Có thể nói, chưa bao giờ, tự truyện của sao Việt lại được viết một cách dễ dàng, chóng vánh như hiện nay.
 |
| Bìa cuốn tự truyện “Phút 89” của Công Vinh gây “bão” trong thời gian qua. Ảnh: TL |
Thích là... viết
Vừa qua, cuốn tự truyện “Phút 89” của cựu tuyển thủ Lê Công Vinh ra mắt khán giả lại một lần nữa gây “bão” dư luận bởi nội dung của cuốn sách này. Chỉ sau vài ngày xuất hiện trên thị trường sách, cuốn sách đã khiến dư luận xôn xao, trong đó không ít đồng nghiệp của cầu thủ này đã bày tỏ phản ứng bức xúc. Người chấp bút cho tự truyện của Công Vinh là nhà báo Trần Minh - cũng là người đã hợp tác với Hoàng Thùy Linh trong cuốn tự truyện cô vừa ra mắt.
Công Vinh khẳng định rằng tất cả đều được viết ra trong “Phút 89” là “sự thật”. Tuy nhiên, lý do gì khiến cuốn sách ấy gây “bão” thì hẳn chỉ có những người trong cuộc mới biết. Một trong những nội dung gây tranh cãi nhất ở cuốn sách này là Công Vinh cũng không ngần ngại đề cập đến những vấn đề “nhạy cảm” của bóng đá Việt Nam như “bóng đen Bacolod” (đường dây bán độ), vấn nạn bạo lực ở V-League hay các thỏa thuận “phép vua thua lệ làng” làm trì trệ nền bóng đá.
Tại buổi họp báo ra mắt cuốn sách, khi được hỏi vì sao chia sẻ trong cuốn sách những điều từng không nói với truyền thông, Công Vinh giải thích: “Tự truyện cầu thủ ở Việt Nam gần như rất ít, còn ở các nước phát triển lại rất phổ biến. Nội dung cũng rất chân thực, thậm chí có cả lời văng tục. Nhưng chúng ta phải có thói quen nói ra sự thật để có thể thay đổi một cái gì đó, để những người đọc được sẽ giúp làm cho bóng đá Việt Nam tốt hơn, được người hâm mộ yêu quý hơn”.
Không biết sự thật Công Vinh nói ra chứa đựng bao nhiêu phần trăm là sự thật nhưng ắt hẳn, “sự thật” ấy đã đi quá giới hạn đối với nhiều người. Khác với nhiều cuốn tự truyện khác chỉ nêu tên viết tắt nhân vật hoặc ám chỉ thì cuốn sách của Công Vinh đã nêu hẳn tên thật nhân vật, tất cả xuất hiện trong sách với những điều chẳng mấy hay ho. Tên tuổi Công Vinh lại một lần nữa tràn ngập các mặt báo khi cuốn tự truyện gây nên nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận. Thế nên mới có không ít ý kiến cho rằng “Phút 89” dìm tất cả, chỉ Công Vinh nổi lên.
Đây cũng không phải là lần đầu tiên, tự truyện của người nổi tiếng gây “bão” dư luận. Khi việc xuất bản sách ngày càng trở nên quá dễ dàng, phổ biến thì sao Việt cứ thích là viết tự truyện, bất chấp những hệ lụy sau đó.
Giới hạn nào cho tự truyện?
| Với một số người nổi tiếng ở Việt Nam, việc đào bới quá khứ, đưa những tình tiết nhằm “câu khách” vào tự truyện dường như đã trở thành “mốt”. Thế nên, về mặt đời sống cũng như tính nhân văn thì kể cả những chuyện có thật mà khi kể lại ảnh hưởng đến đời sống của người khác thì lại là yếu tố cần cân nhắc. Ranh giới giữa tôn trọng sự thật và gây họa đôi khi rất mong manh. |
Suy cho cùng, viết tự truyện là quyền, quyết định mang tính cá nhân của mỗi người. Sức hấp dẫn của tự truyện chính là tính chân thực nhưng có lẽ, khi quyết định bộc bạch, chia sẻ về quá khứ, người chắp bút và cả chủ nhân của cuốn sách cũng cần lựa chọn, cân nhắc, tính toán câu chuyện, tình tiết để đưa vào tự truyện. Việc cho các tình tiết gây sốc để thu hút người xem là chuyện thường thấy trong các cuốn tự truyện của người nổi tiếng. Tuy nhiên, với một số người nổi tiếng ở Việt Nam, việc đào bới quá khứ, đưa những tình tiết nhằm “câu khách” vào tự truyện dường như đã trở thành “mốt”. Thế nên, về mặt đời sống cũng như tính nhân văn thì kể cả những chuyện có thật mà khi kể lại ảnh hưởng đến đời sống của người khác thì lại là yếu tố cần cân nhắc. Ranh giới giữa tôn trọng sự thật và gây họa đôi khi rất mong manh.
Trước đây, câu chuyện quá khứ thực đã khiến người trong cuộc gặp rắc rối, bị tổn thương như Lê Vân sau khi phát hành tự truyện “Lê Vân: Yêu và sống”, nghệ sĩ Thương Tín sau khi phát hành tự truyện “Một đời giông bão”... Viết tự truyện là một nhu cầu chính đáng. Người ta mượn tự truyện để kể lại cuộc đời của mình và thường là của những nhân vật có tên tuổi nhất định, có sức ảnh hưởng. Ở Việt Nam, không hẳn nhân vật có sức ảnh hưởng mới viết tự truyện. Thích là... viết dường như đã làm thể loại sách này mất đi ý nghĩa vốn có. Cách đây không lâu, câu chuyện về quá trình chuyển giới của Lâm Khánh Chi với sự quyết tâm, nỗ lực, vượt qua đau đớn và những chuyện abc, xyz... cũng đều được chia sẻ trong “Lột xác”. Câu chuyện về mối tình đồng giới với những cái tên được giấu kín như V.T, Đ.T, cầu thủ bóng đá… được Lâm Chí Khanh nhắc đến khiến dân tình xôn xao, đồn đoán...
Người nổi tiếng và đời tư phức tạp của họ luôn là vấn đề gây tò mò với công chúng. Đó cũng là một phần lý do vì sao tự truyện của nghệ sĩ luôn là những cuốn sách được chú ý trên thị trường xuất bản ngay từ khi chưa được ra mắt. Người nổi tiếng ra tự truyện trở thành một trào lưu trong làng giải trí Việt những năm gần đây. Có khi, chỉ trong một năm, thị trường xuất bản Việt đón nhận vài cuốn tự truyện của người nổi tiếng. Không thể phủ nhận có cuốn tự truyện là tâm huyết, là sự dốc cạn ruột gan của nhân vật chính nhưng cũng có những cuốn sách là tự gắn cho mình cái mác “tự truyện” để rồi nhanh chóng bị chìm vào quên lãng.
Yên Hà