Cứ vào những tháng ngày này, núi rừng quê tôi lại hứng những trận mưa xối xả triền miên, những cơn lũ theo đó ồ ạt ập về. Mỗi ngày đi làm, nhìn dòng nước cuồn cuộn ngấp nghé mặt cầu, tôi lại bùi ngùi nhớ về một thời thơ bé.
Ngày ấy, chúng tôi đến trường trên con đường dốc đồi gồ ghề đá sỏi, bị chắn ngang bởi dòng sông Vố. Dòng sông mà chỉ nghe tên thôi, người ta liền có thể hình dung ra độ dữ dội của nó rồi. Mùa nắng, sông hiền hòa, trong trẻo bao nhiêu thì khi mùa mưa về, nó trở nên đỏ ngầu, hung hãn bấy nhiêu. Con sông mùa lũ không cầu, không thuyền, khiến ai cũng phải khiếp sợ.
Hồi đó, xóm tôi nghèo lắm, toàn dân góp mới đến định cư, người lớn bận đi làm nên bàn nhau nhà nào có con đi học thì cha chúng sẽ luân phiên đưa đón. Bởi vậy, mỗi ngày, mười mấy đứa trẻ sáu bảy tuổi xóm tôi luôn chỉ được một người cha đưa qua sông. Từ phía xa, trong màn mưa mờ đục, tôi đã thấy thầy tôi luôn đứng đợi bên bờ. Thầy lo một người không thể nào đủ sức cõng hết bọn trẻ an toàn qua dòng sông đang mùa nước lớn. Thầy đợi ở đây để cõng đưa từng đứa trò nhỏ sang sông cho kịp giờ vào lớp. Rồi khi tan trường, thầy lại ra bờ sông, cõng đưa chúng tôi về nhà. Và người đứng đó nhìn theo, đến khi nào những chiếc bóng bé xíu khuất xa khỏi tầm mắt, mới an tâm trở về. Tôi nghe người lớn nói thầy tôi từ thành phố đem chữ lên miền núi cao này cho trẻ con. Suốt mấy mùa mưa lũ, mỗi sớm trưa, thầy đã đón đưa bọn trẻ chúng tôi sang sông như thế. Nhiều lần, bị trượt chân hay đá xén, thầy chỉ cười bảo thầy là người lớn, không sao cả.
Rồi một ngày, thầy căn dặn chúng tôi phải an toàn mà lớn lên vì đến lúc thầy phải trở về quê nhà. Và cứ thế rời đi. Tôi đã không gặp lại thầy từ ngày đó. Nhưng tôi và có lẽ tất cả bạn bè tôi, những đứa trẻ từng nhiều năm vượt sông Vố đến trường, mãi mãi chẳng thể nào quên giọng nói trấn an ấm áp của thầy, mỗi khi được thầy cõng trên lưng qua dòng sông đang chảy xiết: “Có thầy ở đây, con đừng sợ!”.
Tôi dần lớn lên, vào học cấp ba, con đường đến trường cũng xa xôi, trắc trở hơn. Vào mùa mưa, lũ quét, chúng tôi suốt nhiều ngày không thể về nhà vì đường dốc đèo xa thăm thẳm, lại bị hai con sông hung dữ chặn ngang. Những chén cơm được ủ bằng cả hai bàn tay của cô tôi ngày đó, nghĩ lại đến giờ, tôi vẫn cứ rưng rưng.
Cô tôi từ miền xuôi đến vùng đất hoang vu hẻo lánh này dạy học. Ở trọ trong ký túc của trường, cô nấu cơm cho cả các thầy giáo cũng từ nơi xa đến cùng trọ ở đây. Tôi biết những năm tháng đó, đời sống của người giáo viên khốn khó vô cùng. Vậy mà, trong khẩu phần ít ỏi mỗi bữa của thầy cô, lúc nào chúng tôi cũng được cô dành cho chỗ cơm ngon lành nhất, phần cá nguyên vẹn nhất trong nồi. Tôi nhớ mãi cái cách cô bưng chén cơm rồi ủ nó trong lòng cả hai bàn tay mỗi khi đưa cho từng đứa giữa tiết trời mưa lạnh. Cô thường bảo: “Tụi con còn nhỏ cứ ăn no một chút lấy sức mà học”, như thể cô hiểu và muốn xoa dịu cảm giác áy náy và hàm ơn của chúng tôi vậy. Trong chén cơm là tình cô ấm áp.
Sau này, có lần cô bảo tưởng đi vài năm rồi về quê, ai ngờ ở đây đến tận bây giờ, tóc bạc hết rồi. Nhưng tôi hiểu tình yêu đã bện chặt đời cô với mảnh đất này. Và chúng tôi là một phần trong tình yêu đó.
Giờ đây, tất cả đã lùi sâu vào trong quá khứ. Lũ trẻ ngày ấy đã bình an lớn lên, thành người. Hơn hai mươi năm theo nghề dạy học, có nhiều khi tôi cũng dao động, buồn lòng, nản chí. Những lúc ấy, hình ảnh cô tôi ủ bát cơm nóng, thầy tôi cõng trò nhỏ qua sông, cùng những lời yêu thương ngày nào lại sống dậy trong tâm trí tôi, như thể đang nhắc nhủ tôi để tôi tự nhắc nhủ lòng mình rằng: Trong cuộc đời này, yêu thương và bao dung, con sẽ được hạnh phúc!
Nguyễn Thị Mỹ Hạnh