Sau 25 năm vướng mắc, 160ha đất trong dự án Làng ĐH Đà Nẵng thuộc thị xã Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam) chỉ thực hiện được trên 1,02ha. Người dân sống trong vùng quy hoạch dự án “đi thì dở, ở không xong”… Tỉnh Quảng Nam đã đề xuất giải pháp để gỡ nút thắt, giúp người dân ổn định cuộc sống.
Sau 25 năm quy hoạch, dự án Làng ĐH Đà Nẵng triển khai chủ yếu trên phần đất thuộc TP.Đà Nẵng
Tiến độ triển khai chậm
Theo báo cáo của UBND tỉnh Quảng Nam, quy hoạch Dự án ĐH Đà Nẵng được Chính phủ duyệt có khoảng 190ha thuộc phường Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam). Qua 25 năm triển khai, đến nay, mới chỉ triển khai 1,02ha khu tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng đường bao làng ĐH. Tuy nhiên, việc triển khai mới chỉ dừng lại ở công tác đền bù và tái định cư cho các hộ dân bị giải tỏa trắng để xây dựng khu tái định cư, các hộ ảnh hưởng đường bao vẫn chưa bồi thường thiệt hại và chưa có kế hoạch di dời. Ông Lê Trí Thanh - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam nhìn nhận, việc dự án kéo dài đã ảnh hưởng rất lớn đến đời sống nhân dân, công tác quản lý an ninh, trật tự xã hội và xây dựng tại địa phương.
Theo hồ sơ điều chỉnh Quy hoạch phân khu (1/2000) ĐH Đà Nẵng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 986 ngày 9-7-2020. Theo đó, trong phạm vi dự án trên địa phận tỉnh Quảng Nam giữ lại dân cư hiện trạng khoảng 30ha dọc tuyến đường Trần Hưng Đạo (để chỉnh trang đô thị). Hồ sơ Quy hoạch chi tiết xây dựng (1/500) của dự án tại khu vực TP.Đà Nẵng đã được ĐH Đà Nẵng trình UBND TP.Đà Nẵng phê duyệt tại Quyết định số 5080/QĐ-UBND ngày 24-12-2020. Tuy nhiên, đến nay, Quy hoạch chi tiết xây dựng (1/500) của dự án trên địa bàn tỉnh Quảng Nam vẫn chưa được ĐH Đà Nẵng hoàn thành công tác lập, trình thẩm định, phê duyệt làm căn cứ triển khai thực hiện.
Ông Lê Trí Thanh cho biết, do quy hoạch dự án “treo” nhiều năm nên hạ tầng kỹ thuật đô thị, hạ tầng kinh tế - xã hội tại khu vực không được đầu tư, nâng cấp. Từ khi công bố dự án ĐH Đà Nẵng, địa phương không thể đầu tư bê tông hóa giao thông nông thôn, chỉ có một tuyến đường bê tông rộng 3m dài khoảng 1,7km; còn lại là đường đất. Hệ thống đường dây, trụ điện khu vực khối phố Câu Hà (nằm trong dự án) xuống cấp nghiêm trọng, các trụ điện chữ H, đường dây điện bị nghiêng ngã, thường xuyên xảy ra sự cố, nguy cơ xảy ra tai nạn điện rất cao, nhất là trong mùa mưa bão; nhưng cũng không thể đầu tư cải tạo, nâng cấp. Đó là chưa kể các công trình văn hóa - thể dục thể thao chưa được đầu tư xây dựng; nhà trẻ, trường mẫu giáo tạm bợ…
Từ năm 1997 đến nay, những người dân ở khu vực này không được thực hiện một số quyền được luật pháp cho phép như lập hộ mới, tách thửa, tặng cho, chuyển nhượng, thừa kế, chuyển mục đích sử dụng đất... và không được cấp phép xây dựng, cải tạo nhà cửa; chỉ đến khi Luật Xây dựng năm 2013 có hiệu lực, các hộ dân trong khu vực mới được cấp phép xây dựng có thời hạn trong phạm vi đất thuộc dự án ĐH Đà Nẵng.
Ông Nguyễn Xuân Hà, Phó Chủ tịch UBND thị xã Điện Bàn, kết quả tổng rà soát phối hợp giữa UBND thị xã Điện Bàn và Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an tỉnh Quảng Nam: từ 2009 đến nay, có hơn 500 trường hợp xây dựng trái phép, tổng diện tích đất tại khu vực xây dựng trái phép gần 5ha. Mặc dù chính quyền địa phương đã tổ chức nhiều biện pháp xử lý; tuy nhiên, tình hình an ninh trật tự tại khu vực này vẫn diễn biến rất phức tạp, việc mua bán chuyển nhượng đất đai tự phát giữa các hộ dân vẫn diễn ra, chính quyền địa phương không thể kiểm soát được, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tranh chấp, khiếu kiện, nếu không có giải pháp giải quyết kịp thời sẽ tạo điểm nóng, gây mất an ninh - trật tự tại địa phương.
Quy hoạch treo khiến tình trạng giao thông đường sá trong quy hoạch vẫn toàn đường đất
“Dự án kéo dài trong nhiều năm khiến cho công tác quản lý Nhà nước, nhất là công tác quản lý nhân, hộ khẩu trên địa bàn gặp nhiều khó khăn, bất cập. Việc cư trú, lưu trú, tạm trú tại khu vực ĐH rất phức tạp nên việc nắm tình hình, phát hiện, đấu tranh, xử lý các đối tượng tội phạm và vi phạm pháp luật gặp nhiều khó khăn”, ông Nguyễn Xuân Hà nói.
Đề xuất xây dựng khu đô thị vệ tinh của Làng ĐH
Thống kê của phía Quảng Nam, hiện có khoảng 3.600 nhân khẩu đang sinh sống tại khu vực dự án Làng ĐH Đà Nẵng. Có khoảng 40% tổng số nhân khẩu kể trên có đăng ký tạm trú, tạm vắng, có quản lý nhân khẩu.
Kết quả rà soát của UBND Quảng Nam thì dự án Làng ĐH Đà Nẵng phần lớn ảnh hưởng đến đất ở và nhà ở của nhân dân. Tỷ lệ đất ở bị ảnh hưởng chiếm khoảng 41% tổng diện tích đất dự án. Vì vậy, chi phí bồi thường tăng cao và rất khó khăn, phức tạp trong công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư.
Ông Lê Trí Thanh khẳng định, việc triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng dự án cơ bản không khả thi. Tuy nhiên, qua khảo sát, trong khu vực dự án ĐH Đà Nẵng thuộc địa phận tỉnh Quảng Nam, diện tích khoảng 50ha có khả năng thuận lợi trong công tác giải phóng mặt bằng. Cụ thể đó là phần diện tích đất tại khối phố Tứ Hà và Câu Hà phường Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn. Khối phố này hiện có 222 hộ dân cư. Tổng chi phí giải phóng mặt bằng dự kiến khoảng 333,8 tỷ đồng.
“UBND tỉnh Quảng Nam ủng hộ việc tiếp tục triển khai thực hiện dự án theo quy hoạch đã được phê duyệt. Tuy nhiên, dự án đã kéo dài 25 năm, gây bức xúc trong chính quyền địa phương và nhân dân. Người dân không được thực hiện các quyền về đất đai, xây dựng, nhân khẩu theo quy định của pháp luật”, ông Lê Trí Thanh nhấn mạnh.
Phía Quảng Nam đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, cùng các bộ, ngành Trung ương xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu liên quan. Trước mắt, cần bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn 2023 - 2025 trên diện tích 160ha. UBND tỉnh Quảng Nam chịu trách nhiệm chỉ đạo UBND thị xã Điện Bàn, các sở, ngành, đơn vị liên quan lập quy hoạch, đầu tư xây dựng các khu dân cư phục vụ tái định cư đảm bảo tiến độ theo yêu cầu và thu tiền sử dụng đất để hoàn trả ngân sách.
Trong trường hợp không bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam từ nay đến năm 2025, Quảng Nam đề xuất xin được điều chỉnh Quy hoạch phân khu (1/2000) để tập trung triển khai thực hiện trên phần diện tích khoảng 50ha nêu trên, phần diện tích còn lại loại ra khỏi ranh giới dự án để UBND tỉnh Quảng Nam lập quy hoạch chỉnh trang, đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu phục vụ đời sống nhân dân tại khu vực; đồng thời, hình thành khu đô thị vệ tinh phục vụ Làng ĐH Đà Nẵng.
Thiên Phúc