Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 bước đầu có sự thành công thông qua việc chọn SGK, khi mỗi đơn vị trường tiểu học (TH) đã có sự nghiên cứu, cân nhắc chọn SGK theo đặc thù nhà trường, đối tượng người học và nhất là tính mở của chương trình. Thế nhưng, việc một chương trình nhiều bộ SGK - yếu tố quyết định thành bại trong năm đầu tiên triển khai này lại còn phụ thuộc nhiều vào phụ huynh (PH) có con chuẩn bị vào lớp 1.
HS lớp 1 Trường TH Hòa Bình (Q.1) trong giờ học tiếng Việt
Nhờ tổ trưởng dân phố thông tin SGK
Q.1 có 14/16 trường TH chọn bộ “Chân trời sáng tạo”. Trong khi đó Trường TH Hòa Bình lại chọn bộ “Cánh diều”. Trao đổi về lựa chọn này, cô Đinh Thị Kim Thoa - Phó Hiệu trưởng nhà trường - cho hay, các tiêu chí để nhà trường lựa chọn SGK bao gồm: phù hợp với đặc thù địa phương, sự phát triển của TP và nhất là tiệm cận được với đặc thù HS, giáo viên (GV), lấy HS làm trung tâm. Tất cả các bộ sách đều có sự phù hợp riêng, đạt những chuẩn mực để thực hiện chương trình GDPT 2018. Trong quá trình thẩm định, nghiên cứu, nhà trường nhận thấy bộ “Cánh diều” đáp ứng hơn cả những tiêu chí đặt ra. Số lượng âm vần trong mảng Tiếng Việt của bộ sách tương đối phù hợp với khả năng tiếp thu của HS lớp 1, tạo điều kiện thuận lợi cho GV khi hướng dẫn HS. Còn môn toán đã đưa được những bài học cuộc sống vào trang sách, HS được tăng cường trải nghiệm, tăng cường các hoạt động thực tiễn.
Cô Thoa phân tích thêm, chương trình GDPT 2018 mang tính mở, cho phép nhà trường, GV có sự chủ động hơn nữa trong xây dựng kế hoạch giảng dạy. Trong đó, SGK chỉ là tài liệu để giúp GV thực hiện chương trình mang tính pháp lệnh. “Quan trọng là tài liệu đó phải phù hợp với khả năng của HS, tạo thuận lợi cho GV trong quá trình giảng dạy. Chỉ khi cả người dạy và người học đều có sự say mê, dễ dàng tiếp cận thì chương trình mới có thể coi là thành công. Về điều này, ngay khi bắt đầu năm học mới, nhà trường, GV sẽ tăng cường trao đổi với PH”, cô Thoa thông tin.
Trường còn lại của Q.1 không chọn bộ “Chân trời sáng tạo” là Trường TH Chương Dương, trường chọn SGK theo từng phân môn. Theo đó, có 5 bộ sách được nhà trường đề cập đến trong chương trình. Thầy Lê Công Minh - Hiệu trưởng nhà trường - cho hay, việc chọn sách theo từng phân môn đã được Hội đồng chọn SGK của trường cân nhắc, nghiên cứu kỹ, đong đếm cả những mặt lợi và hại; đồng thời cho rằng với cách lựa chọn này sẽ giúp thầy cô phát huy hết những mặt tích cực trong từng bộ sách. Khi chọn sách theo từng phân môn, nhà trường dựa vào chính đặc thù của từng môn học. Như vậy, khi giảng dạy GV sẽ tăng được các mặt mạnh, giảm thiểu các mặt hạn chế, phù hợp với tính mở của chương trình.
Thầy Minh cũng cho biết, nhà trường khá ngạc nhiên xen lẫn lo lắng khi là đơn vị duy nhất trên toàn quận chọn sách theo từng phân môn. Vấn đề nhà trường băn khoăn nhất là PH có thể sẽ có sự đối chiếu với các trường khác trên địa bàn. Hiện nhà trường đã trao đổi với ban đại diện cha mẹ HS để thông tin rộng rãi đến toàn thể PH nhà trường. Đồng thời trong các cuộc họp giao ban của phường, tổ khu phố, nhà trường cũng tranh thủ để tổ trưởng khu phố thông tin đến từng hộ dân, từng PH trên địa bàn có con học lớp 1 trong năm học tới. Qua đó giúp PH không phải vất vả chọn SGK mà trường đã chủ động đặt mua từ nhà xuất bản.
Không chỉ Q.1, các quận, huyện khác trên địa bàn TP.HCM cũng chọn SGK theo từng đơn vị. Tại Q.Tân Phú, 90% trường TH trong tổng số 19 trường chọn bộ “Chân trời sáng tạo”, số còn lại chọn bộ “Cánh diều”; Q.Bình Tân, trong tổng số 22 trường TH thì có hơn 60% trường chọn bộ “Chân trời sáng tạo”, 40% còn lại chọn bộ “Cánh diều”… Chính vì vậy, nói để PH hiểu, PH phối hợp, tiến tới thực hiện thành công Chương trình GDPT 2018 hiện đang là một trong những nhiệm vụ được các nhà trường đặt ra trong năm học tới.
Giáo viên chủ động khắc phục khó khăn
“Bộ sách mới phát huy năng lực tích cực của HS nhưng để làm được lại đòi hỏi GV phải đầu tư nhiều để tăng thời gian nghiên cứu, xây dựng lại giáo án, bài giảng, tạo các bài học, chủ đề phù hợp với HS, tạo sự hứng thú cho các em trong giờ học. Đặc biệt là chủ động lường trước được những khó khăn, trở ngại khi áp dụng chương trình”, cô Nguyễn Thanh Thảo (Khối trưởng khối 1, Trường TH Hòa Bình, Q.1) bày tỏ.
Trong bối cảnh hiện tại, HS lớp 1 mới đi học trở lại, GV phải dành nhiều thời gian hơn để bồi dưỡng, phụ đạo. Do đó cô Thảo cho rằng, việc chuẩn bị cho chương trình mới lại phụ thuộc nhiều vào tính chủ động của từng GV trong mỗi đơn vị. Thường xuyên phải ngồi lại với nhau để bàn bạc về lập kế hoạch, phân bổ chương trình, cách thức triển khai. “Quan trọng là từ phía mỗi GV, ngoài việc nghiên cứu chương trình tổng thể, chương trình bộ môn thì phải nghiên cứu thật kỹ SGK, nghiên cứu phương pháp đánh giá HS theo hướng mới, nhất là tháo gỡ những rào cản từ phía PH xung quanh chương trình mới”, cô Thảo nhấn mạnh.
Cô Nguyễn Hà Phương Thanh - Hiệu trưởng Trường TH Võ Thị Sáu, Q.7 - cũng nhìn nhận, thách thức và trở ngại để các trường TH triển khai thành công chương trình mới trong năm học tới ở lớp 1 ngoài các yếu tố về cơ sở vật chất, trường lớp, sĩ số HS thì yếu tố con người đóng vai trò tiên quyết hơn cả. Yếu tố đó bao gồm cả sự chủ động của nhà quản lý, chủ động của GV để xây dựng, tiệm cận chương trình trong cả chuyên môn và mối quan hệ gia đình - nhà trường nhằm tìm được sự thấu hiểu của PH. Làm sao để PH hiểu và nhận thức đúng về chương trình mới, SGK mới từ đó có sự ủng hộ, phối hợp trong cách giáo dục trẻ - là vai trò, trách nhiệm lớn của mỗi GV, mỗi nhà trường khi triển khai chương trình”, cô Thanh khẳng định.
Bài, ảnh: Lan Đỗ