Trong bối cảnh phát triển đô thị thông minh, triển khai 7 chương trình đột phá của TP thì đầu tư phát triển khoa học công nghệ (KHCN) được xem là một trong những giải pháp góp phần thúc đẩy, thực hiện các nhiệm vụ sớm thành công. Tuy nhiên, việc đầu tư nghiên cứu khoa học (NCKH) hiện nay còn dàn trải, giải pháp chưa đủ mạnh.
 |
| Đại biểu HĐND TP.HCM chất vấn Giám đốc Sở KHCN TP tại phiên chất vấn sáng 12-7. Ảnh: N.Tr |
Những vấn đề này được các đại biểu HĐND nêu ra tại phiên chất vấn Giám đốc Sở KHCN TP Nguyễn Việt Dũng sáng 12-7 tại kỳ họp thứ 9 HĐND TP.HCM khóa IX.
Vườn ươm chưa phát huy hết vai trò
Đại biểu Cao Thanh Bình - Phó Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TP - cho rằng, hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo đều thông qua vườn ươm. Tuy nhiên hoạt động này chưa tương xứng.
Ông Dũng thừa nhận, về cơ bản các cơ sở vườn ươm chưa phát huy hết vai trò sáng tạo của mình và chưa tương xứng với kỳ vọng của xã hội. Nguyên nhân do mô hình vườn ươm vẫn đang vận hành theo phương thức của một cơ quan KHCN, đơn vị sự nghiệp Nhà nước. Do đó cơ chế của các vườn ươm công lập hạn chế hơn so với các đơn vị xã hội khác. Giải pháp mà Sở KHCN TP đưa ra hiện nay là tiếp tục chính sách hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực cho các cơ sở vườn ươm Nhà nước; đẩy mạnh kết nối, giao lưu chia sẻ kinh nghiệm ban quản lý các vườn ươm này và vườn ươm của các doanh nghiệp (DN). Đồng thời, sở sẽ tham mưu UBND TP và kiến nghị Bộ KHCN để có cơ chế cởi mở hơn trong hoạt động KHCN.
TP.HCM còn 58.000 hộ nghèo, cận nghèo Thông tin này được ông Lê Minh Tấn - Giám đốc Sở LĐ-TB&XH TP - thông tin tại kỳ họp thứ 9 HĐND TP.HCM khóa IX ngày 12-7. Theo ông Tấn, TP đang thực hiện chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020 với tín hiệu khả quan. Thời gian qua, Sở LĐ-TB&XH TP đã có đề án đào tạo nghề cho người dân nông thôn với những ưu đãi, chế độ hỗ trợ giúp bà con, thanh niên có việc làm ổn định để thoát nghèo bền vững. TP thực hiện chương trình xóa đói giảm nghèo gần 26 năm qua giờ thành chương trình giảm nghèo bền vững. Trong 26 năm qua, TP có 8 lần điều chỉnh mức nghèo. Hiện tiêu chuẩn hộ nghèo của TP cao gấp đôi quốc gia. Cụ thể, giai đoạn 2016-2020, chuẩn của TP là hộ nghèo có thu nhập dưới 21 triệu đồng (chuẩn quốc gia là dưới 10,8 triệu), hộ cận nghèo có mức thu nhập dưới 28 triệu (chuẩn quốc gia là 12 triệu). Đầu năm 2018, TP còn 58.000 hộ nghèo, cận nghèo, trong đó hộ nghèo là 21.800. “Trong 5 năm giai đoạn vừa qua TP đều đạt kết quả giảm nghèo khả quan, đạt chỉ tiêu trước kế hoạch 2 năm. Cuối năm 2018, TP nâng chuẩn nghèo lên mức dưới 28 triệu đồng, hộ cận nghèo dưới 36 triệu đồng. Dự kiến khi nâng chuẩn, TP sẽ có dưới 5.000 hộ nghèo, 28.000 hộ cận nghèo. Quan điểm của TP là giảm nghèo bền vững chứ không chạy theo thành tích”, ông Tấn nói. Sau khi ông Tấn thông tin, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm - Chủ tịch HĐND TP.HCM - mong Sở LĐ-TB&XH TP có trách nhiệm giáo dục, xây dựng kế hoạch động viên bà con hộ nghèo có ý thức tự vươn lên thoát nghèo. Đối với các hộ nghèo có hoàn cảnh neo đơn, sở cần phối hợp với các đoàn thể rà soát kỹ tham mưu với UBND TP để có những giải pháp, chính sách giúp họ đảm bảo mức sống ổn định. “Sở LĐ-TB&XH TP cần có giải pháp phù hợp giảm nghèo giữa đô thị và nông thôn. Cần tạo điều kiện để hộ nghèo được tiếp cận các chính sách hỗ trợ của Nhà nước giúp người dân đảm bảo chất lượng cuộc sống”, bà Tâm nói. T.S |
Tiếp tục trả lời câu hỏi của đại biểu Bình về kết nối giữa nhà khoa học và DN chưa hiệu quả, ông Dũng nói: “Trong nhiều nhiệm kỳ qua, Sở KHCN TP đã tăng cường ưu tiên xét duyệt các đề tài thuộc dự án trường, viện và DN để nhắm đến hiệu quả đề tài, nâng cao năng lực nghiên cứu; đồng thời giúp được cả các hoạt động của DN. Tuy nhiên văn hóa hợp tác, chia sẻ hiện còn yếu, vẫn mạnh ai nấy làm, trong khi đây là yếu tố góp phần đánh giá sự thành công của đổi mới sáng tạo”.
Liên quan đến các cơ chế, chính sách hỗ trợ khuyến khích phát triển NCKH trong SV do đại biểu Lê Thị Ngọc Thanh đặt ra, ông Dũng trả lời: “Hàng năm Sở KHCN đều hỗ trợ cho SV thông qua Trung tâm Sáng tạo Trẻ của Thành đoàn TP. Đây là nơi quy tụ hầu hết các đề xuất, nghiên cứu của SV, giảng viên. Và ngân sách hỗ trợ đã được đề nghị tăng lên 150 triệu đồng/hoạt động nghiên cứu so với 40 đến 80 triệu đồng trước đây. Chưa kể các hoạt động hỗ trợ khác được sở triển khai như hỗ trợ các dự án khởi nghiệp; hỗ trợ kinh phí cho trường ĐH để tìm kiếm các đề tài nổi bật đưa vào vườn ươm...”.
Vai trò của Sở KHCN TP còn mờ nhạt
Là ý kiến của bà Nguyễn Thị Quyết Tâm - Chủ tịch HĐND TP khi nói đến vai trò của Sở KHCN TP đối với các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng KHCN hiện nay.
Trả lời ý kiến hoạt động Quỹ KHCN hiện nay như thế nào khi ít DN tham gia, trong khi mục tiêu đến năm 2020, phấn đấu khoảng 300 DN phát triển lĩnh vực KHCN nhưng hiện tại chỉ có 46 DN phát triển KHCN và chỉ có 16 DN có Quỹ KHCN; ông Dũng giải thích: “TP đã có 116 DN đăng ký thành lập Quỹ KHCN với tổng giá trị 2.000 tỷ đồng, đã giải ngân 700 tỷ đồng và Nhà nước cũng đã có các chính sách để hỗ trợ DN đổi mới sáng tạo. Câu hỏi đặt ra vì sao ít DN tham gia là bởi TP đang có có hơn 90% DN nhỏ, siêu nhỏ, những DN này không tham gia vào Quỹ KHCN. Có thể do họ ít quan tâm”.
Không đồng tình với câu trả lời của ông Dũng, bà Tâm nói: “Không thể nói do hơn 90% DN nhỏ, siêu nhỏ thì không thể tham gia vào Quỹ KHCN. Vấn đề đại biểu quan tâm là KHCN đã được đầu tư, phát triển như thế nào? Chuyển đổi như thế nào trong các DN này để nâng chất lượng sản phẩm, tăng cao giá trị và tăng sức cạnh tranh. Như vậy, Sở KHCN TP chưa trực diện vấn đề này khi lấy lí do DN nhỏ, siêu nhỏ làm nguyên nhân”.
Kỳ họp diễn ra thành công tốt đẹp Chiều 12-7, kỳ họp thứ 9 HĐND TP.HCM khóa IX đã bế mạc. Phát biểu tại đây, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm - Chủ tịch HĐND TP - đánh giá kỳ họp diễn ra tốt đẹp, thực hiện khẩn trương, nghiêm túc với tinh thần làm việc cao, tập trung trí tuệ của các đại biểu HĐND cũng như sự phối hợp tích cực của UBND TP, các lãnh đạo, sở ban ngành và quận, huyện. Theo đó, HĐND đã tập trung xem xét, giám sát nội dung trong chương trình kỳ họp đã đề ra; tiến hành giám sát chuyên đề về công tác quản lý, sử dụng nguồn tài nguyên đất, trọng tâm là nguồn đất do Nhà nước quản lý trên địa bàn TP; chất vấn Giám đốc Sở KHCN, Sở LĐ-TB&XH. Bà Tâm cho biết, HĐND đã đồng thuận, đánh giá cao kết quả thực hiện nghị quyết của HĐND về các nhiệm vụ kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh trong 6 tháng đầu năm 2018. Công tác quản lý nguồn đất, trọng tâm là đất do Nhà nước quản lý ngày càng chặt chẽ, hiệu quả, đóng góp vào sự phát triển TP. Lĩnh vực KHCN cũng đạt nhiều thành tựu, góp phần tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế. Đồng thời thực hiện nhiệm vụ thoát nghèo bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, đảm bảo công bằng xã hội; luôn quan tâm, hỗ trợ người có công, thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số nhiệm vụ, chỉ tiêu kinh tế hoàn thành chưa cao. Quản lý đất do Nhà nước còn buông lỏng, thiếu hiệu quả; nhiều dự án chậm triển khai gây bức xúc trong nhân dân. Thực hiện 7 chương trình đột phá còn chậm, nhiều chương trình khó đạt mục tiêu nếu không thay đổi cách thực hiện. Qua đó, bà Tâm đề nghị UBND TP cần tập trung chỉ đạo, điều hành quyết liệt hơn các nhiệm vụ kinh tế, xã hội trong 6 tháng cuối năm. Cần phân công rõ việc, rõ người, tránh dàn trải, kém hiệu quả. Và tập trung, khẩn trương, tích cực hơn về thực hiện quy hoạch, quản lý quy hoạch các dự án chậm triển khai về ô nhiễm môi trường, rác thải, ngập nước; các nghị quyết thông qua trong kỳ họp, tập trung giải quyết các vụ việc bức xúc của người dân, không để kéo dài. Đặc biệt tập trung nghiên cứu, triển khai các chỉ đạo của Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân đã nêu ra tại kỳ họp lần này. M.Phương |
Đánh giá các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng KHCN hiện nay, bà Tâm nhấn mạnh chất lượng đầu tư đang bị dàn trải và giải pháp chưa đủ mạnh. Các đặt hàng giải quyết những vấn đề của xã hội như giao thông, ngập nước... chưa đáp ứng được. Xét về vai trò của Sở KHCN TP cho thấy còn mờ nhạt, thiếu sự chủ động.
Qua đó, bà Tâm đề nghị UBND TP, Giám đốc Sở KHCN TP cần quan tâm hơn vấn đề này; tập trung sâu sát vào những vấn đề bức xúc của xã hội, cũng như hướng đến phát huy vai trò của xã hội và DN trong đầu tư cho KHCN nhiều hơn nữa. Đặc biệt, Sở KHCN TP phải chủ động, thể hiện vai trò như một nhạc trưởng để phát triển KHCN TP, góp phần tăng trưởng chất lượng, năng suất lao động, đẩy mạnh tính cạnh tranh.
“Sở KHCN TP phải hết sức lắng nghe, cầu thị những ý kiến đại biểu nhằm đưa ra các giải pháp đúng tầm hơn cho quá trình phát triển TP, đẩy mạnh tác động KHCN cho phát triển đô thị thông minh, tăng trưởng bền vững”, bà Tâm nhấn mạnh.
Nguyễn Trinh