Đây là khuyến cáo của PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh - Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện (BV) Nhi Trung ương - trước sự bùng phát của dịch bệnh Adenovirus.
Các bệnh nhi mắc Adenovirus đang được chăm sóc và điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương
Cao điểm 100 ca mắc Adenovirus/ngày
Từ đầu năm 2022 đến nay, BV Nhi Trung ương ghi nhận trên 1.400 bệnh nhi mắc Adenovirus, trong đó có trên 800 ca nội trú (chiếm gần 58%) với 7 ca tử vong (tính đến cuối tháng 9). Đặc biệt, từ đầu tháng 8 đến nay, số trẻ mắc bệnh Adenovirus tăng cao với trên 1.300 ca (trong đó có gần 750 ca nội trú).
Cụ thể, từ đầu năm 2022 đến ngày 12-9, BV ghi nhận tổng cộng 412 ca, nhiều hơn cả năm 2021 và tăng hơn 44,1% so với cùng kỳ, trong đó đã có 6 trường hợp tử vong. Tính theo tuần thì trong tuần từ ngày 5 đến 11-9, BV ghi nhận 151 ca, tăng gần 2,2 lần so với tuần trước đó; 9 ngày tiếp theo (từ ngày 12 đến 21-9), BV ghi nhận thêm 904 ca - trung bình mỗi ngày có hơn 100 trẻ mắc Adenovirus đến BV điều trị ngoại trú và nội trú...
Trước diễn biến các ca mắc Adenovirus tại BV Nhi Trung ương đang có xu hướng tăng cao, BV đã bố trí 300 giường bệnh để thu dung điều trị bệnh nhi nhiễm Adenovirus nhập viện theo nhóm bệnh nhẹ, bệnh có tổn thương hô hấp đơn thuần hoặc kết hợp với bệnh lý nền, bệnh kèm theo nặng.
Các bệnh nhi nằm viện được chăm sóc và điều trị tại khu vực riêng, không phải nằm ghép, đảm bảo mỗi trẻ một giường bệnh. Phòng bệnh thông thoáng, khoảng cách giữa các giường bệnh phù hợp, theo quy định; hạn chế tối đa việc lây nhiễm chéo trong BV.
Bệnh rất dễ lây lan
Theo PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh, Adenovirus chia làm 7 nhóm từ A-G, trong đó có hơn 50 tuýp gây bệnh ở người và có thể gây bệnh ở nhiều cơ quan trong cơ thể. Các tổn thương thường gặp nhất do mắc Adenovirus là viêm đường hô hấp trên, viêm đường hô hấp dưới, viêm kết mạc mắt (đau mắt đỏ), các bệnh lý ở đường tiêu hóa (tiêu chảy, nôn, buồn nôn), viêm bàng quang, viêm màng não… Bệnh do Adenovirus gây ra xuất hiện quanh năm nhưng đặc biệt phát triển mạnh vào thời điểm giao mùa xuân - hè hoặc thu - đông.
Adenovirus lây truyền qua đường giọt bắn, qua đường hô hấp giữa người với người. Bệnh có thể lây qua niêm mạc khi bơi lội hoặc nguồn nước dùng trong sinh hoạt bị ô nhiễm, hoặc lây truyền khi người lành sử dụng chung những vật dụng cá nhân với người bệnh. Thời gian ủ bệnh khoảng 8-12 ngày.
Adenovirus có thể gây bệnh ở mọi đối tượng và mọi lứa tuổi (trẻ em hay gặp ở độ tuổi từ 6 tháng - 5 tuổi). Trong đó, các đối tượng như trẻ em, người lớn tuổi, người bị bệnh mạn tính thường có nguy cơ cao nhiễm virus này do có sức đề kháng kém.
Trẻ nhiễm Adenovirus thường có các biểu hiện như: Sốt cao, ho, khò khè, có thể kèm theo viêm kết mạc mắt và rối loạn tiêu hóa. Với trẻ có biểu hiện nặng thì xuất hiện tình trạng khó thở.
Hiện tại Bệnh viện Nhi Trung ương vẫn đảm bảo mỗi bệnh nhi mắc Adenovirus nằm một giường
“Virus Adeno có khả năng lây lan nhanh trong cộng đồng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời như: suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết, suy đa tạng. Bệnh còn có thể để lại các biến chứng lâu dài, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ như: hội chứng viêm tiểu phế quản bít tắc sau nhiễm trùng, giãn phế quản, xơ phổi”, PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh cho hay.
Chưa có vắc-xin phòng bệnh
Khi trẻ có biểu hiện nghi ngờ mắc Adenovirus sẽ được làm các xét nghiệm để hỗ trợ chẩn đoán như: xét nghiệm máu, chụp X Quang tim phổi, xét nghiệm xác định căn nguyên bằng kỹ thuật Realtime PCR.
PGS.TS Phùng Thị Bích Thủy - Trưởng khoa Sinh học phân tử các bệnh truyền nhiễm, BV Nhi Trung ương - cho biết, hiện nay tại BV Nhi Trung ương đang áp dụng kỹ thuật Realtime PCR xét nghiệm các mẫu bệnh phẩm lấy từ dịch hô hấp của người bệnh để chẩn đoán xác định Adenovirus và tuýp virus Adeno gây bệnh. Trẻ bị nhiễm Adenovirus khi nhập viện sẽ được cách ly tại các phòng bệnh riêng biệt; Hỗ trợ hô hấp (thở ôxy hoặc thở máy) khi cần; Dùng kháng sinh trong trường hợp bị bội nhiễm viêm phổi; Điều trị các triệu chứng bằng cách: hạ sốt khi trẻ sốt cao, bù nước điện giải, bổ sung dinh dưỡng, sử dụng thuốc kháng virus đặc hiệu với những trường hợp nặng, suy giảm miễn dịch.
Để phòng bệnh cho trẻ, cha mẹ cần lưu ý cho trẻ bú sớm, ngay sau sinh, bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, bú kéo dài đến 2 tuổi; Chế độ ăn dặm của trẻ hợp lý, đủ các thành phần dinh dưỡng; Giữ gìn môi trường sống của trẻ sạch sẽ, thoáng mát, không có khói, bụi, khói thuốc lá; Vệ sinh mũi họng cho trẻ thường xuyên: với trẻ nhỏ thì nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý, trẻ lớn hơn cho súc miệng với nước muối sinh lý; Vệ sinh thân thể, rửa tay thường xuyên, cho trẻ mặc quần áo phù hợp với nhiệt độ môi trường, tránh để trẻ bị nhiễm lạnh; Cần đeo khẩu trang khi trẻ ra ngoài, tránh tiếp xúc với trẻ em bị ốm, bệnh; Tiêm vắc-xin phòng bệnh đầy đủ, đúng lịch theo chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.
“Nếu trẻ có biểu hiện bất thường về hô hấp, cha mẹ cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra”, PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh khuyến cáo.
“Hiện tại ở Việt Nam chưa có vắc-xin phòng ngừa Adenovirus, vì thế cách tốt nhất để kiểm soát bệnh lây lan là phát hiện sớm, cảnh giác với các yếu tố lâm sàng, yếu tố dịch tễ để không bỏ lỡ xét nghiệm; tuân thủ các biện pháp dự phòng thường quy, đồng thời tuân thủ tiêm chủng các vắc-xin phòng bệnh đang sẵn có”, TS.BS Lê Kiến Ngãi - Trưởng khoa Dự phòng và Kiểm soát nhiễm khuẩn, BV Nhi Trung ương - nhấn mạnh.
Ngọc Hà