp cận từ kiểm soát sốt rét sang loại trừ sốt rét, với mục tiêu loại trừ sốt rét vào năm 2030”.

TS. Kidong Park cho biết thêm, WHO kêu gọi đầu tư lớn hơn và mở rộng độ bao phủ của các biện pháp đã được chứng minh là có hiệu quả để phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị sốt rét.

Theo đánh giá của WHO, tại VN, sốt rét đã được kiểm soát, nhưng không phải ai cũng được hưởng lợi. Mặc dù tỷ lệ mắc bệnh sốt rét và tử vong đã giảm trên toàn quốc nhưng gánh nặng sốt rét vẫn còn ảnh hưởng đến một số khu vực và các nhóm dân cư nhất định ở các mức độ khác nhau. Đặc biệt, lây truyền sốt rét chủ yếu tập trung ở những khu vực đồi, rừng thuộc các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và phía Nam. Trong số này, Bình Phước là tỉnh bị ảnh hưởng nặng nhất với 1.352/4.548 ca sốt rét trong năm 2017. Điều này do sự gia tăng lao động nhập cư là những người ít tiếp cận với các cơ sở y tế, cũng như tỉ lệ kháng thuốc sốt rét cao trong khu vực. Bên cạnh dân di cư tạm thời và lao động thời vụ, các nhóm khác có nguy cơ cao nhất mắc bệnh sốt rét bao gồm cư dân sống trong rừng và bìa rừng (thường là các nhóm dân tộc thiểu số) và những người mới định cư ở rừng...

Minh Hà