Ngay từ khi đọc những bài đầu tiên trong cuốn sách Luyện đọc lớp 1 theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 của hai tác giả Lê Phương Nga (chủ biên) và Trần Thị Quỳnh Nga (NXB Giáo dục Việt Nam, 8-2020), tôi đã rất lấy làm ngạc nhiên. Cuốn sách mỏng chỉ với 70 trang mà chứa đựng bao điều thú vị, bổ ích.
Một bài học trong sách Luyện đọc lớp 1
Theo lời các tác giả thì sách Luyện đọc lớp 1 ra đời là nhằm để “giúp các em hình thành năng lực đọc - một năng lực vô cùng quan trọng trong những ngày đầu đến trường”. Vì thế mà mở sách ra các em sẽ thấy ngay những câu chuyện, bài thơ lý thú, kèm với đó là những bức tranh ngộ nghĩnh, vui tươi. Và điều đó thể hiện rất rõ ở tất cả các bài luyện đọc trong sách. Mỗi bài luyện đọc (mà thực ra) là một câu chuyện và chuyện nào cũng hấp dẫn cuốn hút người đọc, ngay cả với người đọc lớn tuổi. Đơn cử như câu chuyện đầu tiên Cừu con lông trắng: Cừu con lông trắng được mẹ gọi bằng một cái tên là Hòn bông tròn lúc la lúc lắc. Cừu con thích cái tên đó lắm, đi đâu chú cũng khoe và khi được ai gọi bằng cái tên đó là cừu con lại nhảy cẫng lên. Đêm đến nằm bên mẹ, cừu con thì thầm: Mẹ ơi, Hòn bông tròn lúc la lúc lắc yêu mẹ lắm. Chuyện chỉ có thế mà thật ấn tượng vì nó mang lại cảm giác vui tươi, nhẹ nhõm cho người đọc. Học sinh lớp 1 khi đọc sẽ ước gì mình được mẹ yêu và đặt cho một cái tên như Cừu con lông trắng, có khi đọc xong có em đêm mơ ngủ bỗng thấy mình thành Cừu con lông trắng. Còn người lớn khi đọc chắc chắn trên môi sẽ nở một nụ cười thú vị.
Viết được một câu chuyện làm bài luyện đọc như thế, tôi nghĩ thật là khó. Các tác giả phải tự đặt mình vào vị trí là học sinh lên 6 tuổi đang học lớp 1. Một bài luyện vừa sức các em theo kiểu học mà chơi, chơi mà học. Và tôi nghĩ những câu chuyện như thế sẽ in dấu lâu dài trong trí não và cả tâm hồn học sinh ngay cả khi các em đã trưởng thành. Cứ như thế 17 câu chuyện của sách Luyện đọc lớp 1 được đọc hết khi nào không biết.
Kèm theo mỗi bài luyện đọc là phần được xem như bài tập nhưng các tác giả đã rất khôn khéo và tâm lý khi không gọi nó là bài tập gồm 6 câu hỏi hết sức nhẹ nhàng. Các em sẽ được tham gia làm bài tập cùng giáo viên nhưng chỉ là như một cuộc trò chuyện tâm tình. Chẳng hạn, ở bài cừu con trên, phần câu hỏi bài tập sẽ là: Mẹ gọi Cừu con lông trắng là gì? Sách đưa ra 3 lựa chọn để các em xác định một đáp án: Cừu con lông trắng; Hòn bông tròn lúc la lúc lắc; Đám mây bông. Các em sẽ dễ dàng tìm ra đáp án đúng. Thật là dễ và nhẹ nhàng. Ai cũng có thể đọc được, ai cũng có thể trả lời đúng câu hỏi, ai cũng có thể được giáo viên khen giỏi. Cứ thế mà lòng ham học, ham đọc sẽ đến với các em lúc nào không biết. Viết sách chắc chắn là một việc rất khó. Nếu dễ thì hẳn ai cũng đã có một cuốn sách đề tên mình trong thư viện. Nhưng viết sách cho học sinh lớp 1 học còn khó hơn nhiều. Điều đó được minh chứng qua sách Luyện đọc lớp 1 này. Viết để các em tiếp thu được một cách nhẹ nhàng, học mà như không, học mà đầy hứng thú, học mà đầy niềm vui khi đến trường. Đó là cả một niềm hạnh phúc với các em học sinh lớp 1. Và đó cũng là niềm mơ ước mong mỏi của các nhà hoạt động giáo dục.
Điều cuối cùng tôi muốn nói thêm là rất thích khi thấy các tác giả sách, là những nhà giáo kỳ cựu đã gọi học sinh lớp 1 là “em” chứ không phải gọi là “con” như nhiều trường học hiện nay đang áp dụng. Cô giáo như mẹ hiền chứ không phải cô giáo là mẹ hiền. Vậy cô giáo không nên gọi học sinh là con. Gọi học sinh là em sẽ xác định được vai trò của cô giáo và học trò, phân biệt được nhà trường và gia đình. Người viết bài này cũng đã có hàng chục năm làm nghề dạy học, chỉ có điều là dạy ở bậc ĐH. Đọc xong sách Luyện đọc lớp 1 bỗng ước gì có một lần mình được lên lớp để dạy cho học sinh lớp 1 và đọc cho các em nghe những câu chuyện trong sách Luyện đọc lớp 1.
Hà Tùng Sơn