Hướng nghiệp từ... phụ huynh

Khi bàn đến hướng nghiệp, chúng ta thường mặc định đối tượng cần nghe, cần hiểu là các em học sinh mà bỏ quên đi phụ huynh, người đóng vai trò then chốt giúp con định hướng chọn trường, chọn ngành, chọn nghề phù hợp.

Phụ huynh và học sinh tham gia buổi tư vấn hướng nghiệp tại Kent International College

Tại sao phụ huynh cần phải được hướng nghiệp?

Thực tế cho thấy, nhiều phụ huynh đã phải “tự bơi” để hướng nghiệp cho con mình bằng nhiều cách thông qua việc thu thập thông tin ngành nghề dựa vào các mối quan hệ xã hội, công việc, báo chí truyền thông… Hoặc có trường hợp, bản thân phụ huynh do thiếu kiến thức hướng nghiệp hoặc dùng quan điểm cá nhân chủ quan đã tạo áp lực lên con cái trước ngưỡng cửa vào đời.

Xét trên phương diện phát triển nghề nghiệp, mỗi cá nhân sẽ trải qua 3 giai đoạn cơ bản: từ nhỏ đến năm 18 tuổi - giai đoạn phát triển cơ bản và xác định ngành nghề học; từ 18 đến 23 tuổi - va chạm công việc thực tế và khám phá thế giới nghề nghiệp; từ 23 đến 40 tuổi - ổn định nghề nghiệp (đã chọn hoặc chọn mới) và tiếp tục phát triển sâu hơn. Trong đó giai đoạn đầu tiên, nếu các em được định hướng ngành nghề khớp với điều kiện bản thân, các em sẽ có hình dung tròn trịa về cơ hội nghề nghiệp và bước vào quãng đời sinh viên bằng tâm trạng phấn khởi học tập. Ngược lại, vì lý do nào đó, các em đi không đúng hướng nhóm ngành nghề phù hợp năng lực và đam mê của bản thân thì các em sẽ rất khó tìm thấy niềm vui, động lực trong học hành cũng như công việc tương lai.

Trong giai đoạn phát triển gần đây, xã hội đã nảy sinh khái niệm mới “nghề nghiệp an toàn” để thay thế cho khái niệm cũ “công việc an toàn”. Hiểu một cách đơn giản, việc chọn nghề nghiệp không nên phụ thuộc vào thị hiếu đám đông mà cần dựa trên niềm đam mê và cơ hội phát triển của nghề nghiệp trong tương lai. Không một ai hoặc tổ chức nào đảm bảo ngành nghề đang gây sốt ở hiện tại sẽ còn tiếp tục được tuyển dụng trong tương lai. Kinh nghiệm xã hội cho thấy những biến động trên thị trường lao động như ngân hàng giảm biên chế hàng loạt, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng... là điều không thể dự báo. Vì thế, thay vì hướng đến một vị trí công việc có vẻ an toàn nhưng dễ biến đổi theo chiều hướng phát triển của xã hội, phụ huynh nên tư vấn cho các em tập trung phát triển những năng lực, kỹ năng cụ thể và thái độ nghiêm túc để đảm bảo các em có khả năng thích nghi với sự thay đổi bất ngờ trên thị trường lao động nói chung.

Đó là những điều rất đáng tiếc mà các bậc phụ huynh cần lưu tâm đến.

Hướng nghiệp cho phụ huynh bắt đầu từ đâu?

Ngoài hình thức họp phụ huynh kết hợp tư vấn hướng nghiệp ở các trường phổ thông thì hiện chưa có nhiều đơn vị tổ chức chương trình hướng nghiệp nghiêm túc dành cho phụ huynh. Đại diện một trường quốc tế chuyên đào tạo chương trình cử nhân quốc tế 2 + 2 du học Úc và cử nhân quốc tế 3 + 1 du học Anh quốc cho biết: Hướng nghiệp dành cho phụ huynh có 2 quy trình, quy trình đầu tiên là phụ huynh phải xác định được con em của mình thuộc về nhóm tính cách nào, năng lực ở mức nào, đam mê cái gì để hướng ngành học phù hợp cho các em. Phụ huynh có thể chủ động tham khảo các công cụ trắc nghiệm nghề nghiệp để thu được kết quả khách quan và có độ chính xác khoa học. Quy trình thứ hai, phụ huynh nên tham dự các buổi trắc nghiệm kết hợp tư vấn ngành nghề có sự tham gia của các chuyên gia nhân sự am hiểu thị trường lao động. Những sự kiện này không nằm ngoài mục đích cung cấp thông tin cần thiết trước khi các em chọn ngành học trong mùa tuyển sinh 2017.

Trong xã hội, không hiếm những trường hợp doanh nhân thành công đã từng tốt nghiệp ngành này nhưng sau đó thành danh ở nghề khác. Tuy nhiên, bản thân họ khẳng định tất cả những kiến thức đã học trước đó đều hữu dụng trong quá trình lập thân khởi nghiệp. Để giúp con trở thành người thành đạt trong tương lai, phụ huynh nên để các em được tự chọn ngành học yêu thích và thực hiện đủ 2 bước của quy trình hướng nghiệp để đạt được hiệu quả như mong đợi.

N.Mai