Theo các chuyên gia, quan điểm chọn ngành theo xu hướng ngành “hot”, trường “hot” đã không còn phù hợp. Thay vào đó, người học nên chọn những ngành nghề có tính cộng hưởng, có tính kết hợp nhiều ứng dụng hiện nay, đón đầu với xu hướng bùng nổ về công nghệ, khoa học kỹ thuật.
Các chuyên gia khuyên học sinh nên chọn những ngành học có tính cộng hưởng
Tên ngành học, trường học không bảo chứng cho việc… ra trường có việc làm
Ông Trần Anh Tuấn (Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP.HCM) nhấn mạnh, trong bối cảnh hiện nay không có khái niệm ngành “hot”, nghề “hot” mà chỉ có con người “hot” trong mỗi lĩnh vực, ngành nghề. Để trở thành con người “hot” trong mỗi lĩnh vực thì chính bản thân mỗi người phải có năng lực nghề nghiệp, năng lực chuyên môn và các kỹ năng mềm cần thiết mới có thể vượt trội trong lĩnh vực của mình.
“Hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay thế một số ngành nghề cơ bản, kết hợp với công nghệ tạo ra một số ngành nghề mới. Trong tương lai không xa, trí tuệ nhân tạo sẽ thay thế những ngành nghề lao động tay chân, đòi hỏi con người phải có sự cạnh tranh nhiều hơn, sáng tạo nhiều hơn trong lĩnh vực của mình. Vì vậy, không có khái niệm ngành “hot”, trường “hot” mà chỉ có bản thân người học trong quá trình học phải trang bị cho mình năng lực nghề nghiệp, năng lực xã hội để trở thành con người “hot” trong lĩnh vực của mình”, ông Trần Anh Tuấn phân tích.
TS. Phạm Tấn Hạ (Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG TP.HCM) chia sẻ, quan điểm chọn ngành, chọn trường theo quan niệm ngành “hot”, trường “hot” hiện vẫn còn tồn tại. Một bộ phận học sinh và phụ huynh vẫn có xu hướng chọn những ngành học, những trường học được đánh giá là tốp, là “hot”… Tuy nhiên, TS. Phạm Tấn Hạ khẳng định, quan điểm này là sai lầm: Tên ngành học, trường học không phải là bảo chứng cho cơ hội việc làm sau này. Hiện nay các trường ĐH đào tạo đa ngành nghề, đa lĩnh vực, sức cạnh tranh trong các ngành nghề đào tạo ở các trường đều rất lớn. Các công ty, doanh nghiệp, nhà tuyển dụng sẽ không tuyển người lao động chỉ dựa vào tên ngành học, trường học mà các em đang học. Điều họ cần là năng lực nghề nghiệp, kỹ năng nghề nghiệp của người học để tạo ra giá trị trong ngành nghề đó…
Hiện nay, chọn ngành học theo quan điểm trường “hot”, ngành “hot” đã không còn phù hợp
“Mỗi ngành học đòi hỏi một tố chất riêng biệt, phù hợp với tính cách, sở thích, năng lực của mỗi người. Vì vậy, để chọn một ngành học phù hợp thì học sinh cần tìm hiểu thật kỹ về ngành nghề đó, soi vào bản thân xem có những năng lực đặc thù phù hợp đó không. Đừng chỉ chọn ngành học theo cảm tính, theo bạn bè, theo những đánh giá về ngành “hot”, trường “hot”…”, TS. Phạm Tấn Hạ khuyên.
Nên chọn ngành có tính cộng hưởng
Theo GS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo (Phó Giám đốc ĐH Kinh tế TP.HCM), vào mỗi đợt tuyển sinh, hầu hết phụ huynh và học sinh đều băn khoăn trong việc chọn ngành học nào phù hợp với xã hội, ngành học nào có cơ hội việc làm rộng mở... Đây là câu chuyện không mới nhưng trong bối cảnh hiện nay việc chọn lựa này cần phải hết sức cân nhắc.
GS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo cho rằng, trong bối cảnh nền kinh tế đất nước và thế giới hiện nay rất khó để đưa ra dự báo chính xác cho 5 năm hay một, hai năm tới. Đặc biệt, trong thời công nghệ bùng nổ đã thay đổi hành vi của người tiêu dùng và cơ quan quản lý rất nhiều. Xu hướng đào tạo hiện nay có tính đa ngành, đa lĩnh vực, cho nên những ngành nghề nào có sự cộng hưởng về kiến thức, về kỹ năng của nhiều lĩnh vực khác nhau thì sẽ tạo ra sự an toàn tương đối cho người sở hữu tấm bằng ĐH tương lai.
Ông đánh giá, xu hướng kết hợp ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo để giải quyết các bài toán kinh tế truyền thống rất tốt. Ví dụ, việc áp dụng công nghệ để xử lý các vấn đề về phục vụ khách hàng, về trải nghiệm khách hàng khi đến giao dịch tại các ngân hàng, công ty tài chính..., điều này thể hiện sự pha trộn giữa kinh tế truyền thống và ứng dụng công nghệ. Hay trong ngành logistics hiện nay, máy móc, robot được ứng dụng rất nhiều để tạo ra những kênh phân phối nhằm nâng cao trải nghiệm của khách hàng.
Do vậy, GS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo cho rằng, quan điểm chọn trường ĐH cần thiết phải thay đổi. Người học đừng xem học ĐH như là học nghề. Ở trường ĐH, cái mà sinh viên thụ hưởng đó là sự tự học, tự nghiên cứu để thay đổi, nâng cấp bản thân để tấm bằng ĐH của mình không cũ kỹ, lạc hậu, dù nền kinh tế phát triển thế nào.
Đặc biệt, GS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo nhấn mạnh, chọn một ngành nghề phù hợp với xu hướng phát triển của xã hội là quan trọng, nhưng điều quan trọng không kém là học như thế nào, học ở cơ sở giáo dục đào tạo nào. Chúng ta cần phải lựa chọn ngành học phù hợp với tố chất của bản thân nữa. Nếu chọn học ngành thời thượng mà ai cũng học nhưng chúng ta không phù hợp với nó thì cũng không thể khai thác hết tiềm năng của bản thân để tạo ra sự phát triển.
“Các em nên chọn những ngành nghề có tính cộng hưởng, có tính kết hợp nhiều ứng dụng hiện nay, đón đầu với xu hướng bùng nổ về công nghệ, khoa học kỹ thuật. Đây là điều cốt lõi mà phụ huynh và học sinh cần cân nhắc khi chọn ngành, chọn nghề”, GS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo khuyên.
Bài, ảnh: Long Quân