 |
| Cố nhạc sĩ An Thuyên và những sáng tác hay |
Là người con của mảnh đất xứ Nghệ, rất nhiều sáng tác của nhạc sĩ An Thuyên mang đậm âm hưởng dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh. Những giai điệu, ca từ mộc mạc, thiết tha, sâu lắng được viết nên từ sự chắt lọc chất liệu dân ca hồn cốt của quê hương trong các ca khúc của ông đã thực sự để lại trong lòng người nghe những dấu ấn đặc biệt, những xúc cảm khó có thể nguôi quên. Dù viết về đề tài gì, miền quê nào, âm hưởng của những làn điệu dân ca ví giặm cũng luôn lan thấm trong từng nốt nhạc, giai điệu để rồi từ đó thể hiện rõ nét tâm hồn của người nghệ sĩ này.
Trong số những ca khúc viết về chủ đề quê hương, bài hát “Neo đậu bến quê” đã thực sự “neo” lại được trong người nghe, nhất là với những người con xa quê những xúc cảm thân thương, bồi hồi: “Câu đò đưa thầm gọi/ Tôi ghé về tuổi thơ/ Người xưa đâu xa vắng/ Ai đưa tôi qua đò/ Ngô mướt dài bãi quê/ Gió chiều chiều dịu mát/ Đàn trâu chậm ngoài đê/ Vẫn đi về lối cũ”.
Cũng với chất liệu không gian làng quê mộc mạc, ca khúc “Ca dao em và tôi” có thể xem là một trong số những sáng tác thể hiện rõ nét nhất sự vận dụng tài hoa, nhuần nhuyễn chất liệu dân ca xứ Nghệ. Âm hưởng của ví giặm tràn ngập trong câu chuyện tình “với người con gái tôi yêu nơi làng quê”. Nhân vật trữ tình trong ca khúc là chàng trai mang tâm hồn lãng mạn cùng sự mộc mạc, chân chất không thể trộn lẫn của những con người miền Trung. Dù cuộc sống vất vả, gian truân, vẫn sắt son chung thủy, sẵn lòng làm tất cả vì người mình yêu: “Cắt nửa vầng trăng, cắt nửa vầng trăng tôi làm con đò nhỏ/ Chặt đôi câu thơ, bẻ đôi câu thơ, tôi làm mái chèo lướt sóng/ Đưa tôi về, đưa tôi về với người tôi yêu”. Những hình ảnh thân thuộc trong ca khúc gợi trong người nghe hình ảnh của làng quê yêu dấu. Đó là bát nước chè xanh gọi bà con đến uống, đôi chân lấm bùn của người con gái tần tảo, chiếc áo tơi che nắng che mưa... Từ giai điệu bài hát đến lời ca như được chắt chiu từ những câu ví, giặm tạo nên một bức tranh trữ tình làng quê giản dị mà thanh thoát, mộc mạc mà ân tình.
“Neo đậu bến quê” hay “Ca dao em và tôi” chỉ là hai trong số rất nhiều những bài hát khác mang hồn cốt dân ca ví giặm Nghệ Tĩnh trong sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ An Thuyên. Lúc sinh thời, nhạc sĩ An Thuyên từng trải lòng: “Tôi đã được lớn lên trong dòng sữa âm nhạc dân gian. Nhưng điều đấy không có nghĩa là chất liệu đó sẽ vào trong sáng tác của mình. Ðiều cốt lõi là người nhạc sĩ phải biết nâng niu, gọt giũa, kết hợp cái thuần túy thắm đượm của âm nhạc dân gian, cái tri thức âm nhạc dân gian với tri thức âm nhạc bác học hiện đại. Có như vậy mới tạo ra được những tác phẩm tân thời hiện đại mà đậm đà chất liệu dân ca”. Với tâm niệm ấy, suốt cuộc đời sáng tác của mình, chất liệu dân ca ví, giặm của quê hương đã được nhạc sĩ An Thuyên vận dụng nhuần nhuyễn trong ca khúc của mình tự nhiên và dung dị như chính hơi thở của cuộc sống. Hay nói cách khác, những làn điệu ví, giặm mang cả cuộc sống, tâm tình con người xứ Nghệ như dòng sữa nuôi dưỡng tâm hồn để rồi lan thấm trong ca khúc của ông như một phần máu thịt không thể tách rời. Cũng bởi vậy mà dẫu nhạc sĩ đã đi xa, những ca khúc của ông sẽ còn sống mãi với thời gian.
Bùi Minh Tuấn
(Giáo viên Trường THPT Kim Liên -
Nam Đàn - Nghệ An)