Mồ côi cả ba lẫn mẹ từ những năm còn học tiểu học, em Thái Xuân Hằng ở thị trấn Cam Lộ (tỉnh Quảng Trị) vừa chăm em nhỏ và bà nội già yếu, vừa đến trường học chữ với khát vọng sẽ có tương lai tươi sáng hơn. Bằng nỗ lực ấy, Xuân Hằng không chỉ đỗ thủ khoa vào Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn - ngôi trường danh giá nhất tỉnh Quảng Trị - mà còn đoạt giải nhì kỳ thi học sinh giỏi môn địa lý cấp tỉnh và giải ba cấp quốc gia năm học 2019-2020.
Cô bé mồ côi Thái Xuân Hằng vừa xuất sắc đoạt giải ba kỳ thi học sinh giỏi cấp quốc gia môn địa lý
Tranh thủ những ngày được nghỉ học để phòng tránh dịch bệnh virus corona, Xuân Hằng (học sinh lớp 10 Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn Quảng Trị) trở về nhà ở thị trấn Cam Lộ để chăm sóc, đỡ đần công việc nhà cho bà nội và em trai. Mới 16 tuổi nhưng Xuân Hằng tỏ ra mạnh mẽ, quyết đoán và sắp xếp việc nhà trông như một trụ cột chính của gia đình. Giấu đi giọt nước mắt buồn bã, Xuân Hằng kể về hoàn cảnh của mình: “Năm 2011, khi em lên lớp 1 thì mẹ mất vì ung thư; hai năm sau, trong một lần đi làm xa nhà thì ba bị tai nạn giao thông qua đời. Dù rất đau buồn nhưng em vẫn luôn cố gắng vui vẻ để em trai đỡ buồn và nhớ ba mẹ”. Căn nhà cấp 4 cũ nát từ ngày đó lẻ bóng hai đứa trẻ mồ côi. Thương cháu, bà Nguyễn Thị Thỏn (bà nội của Xuân Hằng) dọn đến ở cùng, nhưng nội già nên mọi việc dọn dẹp, chợ búa, nấu ăn trong nhà đều một tay Xuân Hằng lo liệu. Ba bà cháu sống nương nhờ vào khoản tiền trợ cấp của Nhà nước và tấm lòng hảo tâm của các mạnh thường quân. Tuy vất vả lo toan cho gia đình nhưng Xuân Hằng luôn đạt danh hiệu học sinh giỏi qua các năm học.
Cơ duyên đưa Xuân Hằng đến với môn địa lý nhờ tiết dạy hấp dẫn của thầy Võ Việt Hùng vào đầu năm học lớp 8. “Hồi đó em theo học ban A, nhưng đầu năm học lớp 8, tiết học môn địa lý do thầy Hùng dạy hay quá nên em xin chuyển ban và đầu quân vào đội tuyển môn địa lý của trường luôn”, Xuân Hằng kể lại. Rẽ sang một lối khác nhưng kết quả học tập của em vẫn luôn rất tốt. Qua hết lớp 9, Xuân Hằng quyết định thi vào Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn. Hôm nhận kết quả thi với danh hiệu thủ khoa môn địa lý, cả ba bà cháu vừa mừng vừa lo. Nhiều đêm thao thức, bà Thỏn bảo cháu: “Hay thôi, chọn trường gần nhà để theo học chứ ra phố tiền đâu mà học hết cấp 3”. Lúc ấy, Xuân Hằng trấn an bà nội bằng niềm tin: “Cháu muốn tìm kiếm một môi trường giáo dục tốt. Nay cháu vào được rồi, bà cứ yên tâm, cháu sẽ cố gắng hết sức để học tập”. Ở trường, Xuân Hằng được lãnh đạo nhà trường và các thầy cô quan tâm tạo điều kiện học tập tốt, miễn phí tiền ở ký túc xá để bớt gánh nặng cho em. Vào môi trường của trường chuyên, Xuân Hằng vẫn cần mẫn học tập với khát vọng chinh phục tri thức để thay đổi tương lai. Em sớm có mặt trong đội tuyển học sinh giỏi môn địa lý của trường. Cụ thể, ngay năm lớp 10, Xuân Hằng đã đoạt giải nhì cấp tỉnh và giải ba cấp quốc gia.
Chia sẻ về cách học môn địa lý, Xuân Hằng cho biết: “Do môn địa lý tích hợp kiến thức của nhiều môn học khác bao gồm cả lý thuyết và tính toán nên không thể học thuộc lòng. Thay vào đó cần học hiểu, học theo quy luật nguyên nhân - kết quả. Ví dụ như hệ thống sông ngòi chịu tác động của khí hậu dẫn đến tổng lưu lượng nước lớn do nước ta có lượng mưa lớn… Hoặc học theo từ khóa. Viết các từ khóa rồi tạo sự liên kết với nhau theo từ khóa để ôn bài, như khi nói đến mặt trời chuyển động biểu kiến thì ta nhớ ngay đến cột mốc từ ngày 21-3 đến 22-6, mặt trời chuyển động từ xích đạo lên chí tuyến Bắc. Cũng như nhiều môn học khác, môn địa lý cần phải ôn tập nhiều lần để nhớ lâu, nắm chắc kiến thức”. Theo Xuân Hằng, muốn hiểu rộng thì phải học. Cùng với việc học trên lớp thì phải đọc, tham khảo thêm các nguồn tài liệu từ sách báo ở thư viện, trên mạng internet. Với những vấn đề khó, Xuân Hằng không ngại tìm đến thầy cô, bạn bè để nhờ giải đáp, chia sẻ. Nói về dự định phía trước, Xuân Hằng cho biết: “Em sẽ cố gắng học thật tốt để xét tuyển vào ngành luật của một trường ĐH. Sau đó tìm kiếm một công việc ở gần nhà để tiện chăm sóc cho bà nội và em trai, vì năm nay bà đã 88 tuổi, sức khỏe yếu rồi”.
Chia tay ngôi nhà cũ kỹ của ba bà cháu Xuân Hằng lúc trời về chiều. Bên căn bếp chật chội, những ngọn khói len qua mái tôn, Xuân Hằng cặm cụi chuẩn bị bữa tối nhưng giọng nói và ánh mắt luôn toát lên vẻ tự tin. “Khó khăn nào rồi cũng qua chỉ cần mình nỗ lực hết sức và tự tin thì sẽ làm được”, Xuân Hằng nói.
Bài, ảnh: Hàn Giang