Kỳ thi Olympic Sinh học quốc tế năm 2021 (IBO 2021) do Bồ Đào Nha đăng cai, tổ chức theo hình thức thi trực tuyến từ ngày 19-7 đến ngày 23-7-2021, với 304 thí sinh thuộc 76 nước và vùng lãnh thổ tham gia, tất cả 4 thí sinh của đội tuyển quốc gia Việt Nam dự thi đều đạt huy chương. Trong đó em Đặng Lê Minh Khang, học sịnh (HS) lớp 12A5, chuyên sinh, Trường THPT chuyên Lý Tự Trọng, TP.Cần Thơ, đạt huy chương vàng. Khang là HS đầu tiên của TP.Cần Thơ được chọn vào Đội tuyển Quốc gia dự thi Olympic Sinh học quốc tế, và cũng là HS đầu tiên mang về thành phố tấm Huy chương vàng quốc tế danh giá này.
Ông Trần Việt Trường, Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ (bìa trái) và ông Dương Tấn Hiển, Phó Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ, kiêm Giám đốc Sở GD-ĐT TP Cần Thơ, trao Bằng khen và quà cho em Khang
1.Khi tôi hỏi cảm tưởng của Minh Khang lúc biết tin giành HCV, em khiêm tốn trả lời: “Thưa cô em rất mừng vì không phụ lòng cha mẹ; Công ơn thầy cô; Và các thầy cô ở Sở GD-ĐT Cần Thơ đã luôn động viên, tạo điều kiện cho em học tập. Khi em thi xong, từ Hà Nội về TP.HCM, Lãnh đạo UBND thành phố và thầy cô của Sở GD-ĐT đưa xe vượt hơn 180 km lên TP.HCM đón em về nhà. Bên cạnh đó là sự dìu dắt của các thầy cô ở Trường Đại học Khoa học Tự nhiên và ĐH Sư phạm Hà Nội. Ngoài ra trong thành công này, bên cạnh cố gắng, em còn có chút may mắn vì một số nội dung trong đề thi là những vấn đề sinh học mà em yêu thích và tìm hiểu thêm từ các tài liệu ở trong và ngoài nước”.
IBO 2021 là kỳ thi đầu tiên thí sinh (TS) làm bài hoàn toàn trên máy tính với nhiều kiểu, dạng câu hỏi khác nhau, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Các TS làm bài thi thực hành và lý thuyết trong 2 ngày, mỗi ngày làm trong 3 giờ trên hệ thống thi trực tuyến TestWe. Máy tính dự thi của TS được ảo hóa và có camera giám sát toàn bộ quá trình dự thi theo thời gian thực để bảo đảm kết quả thi trung thực, khách quan. Minh Khang cho biết: “Đề thi IBO các năm đều có sự độc đáo và mang đặc trưng riêng của từng nước, ví dụ đề IBO 2016 ở Việt Nam thì bài thực hành về cà phê. Năm nay Bồ Đào Nha đăng cai, đây là quốc gia ven biển, các nhà khoa học Bồ Đào Nha nghiên cứu sâu về đa dạng sinh vật biển nên đề tài này được nhắc đến nhiều, trở thành nét thú vị của đề thi năm nay. Thành viên đội tuyển chúng em được tuyển chọn qua 2 vòng thi cấp quốc gia. Trong thời gian đội tuyển tập huấn, các thầy cô ở trường đại học đã hướng dẫn chúng em cách đọc và phân tích số liệu, làm chủ thời gian, nguyên tắc thực hiện thí nghiệm…nên cả đội bình tĩnh xử lý các vấn đề do ban tổ chức (BTC) đặt ra và đạt thành tích cao”.
Hàng năm, phần lớn câu hỏi trong đề thi của IBO tập trung vào ứng dụng kiến thức của TS để giải quyết các vấn đề thực tiễn trong cuộc sống, dưới góc nhìn của một nhà khoa học, đồng thời kiểm tra tư duy, những kỹ năng khoa học và năng lực phân tích vấn đề của thí sinh. Đề năm nay cũng vậy. Minh Khang chia sẻ: “Trong đề thi, các vấn đề của BTC đặt ra có rất nhiều số liệu, biểu bảng, đồ thị nên thí sinh phải nắm vững kiến thức sinh học kết hợp năng lực tư duy, phải thật bình tĩnh để phân tích số liệu mới giải được”.
Ngay khi Khang được Bộ GD-ĐT chọn vào Đội tuyển quốc gia thi Olympic Sinh học quốc tế, nguyên Giám đốc Sở GD-ĐT TP.Cần Thơ Trần Hồng Thắm đã tặng giấy khen và phần thưởng cho Minh Khang
2. Minh Khang là con duy nhất trong một gia đình trí thức ở quận Ninh Kiều, TP.Cần Thơ. Cha của em là anh Đặng Hoàng Tuấn, giảng viên Khoa Công nghệ thông tin và truyền thông, Trường Đại học Cần Thơ; Mẹ là cô Lê Thị Mỹ Linh, dạy tiếng Anh của Trường THCS Đoàn Thị Điểm. Anh Tuấn kể: “Từ bé Khang đã yêu thích và tự giác trong học tập, gia đình chỉ khuyên nhủ và định hướng, không áp lực cháu phải đạt thành tích. Khang có thói quen là lập kế hoạch, sắp xếp “thời khóa biểu” cho từng môn và qui định số lượng kiến thức phải đạt được cho mỗi ngày, rồi cố gắng hoàn thành kế hoạch dù phải thức khuya tới đâu… Khi học cấp II và cấp III, mỗi khi tham dự các kỳ thi chọn học sinh giỏi cháu thường thức đến 2 giờ khuya để ôn luyện. Mình thấy vậy rất thương con nhưng chỉ biết động viên, quan tâm chăm sóc sức khỏe cho cháu.”.
Suốt 12 năm học phổ thông, Khang luôn là HS xuất sắc, đạt nhiều thành tích trong kỳ thi HS giỏi các cấp, và là thủ khoa kỳ thi đầu vào lớp 10 chuyên Sinh. Ở bậc THPT, 3 năm liền em liên tục đạt danh hiệu HS xuất sắc dẫn đầu khối, khi học lớp 11 và 12 em đều đạt giải nhì môn sinh học trong kỳ thi chọn HS giỏi quốc gia. Khang có niềm yêu thích đặc biệt với môn sinh học, bởi vì: “Sinh học là môn học rất thú vị và bí ẩn: Thú vị vì nghiên cứu những vấn đề của sự sống xung quanh chúng ta; Bí ẩn vì đến nay vẫn còn nhiều vấn đề mà các nhà khoa học chưa nghiên cứu, chưa biết đến. Do vậy người học cũng như nghiên cứu về Sinh học luôn muốn khám phá để giải mã những bí ẩn này. Em cũng là một trong số đó. Để học, hiểu và vận dụng được kiến thức Sinh học thì cần sự hỗ trợ của nhiều môn học khác như toán, lý, hóa, tin học, địa lý, Anh văn (để đọc tài liệu và các bài báo quốc tế)… Do vậy em cố gắng học tốt tất cả các môn học trong nhà trường, đây là một trong những nền tảng quan trọng giúp em giải quyết được những vấn đề trong các đề thi Sinh học.”- Khang bộc bạch.
Thầy Huỳnh Bửu Tính, Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn Trường THPT chuyên Lý Tư Trọng, nhận xét: “Minh Khang là HS giỏi toàn diện. Ngoài năng lực tự học em còn có ý chí cao. Khi đã quyết làm việc gì thì cố gắng để đạt thành quả. Khang lễ phép với thầy cô, khiêm tốn, hòa đồng, hỗ trợ các bạn trong học tập. Là HS trong đội tuyển nhưng Khang rất năng động, thu xếp thời gian để tham gia các hoạt động, phong trào của nhà trường cũng như hoạt động xã hội, trong đó có việc đăng ký tham gia làm tình nguyện viên của Thành đoàn Cần Thơ. Vừa qua, Khang tổ chức lớp bồi dưỡng nhằm chia sẻ kiến thức nền và kiến thức chuyên sâu môn Sinh học cho HS khối 10 và khối 11 của trường, góp phần truyền năng lượng và đam mê học tập, nghiên cứu, cho đàn em của mình”.
3. Gia đình và Minh Khang rất hân hoan khi nhận thông báo của Trường Đại học Y Dược TP.HCM về việc tuyển thẳng em vào ngành Y đa khoa. Khang chia sẻ: “Ước nguyện của em là trở thành một công dân tốt, giúp người, giúp đời, cống hiến cho đất nước. Em mong được học ngành Y để có thể góp phần bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng và cứu sống bệnh nhân. Ba mẹ đồng tình với ước mơ của em và luôn động viên, tạo điều kiện tốt nhất cho em học tập.”
Anh Đặng Hoàng Tuấn thì xúc động: “Thành công của con tôi là nhờ công ơn giáo dục của các thầy cô. Đặc biệt là Sở GD-ĐT TP.Cần Thơ, năm cháu học lớp 11 và lớp 12, sở đã mời giảng viên các trường đại học ở Hà Nội về giảng dạy, bồi dưỡng, giúp Khang có cơ hội tiếp cận những kiến thức mới và chuyên sâu, nâng cao kỹ năng nghiên cứu và thí nghiệm thực hành, nhờ vậy mới đạt kết quả tốt trong các kỳ thi trong nước và quốc tế, và đạt được mong ước trở thành bác sĩ. Tôi rất biết ơn quí thầy cô và ngành Giáo dục thành phố”.
Đan Phượng