Thứ bảy, 29/5/2021, 10h21

Học hành thời Covid-19: Đọc giấy in nhớ nhiều hơn so với âm thanh hoặc video

Trong thi k đi dch, nhiu giáo viên đi hc đã phi chuyn đi bài tp cho các sinh viên t sách giáo khoa in và thay vào đó chuyn sang các văn bn k thut s hoc các môn hc đa phương tin.


Hc sinh d b phân tâm bi các ng dng khác và mt tp trung khi đc trên màn hình. Ảnh: Erin Clark

Là một giáo sư ngôn ngữ học, bà Naomi S. Baron, Đại học American (Hoa Kỳ) đã nghiên cứu cách thức giao tiếp điện tử so với giấy in truyền thống khi nói đến việc học. Khả năng hiểu có giống nhau cho dù một người đọc văn bản trên màn hình hay trên giấy? Liệu việc nghe và xem nội dung có hiệu quả như đọc một nội dung trên cùng một chất liệu hay không?

Câu trả lời cho cả hai câu hỏi thường là “không”, như bà Naomi S. Baron đã thảo luận trong cuốn sách “How We Read Now”, phát hành vào tháng 3 năm 2021. Các lý do liên quan đến nhiều yếu tố, bao gồm giảm sự tập trung, tư duy giải trí và xu hướng đa nhiệm trong khi sử dụng các thiết bị kỹ thuật số.

Giy in vi các thiết b đin t

Khi đọc các văn bản từ vài trăm từ trở lên, việc học thường dễ dàng trên giấy hơn là trên màn hình. Một loạt nghiên cứu củng cố phát hiện này.

Lợi ích giấy in đặc biệt thể hiện khi những người thử nghiệm chuyển từ việc đặt ra các nhiệm vụ đơn giản - như xác định ý chính trong một đoạn văn - sang những công việc đòi hỏi sự trừu tượng về suy nghĩ cá nhân - chẳng hạn như rút ra các suy luận từ một văn bản. Đọc bản in cũng cải thiện khả năng nhớ lại các chi tiết - chẳng hạn như “Màu tóc của diễn viên là gì?” - và nhớ lại các sự kiện xảy ra ở đâu trong một câu chuyện - “Tai nạn xảy ra trước hay sau cuộc chiến?”.

Các nghiên cứu cho thấy rằng cả học sinh trung học và sinh viên đại học đều cho rằng họ sẽ đạt điểm cao hơn trong bài kiểm tra khả năng hiểu nếu họ thực hiện bài đọc kỹ thuật số. Chưa hết, họ thực sự đạt điểm cao hơn khi họ đã đọc tài liệu in trước khi được kiểm tra.

Các nhà giáo dục cần lưu ý rằng phương pháp được sử dụng để kiểm tra có thể ảnh hưởng đến kết quả của học sinh. Các nghiên cứu về học sinh lớp mười Na Uy và học sinh lớp ba đến lớp tám của Hoa Kỳ báo cáo điểm số cao hơn khi các bài kiểm tra tiêu chuẩn được thực hiện bằng giấy. Trong nghiên cứu của Hoa Kỳ, tác động tiêu cực của kiểm tra bằng các thiết bị điện tử là mạnh nhất ở những học sinh có điểm thành tích đọc thấp, những người học tiếng Anh và học sinh giáo dục đặc biệt.

Nghiên cứu của riêng tôi và của các đồng nghiệp đã tiếp cận câu hỏi theo cách khác nhau. Thay vì để sinh viên đọc và làm bài kiểm tra, chúng tôi hỏi họ cảm nhận về việc học tổng thể của mình như thế nào khi họ sử dụng tài liệu đọc in hoặc tài liệu trên thiết bị điện tử. Cả học sinh trung học và đại học đều đánh giá áp đảo việc đọc trên giấy là tốt hơn cho sự tập trung, học tập và ghi nhớ hơn là đọc trên các thiết bị điện tử.

Sự khác biệt giữa kết quả in và kỹ thuật số một phần liên quan đến tính chất vật lý của giấy. Với giấy, chúng ta sử dụng bàn tay theo đúng nghĩa đen, cùng với vị trí của các trang riêng biệt. Mọi người thường liên kết trí nhớ của họ về những gì họ đã đọc với mức độ sâu của cuốn sách hoặc vị trí của nó trên trang.

Nhưng quan trọng không kém là quan điểm tinh thần, và cái mà các nhà nghiên cứu gọi là “giả thuyết nông cạn”. Theo lý thuyết này, mọi người tiếp cận văn bản kỹ thuật số với tư duy phù hợp với phương tiện truyền thông xã hội thông thường và dành ít nỗ lực tinh thần hơn so với khi họ đang đọc bản in.

Podcast và video trc tuyến

Với việc tăng cường sử dụng các lớp học ngược (Flipped Classroom là một mô hình học tập kết hợp trong đó các ý tưởng truyền thống về các hoạt động trong lớp học và bài tập về nhà bị đảo ngược, hay còn gọi là “lật ngược”. Trong mô hình này, giáo viên hướng dẫn cho học sinh tương tác với tài liệu mới để làm bài tập về nhà trước. Sau đó, họ sử dụng thời gian trong lớp để thảo luận về thông tin mới và đưa những ý tưởng đó vào thực tế) - nơi học sinh nghe hoặc xem nội dung bài giảng trước khi đến lớp - cùng với các podcast và nội dung video trực tuyến công khai hơn, nhiều bài tập ở trường trước đây đòi hỏi phải đọc đã được thay thế bằng nghe hoặc xem. Những sự thay thế này đã tăng lên trong thời kỳ đại dịch khi chuyển sang học trực tuyến.

Khảo sát các giảng viên đại học Hoa Kỳ và Na Uy vào năm 2019, giáo sư Anne Mangen của Đại học Stavanger và bà Naomi S. Baron nhận thấy rằng 32% giảng viên Mỹ hiện đang thay thế văn bản bằng tài liệu video và 15% bằng âm thanh. Con số này có phần thấp hơn ở Na Uy. Nhưng ở cả hai quốc gia, 40% số người được hỏi đã thay đổi yêu cầu khóa học của họ trong vòng 5 đến 10 năm qua cho biết ngày nay họ chỉ định đọc ít hơn.


Sách có th thúc đy s tp trung và suy nghĩ. Ảnh: Noam Galai

Một lý do chính cho việc chuyển sang âm thanh và video là học sinh từ chối đọc bài được giao. Trong khi vấn đề này hầu như không mới, một nghiên cứu năm 2015 với hơn 18.000 sinh viên năm cuối đại học cho thấy chỉ có 21% thường hoàn thành tất cả các bài đọc trong khóa học được giao.

Âm thanh và video có thể mang lại cảm giác hấp dẫn hơn văn bản, và do đó, các giảng viên ngày càng sử dụng các công nghệ này - giả sử, sinh viên có thể xem một bài nói chuyện trên video thay vì một bài báo của cùng một người.

Ti đa hóa s tp trung

Các nhà tâm lý học đã chứng minh rằng khi người lớn đọc những mẩu chuyện thời sự hoặc những câu chuyện hư cấu, họ sẽ nhớ nhiều nội dung hơn là khi họ nghe những mẩu tin giống hệt nhau.

Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy kết quả tương tự khi sinh viên đại học đọc một bài báo so với nghe một podcast của văn bản. Một nghiên cứu liên quan xác nhận rằng sinh viên suy nghĩ nhiều hơn khi nghe âm thanh so với khi đọc.

Kết quả với các học sinh nhỏ tuổi cũng tương tự, nhưng có sự thay đổi. Một nghiên cứu ở Cyprus kết luận rằng mối quan hệ giữa kỹ năng nghe và đọc sẽ thay đổi khi trẻ em trở nên đọc trôi chảy hơn. Trong khi học sinh lớp hai có khả năng nghe hiểu tốt hơn, học sinh lớp tám cho thấy khả năng hiểu tốt hơn khi đọc.

Nghiên cứu tập thể cho thấy rằng phương tiện kỹ thuật số có các tính năng chung của người dùng có thể hạn chế việc học. Chúng bao gồm giảm khả năng tập trung, tư duy giải trí, xu hướng đa nhiệm, thiếu điểm tham chiếu vật lý cố định, giảm sử dụng chú thích và ít thường xuyên xem lại những gì đã đọc, đã nghe hoặc đã xem.

Văn bản kỹ thuật số, âm thanh và video đều có vai trò giáo dục, đặc biệt là khi cung cấp các tài nguyên không có sẵn trong bản in. Tuy nhiên, để tối đa hóa việc học tập mà sự tập trung tinh thần và sự phản ánh được kêu gọi, các nhà giáo dục - và các bậc cha mẹ - không nên cho rằng tất cả các phương tiện đều giống nhau, ngay cả khi chúng chứa các từ ngữ và nội dung giống hệt nhau.

Phm Thanh Thy
(Theo The Conversation)