Tích hợp liên môn không chỉ góp phần đa dạng hóa hình thức học tập mà còn giúp cho việc tiếp thu kiến thức đạt hiệu quả theo cấp số cộng. Đó là thành công của chuyên đề dạy học theo dự án Bảo tồn thiên nhiên và Công viên quốc gia do Trường THPT Nguyễn Trung Trực (TP.HCM) thực hiện.
 |
| Học sinh đi thực tế tìm tư liệu ở Thảo Cầm Viên Sài Sòn |
Dưới sự hướng dẫn của thầy Nguyễn Chí Công và cô Nguyễn Thị Mai Thảo, dự án Bảo tồn thiên nhiên và Công viên quốc gia là một bài học rất bổ ích đối với học sinh lớp 10A10 khi học môn tiếng Anh và sinh học.
Những sản phẩm kép
Không giống một tiết học bình thường, tiết học về Bảo tồn thiên nhiên và Công viên quốc gia là một trải nghiệm lý thú đối với các em học sinh lớp 10A10. Thay cho 4 dãy bàn học của 4 nhóm học sinh là những gian hàng trưng bày sản phẩm của mỗi nhóm sau thời gian triển khai thực hiện dự án. Theo đó, các học sinh trong nhóm 1 nhận thực hiện đề tài về lịch sử Thảo Cầm Viên Sài Gòn. Nếu theo cách học truyền thống, học sinh chỉ cần gõ vào Google thì tất cả dữ liệu về lịch sử Thảo Cầm Viên Sài Gòn sẽ hiển thị đầy đủ, nhưng ở đây các em hiện thực hóa Thảo Cầm Viên Sài Gòn bằng mô hình trong chiếc sa bàn nhỏ. Với sự khéo léo và sáng tạo, các em đã có được cách ghi nhớ kiến thức thông qua sản phẩm cụ thể mà không có bút mực nào ghi lại đầy đủ. Tuy nhiên, điều ấn tượng nhất đối với mọi người là những đoạn video clip giới thiệu cảnh sắc thiên nhiên của vườn bách thảo phương Nam được các em ghi lại bằng điện thoại và ipad trong quá trình học ngoài trời. Rõ ràng chỉ nhìn qua sản phẩm này cũng hiểu cách học tầm chương trích cú, “cưỡi ngựa xem hoa” truyền thống đã không còn chỗ đứng trong dự án. Chưa hết, màu sắc tích hợp liên môn còn được thể hiện rõ ở Tập san song ngữ Anh - Việt về thực địa Thảo Cầm viên Sài Gòn do nhóm thiết kế. “Một mũi tên bắn trúng hai đích”, kiến thức sinh học đã được lồng ghép khéo léo vào bài học ngoại ngữ sinh động và tự nhiên.
Đi theo lộ trình này, 3 nhóm còn lại cũng tự phát huy năng khiếu để tạo ra từng sản phẩm ưng ý cho bài học. Nếu nhóm 2 đi sâu vào nghiên cứu loài động vật có vú thì nhóm 3 lại chăm sóc động vật có lông vũ thông qua các loài chim trong Thảo Cầm viên Sài Gòn. Nét đặc sắc của những đoạn clip do các em tạo nên chính là dòng phụ đề tiếng Anh được chạy dưới các hình ảnh như một bộ phim tài liệu. Yêu cây cỏ thiên nhiên, nhóm 4 còn đi tìm gia phả của “gia đình” thực vật hạt kín để vẽ nên một bức tranh hoành tránh…
Những bài học khác
Theo thầy Nguyễn Chí Công (phụ trách dự án Bảo tồn thiên nhiên và Công viên quốc gia), để có được 4 nhóm sản phẩm trên, các thành viên của lớp 10A10 đã phải làm việc trong 6 tuần với tinh thần say mê, sáng tạo. “Sau khi chia nhóm, giáo viên phụ tránh hướng dẫn các em công tác chuẩn bị thông qua việc trao đổi ý tưởng thực hiện. Sản phẩm được thực hiện sau tuần đi thực tế tại Thảo Cầm Viên Sài Gòn để tìm kiếm nguồn tài liệu phục vụ”, thầy Công cho biết.
 |
| Một sản phẩm do học sinh làm |
Thầy Công phấn khởi cho biết thêm, qua các bước thực hiện này mà tinh thần làm việc nhóm và đặc biệt là sự sáng tạo trong học tập đã được các em phát huy. Sản phẩm hoàn thành không chỉ đem lại bài học lớn cho người học mà đối với người dạy cũng rút tỉa ra được những kinh nghiệm truyền đạt kiến thức. Những khó khăn khi thực hiện dự án và lỗi sai của học sinh khi tạo sản phẩm trí tuệ cũng “lòi’ ra để có cách khắc phục kịp thời. Chưa bao giờ các em học sinh vận dụng kiến thức và kỹ năng trên lớp nhuần nhuyễn như thế. Đối với bộ môn tiếng Anh, đó là kỹ năng viết khi tạo ra sản phẩm, kỹ năng đọc hiểu và nghe khi tra cứu tài liệu, kỹ năng nói khi thuyết trình.
Nhìn từ góc độ người học ngoại ngữ, dự án còn là cơ hội để tìm hiểu các loại từ vựng liên quan đến chủ đề bảo tồn trong Unit 10 và 11 trong sách giáo khoa lớp 10. Cách tra cứu tài liệu, cách đọc và dịch tiếng Anh, cách ứng dụng công nghệ thông tin qua tiết học cũng thành thạo và sắc bén hơn. Qua dự án, góc nhìn về Thảo Cầm Viên Sài Gòn của học sinh đã mở rộng khi hiểu rõ hơn nguồn cội của một công trình có tuổi đời trên 100 năm cần được nâng niu, bảo vệ. Khái niệm bảo tồn không chỉ nằm trên giấy mà đã đi vào tâm thức người học để các em biết gìn giữ nền văn hóa, không gian sống, môi trường thiên nhiên có lợi cho con người. Mang công cụ tiếng Anh vào nội dung, bài học về sinh vật đứng ở tầm cao mới để tiếp cận với giáo dục hội nhập cùng các kỹ năng học ngoại ngữ. Đó là hiệu ứng kép của tích hợp liên môn mà giáo viên tổ bộ môn tiếng Anh và sinh học của Trường THPT Nguyễn Trung Trực muốn hướng đến.
Bài, ảnh: Phan Ngọc Quang