Từ đầu năm đến nay, ngành y tế TP.HCM đã lần lượt đưa nhiều trạm y tế xã/phường đi vào hoạt động theo nguyên lý y học gia đình. Qua đó giúp người dân địa phương có nơi khám chữa bệnh ban đầu vừa gần nhà vừa tránh được sự quá tải khi lên tuyến trên; đồng thời cũng giúp các bệnh viện tuyến trên tập trung điều trị cho những ca bệnh nặng…
Cắt băng khánh thành Trạm y tế xã Hưng Long (H.Bình Chánh) hoạt động theo nguyên lý y học gia đình
Chỉ có 0,9% người bệnh “ghé” trạm y tế
Với hơn 30 bệnh viện (BV) cấp TP và hơn 20 BV quận, huyện cùng hàng chục BV của Trung ương, hàng chục BV ngoài công lập, hàng trăm phòng khám, TP.HCM là địa phương có nhiều cơ sở khám chữa bệnh nhất cả nước. Tuy nhiên các cơ sở y tế lại phân bổ không đồng đều giữa các khu vực dân cư, chủ yếu tập trung ở các quận trung tâm. Theo đó có không ít người dân muốn tới BV khám bệnh phải đi một quãng đường khá xa, đó là chưa kể BV quá tải phải mất cả ngày mới khám được bệnh. Vì vậy vai trò của các trạm y tế xã/phường là không thể bỏ qua, nhất là ở những khu vực xa trung tâm TP. Tiếc rằng vì 1.001 lý do mà phần lớn các trạm y tế đều không đảm nhận được vai trò khám chữa bệnh ban đầu cho người dân tại địa phương…
Chị Mai Thị Thúy - thị trấn Nhà Bè, huyện Nhà Bè - cho biết: “Mẹ tôi lớn tuổi nên hay mắc bệnh lặt vặt, cứ mỗi lần mẹ bệnh, tôi phải chở qua BV Nhà Bè. BV cách nhà tới 10km, đi lại khá vất vả. Mỗi lần đưa mẹ đi BV là tôi phải xin nghỉ làm một ngày. Trong khi Trạm y tế thị trấn Nhà Bè chỉ cách nhà chưa tới 3km thì lại không thể khám bệnh. Nhiều lần mẹ tôi nói, nếu trạm y tế khám bệnh thì mẹ tự đi, tụi con không cần phải xin nghỉ làm…”.
Không chỉ Trạm y tế thị trấn Nhà Bè mà trên địa bàn TP.HCM có cả trăm trạm y tế xã/phường không thể khám bệnh, dù là bệnh rất nhẹ cho người dân.
Bà Nguyễn Thị Thu Hằng - Phó Giám đốc Bảo hiểm Xã hội TP.HCM - cho biết, hiện nay Bảo hiểm Xã hội TP đang triển khai khám chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT) tại 178 trạm y tế xã/phường, chỉ chiếm khoảng 60% tổng số trạm y tế của TP. Số thẻ BHYT đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại trạm y tế chỉ hơn 9.000 thẻ trong tổng số hơn 8,2 triệu thẻ BHYT tại TP (chiếm 0,11%). Số lượng đi khám chữa bệnh năm 2021 tại trạm y tế cũng chỉ có 114.000 lượt trong tổng số 12 triệu lượt khám chữa bệnh BHYT (chiếm 0,9%).
Nói về nguyên nhân người dân không “mặn mà” việc khám chữa bệnh tại các trạm y tế, ông Nguyễn Anh Dũng - Phó Giám đốc Sở Y tế - cho rằng, do sự thiếu hụt về cơ sở vật chất và nguồn nhân lực tại các trạm. Bên cạnh đó, danh mục thuốc hiện tại ở các trạm y tế chưa đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh.
“Người dân khi khám ở BV tuyến 2, tuyến 3 với các bệnh mãn tính ổn định, khi về trạm y tế với danh mục hơn 200 loại thuốc thì chỉ đáp ứng một phần nhỏ”, ông Dũng nói.
Làm sao thu hút người bệnh đến trạm y tế?
Trả lời cho câu hỏi này, Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết, thời gian tới ngành y tế sẽ phối hợp Bảo hiểm Xã hội TP tăng cường phòng khám đa khoa vệ tinh của các BV quận, huyện đặt tại các trạm y tế và các trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình.
Và thực tế đến nay, nhiều quận, huyện đã triển khai trạm y tế điểm - trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình.
Riêng huyện Bình Chánh, tới nay đã có 3 trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình. Một trong số đó là Trạm y tế xã Hưng Long chính thức đi vào hoạt động từ ngày 12-5-2022. Xã Hưng Long là một xã nằm phía Nam huyện Bình Chánh, giáp ranh với Long An, xa trung tâm TP nên Trạm y tế xã Hưng Long giữ vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe cho hơn 27.000 người dân trên địa bàn xã, trong đó có 4.884 phụ nữ độ tuổi 15-49 và 1.463 trẻ dưới 5 tuổi.
Bác sĩ của Trạm y tế xã Hưng Long, huyện Bình Chánh xin ý kiến tư vấn chuyên môn từ xa với bác sĩ BV Nguyễn Tri Phương qua “apps hội chẩn”
Để làm được điều đó, Trạm y tế xã Hưng Long đã được sửa chữa, nâng cấp cơ sở hạ tầng khang trang, đồng thời được trang bị các trang thiết bị y tế cần thiết cho công tác khám chữa bệnh như: máy siêu âm, máy điện tim, phương tiện sơ cấp cứu người bệnh, máy tính có kết nối internet… Về đội ngũ, trạm có 8 nhân sự cơ hữu, trong đó có 2 bác sĩ đa khoa tham gia công tác khám chữa bệnh ban đầu. Ngoài ra, theo phân công của Sở Y tế, các bác sĩ chuyên khoa của BV Nguyễn Tri Phương, BV Nhi đồng TP, BV Hùng Vương và các BV chuyên khoa khác chịu trách nhiệm hỗ trợ tư vấn chuyên môn từ xa cho hoạt động khám chữa bệnh ban đầu của trạm. Khi cần tư vấn chuyên môn, bác sĩ của Trạm y tế xã Hưng Long chỉ cần kết nối “apps hội chẩn” để được tư vấn và trao đổi với các bác sĩ chuyên khoa của các BV tuyến cuối của TP. Nếu phát hiện người bệnh có dấu hiệu trở nặng đột ngột trong quá trình chăm sóc tại trạm y tế, BV huyện Bình Chánh sẽ hỗ trợ sơ cấp cứu và vận chuyển người bệnh về BV để tiếp tục điều trị.
Trước đó, năm 2019 và 2020, huyện Bình Chánh đã triển khai thí điểm mô hình trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình tại Trạm y tế xã Tân Nhựt và Trạm y tế Vĩnh Lộc A. Với mô hình hoạt động này, hai trạm y tế đã thu hút khá đông người dân đến khám chữa bệnh BHYT (trung bình mỗi tháng từ 500-600 lượt). Qua đó từng bước tạo sự tin tưởng của người dân đối với công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu tại trạm y tế, người dân không phải đi xa để được khám chữa bệnh, đồng thời góp phần giảm tải cho các BV tuyến trên…
Kim Anh