Theo Nghị quyết số 02/NQ-CP của Chính phủ về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2019 và định hướng đến năm 2021 nêu rõ: “Yêu cầu 100% trường học trên địa bàn đô thị phối hợp với các ngân hàng, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán để thu học phí bằng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt, ưu tiên giải pháp thanh toán trên thiết bị di động, thanh toán qua thiết bị chấp nhận thẻ”.
Ông Lê Hoài Nam - Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM (thứ 6 từ trái qua) chủ trì Hội nghị tổng kết kế hoạch thanh toán không dùng tiền mặt
Nhằm triển khai có hiệu quả nghị quyết, UBND TP.HCM cũng đã ban hành Quyết định số 2164/QĐ-UBND ngày 12 tháng 6 năm 2020, tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2020. Quyết định nêu rõ: Sở GD-ĐT TP mở rộng việc thu học phí không dùng tiền mặt đến 100% các trường thuộc thẩm quyền quản lý của sở và hỗ trợ UBND quận, huyện triển khai việc thu học phí không dùng tiền mặt đến 100% các trường thuộc quận huyện quản lý”.
Nhận thức của cán bộ quản lý, phụ huynh học sinh đã được nâng cao
Từ năm 2014, Sở GD-ĐT TP.HCM đã phối hợp Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM đề xuất triển khai thực hiện Đề án thanh toán học phí không dùng tiền mặt (Đề án SSC) và được sự chấp thuận của UBND TP.HCM tại Công văn số 3835/UBND-TM ngày 7 tháng 8 năm 2014. Thời gian đầu triển khai, đề án gặp nhiều khó khăn do nhiều nguyên nhân khách quan, trong đó trở ngại lớn nhất là thói quen sử dụng tiền mặt của người dân và các giải pháp công nghệ tại thời điểm ban đầu triển khai chưa đáp ứng được các mục tiêu của đề án. Giai đoạn 3 năm đầu (từ 2014-2016), dù còn một bộ phận phụ huynh học sinh chưa hiểu hết mục đích, ý nghĩa, tiện ích của chương trình sử dụng thẻ SSC song tỉ lệ phát hành thẻ, kích hoạt thẻ và dòng tiền thu được qua tài khoản ngân hàng ngày càng cao, góp phần giảm bớt thói quen sử dụng tiền mặt. Công tác xây dựng các tiện ích của thẻ SSC được tiếp tục hoàn chỉnh để sớm đưa vào sử dụng.
Trong giai đoạn từ 2017-2020, khi UBND TP.HCM ban hành chủ trương “Cho phép tổ chức thí điểm triển khai “Phần mềm quản lý trực tuyến các nguồn thu” do Đề án thẻ SSC thuộc Sở GD-ĐT phối hợp với Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM xây dựng (không thu phí phần mềm) cho các đơn vị giáo dục trực thuộc các quận, huyện” qua Công văn số 3235/UBND-VX ngày 6 tháng 8 năm 2019 về cơ chế thu, sử dụng học phí đối với các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập từ năm 2019-2020 đến năm 2020-2021 trên địa bàn TP.HCM. Từ đó, các giải pháp thanh toán điện tử đã đa dạng, linh hoạt hơn, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho phụ huynh học sinh thanh toán: Thanh toán qua các ứng dụng trên thiết bị di động; Thanh toán bằng máy POS; Thanh toán qua các điểm thu hộ, tại các quầy ngân hàng; Thanh toán bằng máy barcode. Ngân hàng tham gia dịch vụ tài khoản chuyên thu đã lên đến 5 đơn vị, bao gồm: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank), Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công thương (SAIGONBANK), Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương tín (Sacombank).
Từ những nỗ lực hoàn thiện đó, thói quen không sử dụng tiền mặt của phụ huynh học sinh trong thanh toán học phí đã được cải thiện, nâng cao. Kết quả doanh số thu phát sinh qua ngân hàng và các trung gian thanh toán qua hình thức điện tử hoặc chuyển khoản ngân hàng đạt 2.200 tỉ đồng đạt 58% so với tổng dự toán thu 3.807 tỉ đồng toàn ngành với hơn 887 đơn vị sử dụng hệ thống đạt 22% so với 1.400 đơn vị.
Tiến tới 100% trường học thanh toán các khoản thu không dùng tiền mặt
Tính đến thời điểm này, 100% (121 trường) các đơn vị trường học trực thuộc Sở GD-ĐT TP thực hiện phương thức thanh toán không dùng tiền mặt đối với các khoản phí, học phí của nhà trường không dùng tiền mặt. 21 quận, huyện và TP.Thủ Đức đã ban hành “Kế hoạch thanh toán không sử dụng tiền mặt trong trường học” thông qua sử dụng “Phần mềm quản lý trực tuyến các nguồn thu” cho 100% các trường thuộc quyền quản lý, làm tiền đề cho việc thanh toán điện tử. Trong đó có 887/1.400 trường học tham gia sử dụng hệ thống quản lý nguồn thu tích hợp thanh toán và hóa đơn điện tử, thuế điện tử tiến hành thanh toán không dùng tiền mặt.
Xác định mục tiêu thực hiện 100% các đơn vị thuộc ngành GD-ĐT giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt đối với toàn bộ các khoản thu học phí, các khoản thu khác năm học 2020-2021 theo chủ trương của Chính phủ và UBND TP, ngành GD-ĐT TP xác định, toàn bộ các đơn vị trường học phải phối hợp đơn vị cung ứng dịch vụ xây dựng hệ thống CNTT cho phép ghi nhận thông tin cần thanh toán (số tiền, mã số học sinh, sinh viên…) để người sử dụng truy cập các ứng dụng trên internet, mobile và thực hiện trả tiền thông qua các sản phẩm dịch vụ thanh toán tiện ích của ngân hàng (thanh toán qua thiết bị di động, thanh toán qua internet, ví điện tử, dịch vụ thanh toán hóa đơn…) tương tự như việc thanh toán hóa đơn tiền điện, cước viễn thông hiện nay.
Trọng tâm là khai thác sử dụng hiệu quả “Phần mềm quản lý trực tuyến các nguồn thu” để làm nền tảng kết nối dữ liệu với các tổ chức tín dụng, tổ chức trung gian thanh toán để thu hộ học phí bằng phương thức không dùng tiền mặt. Trong đó ưu tiên giải pháp thanh toán trên thiết bị di động, thanh toán qua thiết bị chấp nhận thẻ qua các kênh trực tuyến. Bên cạnh đó tiếp tục đẩy mạnh giải pháp thẻ VinaID của Tổng công ty Công nghiệp Sài Gòn (TNHH-MTV). Thông tin hướng dẫn thực hiện các kênh thanh toán tại nhà trường cần đẩy mạnh thông qua các bảng hướng dẫn tuyên truyền và kết hợp trên phiếu thông báo các khoản thu hàng tháng cho phụ huynh học sinh. Các đơn vị cung ứng dịch vụ thanh toán được lựa chọn phải lắp đặt thiết bị chấp nhận thẻ, thanh toán ứng dụng QR tại 100% các đơn vị trường học trên địa bàn để cho phép phụ huynh học sinh, học sinh và sinh viên… sử dụng thiết bị di động, thẻ ngân hàng để thanh toán (tương tự như việc thanh toán tiền mua hàng hóa tại các cửa hàng, siêu thị).
Ngành GD-ĐT TP.HCM đặt mục tiêu 100% đơn vị nhà trường trên toàn TP đưa thanh toán không dùng tiền mặt vào triển khai tại trường
Sở GD-ĐT sẽ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM chỉ đạo các tổ chức tín dụng (ngân hàng) và các trung gian thanh toán trên địa bàn TP, phổ biến, hướng dẫn đầy đủ kịp thời cho các nhà trường, phụ huynh, học sinh, sinh viên biết về quy trình thủ tục, thao tác thực hiện và các biện pháp an toàn khi giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt. Đồng thời các tổ chức tín dụng, các trung gian thanh toán nghiên cứu áp dụng chính sách phí dịch vụ thanh toán hợp lý phù hợp thu nhập số đông người dân, triển khai các chương trình ưu đãi, khuyến mãi để khuyến khích các đơn vị cung ứng dịch vụ công và phụ huynh học sinh, học sinh và sinh viên ưu tiên lựa chọn sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt khi thanh toán.
Sau thời gian 6 năm triển khai, đến nay TP.HCM là địa phương đi đầu cả nước trong hoạt động thanh toán không tiền mặt. Sở GD-ĐT TP hoàn toàn có thể tự tin về kết quả thực hiện và đẩy mạnh triển khai mở rộng để về đích trong công cuộc thực hiện chủ trương xây dựng xã hội không tiền mặt của ngành GD-ĐT TP.
Yến Hoa