TP.HCM hiện có hơn 10 bảo tàng. Vấn đề thu hút khách du lịch là bài toán không hề dễ dàng.
 |
| Du khách tham quan tại bảo tàng Chứng tích chiến tranh |
Bảo tàng vắng khách vì đâu?
Không có đủ kinh phí để đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất, hiện đại hóa trưng bày, xây dựng các chương trình nâng cao chất lượng phục vụ khách du lịch là thực trạng của các bảo tàng ở TP.HCM hiện nay. Trên thực tế, tính đến thời điểm này chỉ có Bảo tàng Chứng tích chiến tranh là đơn vị tự chủ tài chính, các bảo tàng còn lại phải có sự hỗ trợ của nguồn vốn ngân sách.
Do giá vé quá thấp nên nguồn thu của các bảo tàng cũng rất thấp, ảnh hưởng đến chất lượng trưng bày và bảo tồn hiện vật. Theo thống kê của Bảo tàng Lịch sử Việt Nam tại TP.HCM, tổng thu từ tiền vé tham quan trong 3 năm (từ 2013 - 2015) hơn 4,7 tỉ đồng, trung bình mỗi năm tiền phí thu được chỉ hơn 1,5 tỉ đồng, chủ yếu từ du khách nước ngoài. Có mặt tại bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM nằm trên đường Phó Đức Chính (Q.1), chúng tôi quan sát lượng khách chủ yếu vẫn là người nước ngoài. Bảo tàng là một ngôi biệt thự cổ rất đẹp có tuổi thọ gần 100 năm. Do đó, công tác bảo tồn, nâng cấp bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM là điều hết sức cần thiết. Thế nhưng, giá vé quá thấp đã dẫn đến việc thiếu kinh phí cho công tác bảo tồn, thiếu sức hấp dẫn và dẫn đến việc vắng khách là điều không thể tránh khỏi. Hiện nay, một số bảo tàng ở TP.HCM vẫn quy định giá vé áp dụng cho người Việt Nam chỉ từ 2.000 - 5.000 đồng và người nước ngoài 10.000 - 15.000 đồng. Vừa qua, Sở Văn hóa - Thể thao TP.HCM đã đề xuất mức giá trần thu phí tham quan tại các bảo tàng là không quá 40.000 đồng/người. Cụ thể, vé tham quan Bảo tàng Chứng tích chiến tranh là 30.000 đồng/người, sáu bảo tàng còn lại giá vé 40.000 đồng/người (không phân biệt người Việt Nam hay người nước ngoài).
Theo ông Hứa Thanh Bình - Phó Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM thì do thiếu kinh phí bảo quản, hiện tại hơn 21.000 hiện vật của bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM phải tận dụng một số nhà kho cũ, phòng gia nhân để chứa tạm. Với vị trí khá thuận lợi nhưng bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ cũng không thu hút được khách du lịch vì nhiều lý do. Phòng trưng bày chật hẹp nên dẫn đến thiếu sức hút, mức giá vé tham quan cũng quá thấp nên để nâng cấp bảo tàng là bài toán làm đau đầu những người làm công tác quản lý.
Cần sự quan tâm hơn nữa
Hiện nay, TP.HCM đang triển khai nâng cấp 5 bảo tàng cấp thành phố, đó là Bảo tàng Tôn Đức Thắng, Bảo tàng Mỹ thuật, Bảo tàng Lịch sử TP.HCM, Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ và Bảo tàng TP.HCM. Thực trạng chung của một số bảo tàng là đang quá chật vật để duy trì, bảo quản hiện vật. Do đó, việc hiện đại hóa, tạo sức sống mới cho bảo tàng lại càng khó trăm bề. Thế nên, những yêu cầu đúng chuẩn theo tiêu chí của những bảo tàng trên thế giới về điều kiện không khí, ánh sáng, độ ẩm, phương tiện vận chuyển, phòng trải nghiệm, khu trưng bày độc lập… lại càng quá xa vời khi áp dụng cho bảo tàng tại TP.HCM. Một số bảo tàng được xây dựng rồi để đó mà không được quảng bá đến công chúng bởi thực tế là đã có bảo tàng ở TP.HCM mà nhiều người còn chưa được biết tên.
| Bảo tàng được vận hành hiệu quả sẽ mang lại nhiều lợi ích cho đất nước. Do đó, để bảo tàng trở thành điểm thu hút khách trong và ngoài nước, các đơn vị quản lý ngành văn hóa cần có sự đầu tư nhiều hơn nữa cho bảo tàng. |
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND TP.HCM, bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ đã phối hợp với Thành đoàn TP tổ chức thí điểm mô hình tương tác thông minh tại Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ và Khu Di tích lịch sử địa đạo Củ Chi. Cụ thể, tại Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ sẽ triển khai ứng dụng tra cứu thông tin hiện vật, xem hiện vật trên thiết bị di động với công nghệ thực tại ảo tăng cường; triển lãm hiện vật tại các tủ trưng bày Hologram; tra cứu thông tin tại các bảng tương tác cảm ứng. Trong thời gian tới, khu Di tích lịch sử địa đạo Củ Chi cũng sẽ ứng dụng bản đồ tham quan; ứng dụng tra cứu thông tin tại Khu truyền thống cách mạng Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định; hệ thống hiển thị, tương tác tại trạm giới thiệu về lịch sử hầm địa đạo; trải nghiệm không gian thực tế ảo mô phỏng hầm địa đạo.
Kinh phí là một trong những yếu tố quan trọng để bảo tàng có thể duy trì, đẩy mạnh nhiều hoạt động. Tuy nhiên, trình độ, tư duy của người làm công tác bảo tàng cũng hết sức cần thiết để giúp bảo tàng ở TP.HCM bớt... vắng khách. Hoạt động bảo tàng vận hành hiệu quả sẽ mang lại nhiều lợi ích cho đất nước. Do đó, để bảo tàng trở thành điểm thu hút khách trong và ngoài nước, các đơn vị quản lý ngành văn hóa cần có sự đầu tư nhiều hơn nữa cho bảo tàng.
Bài, ảnh: Yên Hà