Chính quyền đô thị: Tạo ra nhiều động lực để phát triển thành phố

Kể từ ngày 1-7-2021, tổ chức chính quyền đô thị (CQĐT) tại TP.HCM theo Nghị quyết số 131/2020/QH14 của Quốc hội bắt đầu có hiệu lực. Với mô hình này sẽ tạo ra nhiều động lực để phát triển thành phố (TP)…

Mô hình chính quyền đô thị yêu cầu phát huy chức năng giám sát, phản biện của MTTQ (Trong hình: Cử tri quận 7 nêu ý kiến tại một buổi tiếp xúc cử tri do Ủy ban MTTQ VN TP.HCM tổ chức). Ảnh: M.Phương

UBND quận, phường làm việc theo chế độ thủ trưởng

Nghị định số 33/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết biện pháp thi hành Nghị quyết số 131 về tổ chức CQĐT tại TP.HCM, chính quyền địa phương ở TP.HCM là một cấp chính quyền gồm HĐND và UBND. Ở quận và phường gồm hai cấp hành chính là UBND quận và UBND phường. Còn ở huyện, TP.Thủ Đức gồm HĐND và UBND. Theo đó, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND, chủ tịch UBND TP được bổ sung thêm các nhiệm vụ, quyền hạn mà trước đây thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND quận, phường.

Ở mô hình này, HĐND TP cũng được bổ sung thêm các nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND quận, phường như: quyết các vấn đề về ngân sách trên địa bàn quận; giám sát việc tuân thủ pháp luật; giám sát hoạt động của UBND quận, phường và tòa án, viện kiểm sát quận, lấy phiếu tín nhiệm chủ tịch quận.

Công chức của UBND phường thuộc biên chế công chức của UBND quận, TP thuộc TP.HCM do quận, TP quản lý, sử dụng. Các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch UBND quận, phường theo mô hình này không còn cán bộ do HĐND bầu nữa mà được chuyển sang công chức. Mặt khác, việc bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, điều động, luân chuyển, biệt phái, khen thưởng, kỷ luật, tạm đình chỉ công tác… đều do Chủ tịch UBND TP quyết định theo quy định của pháp luật. Đây là điểm mới quan trọng, đảm bảo chế độ dân chủ, thống nhất, thực hiện quản lý sử dụng công chức một cách tốt nhất, có thể luân chuyển, điều động và đẩy mạnh việc phân cấp, ủy quyền trong thực thi công chức.

Nguyên tắc hoạt động của UBND quận, phường xuyên suốt là làm việc theo chế độ thủ trưởng với một nền công vụ thống nhất, chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, hiệu quả. Khi thực hiện mô hình này đảm bảo dân chủ, công khai minh bạch mọi hoạt động của UBND quận, phường. Các quyết định kết luận của UBND quận, phường đều được đưa tin trên cổng thông tin điện tử của quận, phường. Chủ tịch quận, phường định kỳ phải tổ chức hội nghị đối thoại với nhân dân, cộng đồng dân cư và tổ dân phố.

UBND quận hoặc TP  thuộc TP.HCM quyết định cụ thể số lượng công chức của từng vị trí chức danh nhưng không được vượt quá mức bình quân 15 biên chế/phường. Mặc dù thẩm quyền thuộc UBND TP tuy nhiên có thể phân cấp hoặc ủy quyền cho chủ tịch quận, TP thuộc TP.HCM thực hiện việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức.

Đối với TP.Thủ Đức, TP.HCM được quyền quyết định tỷ lệ điều tiết phù hợp cho ngân sách TP để đảm bảo nguồn lực thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. TP.Thủ đức được quyết đinh sử dụng nguồn cải cách tiền lương còn dư của ngân sách TP để đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội.

Quyền lợi của nhân dân được phát huy

Đổi mới tổ chức hoạt động CQĐT là nhiệm vụ rất quan trọng được Đảng và Nhà nước quan tâm chỉ đạo thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước.

Ông Trần Anh Tuấn - Thứ trưởng Bộ Nội vụ - cho biết, nhiều nghị quyết của Đảng qua các kỳ đại hội cũng như nghị quyết của Trung ương đều chỉ rõ phải hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo; đẩy mạnh phân cấp giữa Trung ương đến địa phương và các cấp chính quyền địa phương, gắn quyền hạn với trách nhiệm.

CQĐT tại TP.HCM đảm bảo phù hợp với đặc điểm đô thị, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phát huy quyền lợi của nhân dân thông qua các hình thức dân chủ trực tiếp và gián tiếp. Quan điểm thực hiện phải bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện và đổi mới phương thức lãnh đạo các cấp ủy Đảng khi quận và phường chỉ tổ chức UBND. Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND TP, phát huy chức năng giám sát, phản biện của MTTQ, các tổ chức chính trị, xã hội.

Ông Tuấn nhấn mạnh: “Cần bảo đảm sự chỉ đạo và quản lý tập trung thống nhất của UBND TP theo ngành, lĩnh vực và địa bàn. Nâng cao tính tự chủ của chính quyền TP trong quản lý và phát triển đô thị. Trong quá trình tổ chức phải gắn với xây dựng Chính phủ điện tử, đô thị thông minh, xây dựng chính quyền điện tử, cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả công việc, chất lượng phục vụ đối với nhân dân và doanh nghiệp, thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững, hướng tới nền kinh tế tri thức, nền kinh tế số”.

Bộ máy cơ cấu tổ chức quận, phường được tinh gọn

Là năm đầu tiên thực hiện tổ chức mô hình CQĐT, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong yêu cầu các cơ quan đơn vị cần phân công rõ người, rõ việc và thời gian hoàn thành nhiệm vụ. Chủ động xây dựng chương trình họp định kỳ hàng tháng, hàng quý đối với những vấn đề lớn, quan trọng mà TP đã chỉ đạo, nhất là công việc có thời hạn, thời hiệu. Không còn HĐND quận, phường thì trách nhiệm của chủ tịch UBND quận, phường sẽ nặng nề hơn, nhưng không xem đó là khó khăn, mà xem đó là thử thách để nỗ lực, tăng tốc, làm tốt hơn nữa các cơ chế, chính sách đã đề ra.

“Then chốt thực hiện mô hình CQĐT là tạo ra nhiều động lực và cơ cấu phát triển TP. Đó là quyền đại diện, quyền dân chủ và quyền được tiếp nhận thông tin của người dân vẫn được đảm bảo và duy trì cao hơn trước đây. Bộ máy cơ cấu tổ chức của các quận, phường được tinh gọn, hoạt động hiệu lực hiệu quả”, ông Phong nhấn mạnh.

Cũng theo Chủ tịch UBND TP.HCM thì, cán bộ là người góp phần thành công mỗi công việc, do đó phải nhận thức để tự đổi mới, tự hoàn thành và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới. TP sẽ nâng chất hơn nữa cán bộ, công chức, viên chức để đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn mới. Trước mắt rà soát lại năng lực, trình độ đội ngũ; đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao chất lượng phục vụ người dân. Lâu dài sẽ xây dựng các cơ chế, chính sách để tạo động lực hơn nữa cho cán bộ, công chức viên chức thi đua sáng tạo, phát huy sở trường để phục vụ sự phát triển của TP và phục vụ nhân dân.

Minh Phương