Triển lãm nghệ thuật là hoạt động không thể thiếu để duy trì đời sống văn hóa. Tuy nhiên hiện nay, một số triển lãm đã vì yếu tố thương mại mà đánh mất giá trị nhân văn cần thiết.
 |
| Một hình ảnh phôi thai được trưng bày tại triển lãm |
Triển lãm... cơ thể và nội tạng
Sự kiện triển lãm sức khỏe cộng đồng mang tên “Sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể người” đang diễn ra tại Nhà Văn hóa Thanh niên, Q.1 thu hút nhiều sự tò mò và có nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận. Điều đáng nói hơn là trong khi Hà Nội cấm thì TP.HCM lại cấp phép tổ chức sự kiện “Sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể người” với khoảng 131 mẫu vật cơ thể người thật được nhựa hóa mang ra trưng bày công khai với mục đích thương mại. Chính điều này đã gây không ít tranh cãi khi được Sở VH-TT TP.HCM cấp phép tổ chức. Chiều 4-7, Bộ VH-TT&DL cũng đã có văn bản yêu cầu TP.HCM báo cáo về quá trình cấp phép và tổ chức triển lãm.
| Triển lãm là không gian văn hóa nghệ thuật giới thiệu cái hay, cái đẹp, nhân văn đến công chúng. Thế nhưng, tính nhân văn của sự kiện triển lãm là điều mà nhà tổ chức và các đơn vị liên quan đã cố tình “phớt lờ”. |
Triển lãm được trưng bày với khoảng 131 mẫu vật cơ thể người thật (gồm 11 bộ mẫu vật toàn thân và 126 bộ mẫu vật là các bộ phận trên cơ thể người) đã được nhựa hóa (plastic hóa) bởi một công nghệ tiên tiến của y học trong bảo tồn xác người là công nghệ Plastination.
Công ty Mega Vina (đơn vị quảng bá và phát triển các nội dung chương trình Hàn Quốc tại Việt Nam) là đơn vị tổ chức sự kiện này cho biết, toàn bộ các mẫu vật là cơ thể người thật như đầu, tay chân, nội tạng... thuộc quyền sở hữu của Bảo tàng Mom (Hàn Quốc), được chuyển về Việt Nam và trưng bày công khai cho công chúng xem. Theo ban tổ chức (BTC), triển lãm nhằm cung cấp kiến thức y học về cấu trúc và hoạt động sinh học bên trong cơ thể người. Các mẫu vật được triển lãm sẽ giúp người tham quan nhận thức được tác hại do bệnh tật và các chất độc hại đến từ thuốc lá, rượu bia và thói quen sinh hoạt không lành mạnh đến cơ thể con người. Cũng theo BTC, triển lãm đã thu hút sự tham quan của hơn 40 triệu người trên 60 thành phố khắp thế giới. BTC cho biết sẽ thiết kế những nội dung chương trình khác nhau dành cho từng nhóm khách tham quan như: học sinh, sinh viên, phụ nữ mang thai, nhóm gia đình, nhóm bạn trẻ… và những người nghiên cứu học thuật chuyên ngành y.
Đâu là nghệ thuật?
Khi đến tham quan triển lãm, nhiều người đã khá bất ngờ và cho rằng triển lãm phục vụ cho mục đích học tập, nghiên cứu của giới y khoa thì sẽ hiệu quả hơn là trưng bày rộng rãi đến công chúng. Tiền vé vào cổng là 200.000 đồng/người lớn, sinh viên 180.000 đồng và học sinh - trẻ em là 150.000 đồng (trẻ em dưới 90cm miễn phí vé vào cổng).
Tham quan một vòng triển lãm, không ít người đã thấy hơi sợ hãi vì chứng kiến sự góp mặt của những người đã chết, đặc biệt là nhìn những hài nhi được ướp trong bình thủy tinh. Theo ghi nhận của chúng tôi, người đến xem triển lãm khá đông. Tuy nhiên, đa phần khách khi đến dự triển lãm đều cảm thấy sợ hãi, rùng rợn và ám ảnh. Những bộ phận của cơ thể con người cho đến những thai nhi và cả những phụ nữ đang mang thai được trưng bày công khai. Nhiều người đặt câu hỏi về nguồn gốc của những xác người được trưng bày trong triển lãm này.
Trao đổi với báo chí, ông Võ Trọng Nam, Phó Giám đốc Sở VH-TT TP.HCM, đơn vị cấp phép cho triển lãm, cho biết: “Khi tiếp nhận hồ sơ xin cấp phép, chúng tôi căn cứ theo quy định chung mà làm và thấy các nội dung xin triển lãm không có gì cấm cả. Ở góc độ quản lý Nhà nước, tôi thấy khi có một đơn vị làm và mong muốn mang đến những cảnh báo cho con người để tránh những điều dẫn dắt đến bệnh tật, tôi cho rằng đó là mục đích tốt. Thứ hai, việc chọn địa điểm ở Nhà Văn hóa Thanh niên để trưng bày những cái mới như thế này thì tôi ủng hộ vì đây là nơi có nhiều hoạt động mang tính chất định hướng và tiêu biểu, đối tượng đa số là những thanh niên trẻ của các trường trung học và đại học...”.
Triển lãm “Sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể người”: Bộ VH-TT&DL sẽ trực tiếp kiểm tra, thẩm định Chiều 5-7, Bộ VH-TT&DL đã tổ chức buổi họp báo thường kỳ quý II. Tại đây, đại diện Bộ VH-TT&DL cho biết, ngày 6-7, Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm sẽ trực tiếp kiểm tra, thẩm định và có bản báo cáo độc lập về triển lãm “Sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể người” gây tranh cãi đang diễn ra tại Nhà Văn hóa Thanh niên TP.HCM. Bà Trần Thị Thu Đông - Phó Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm - cho biết, cục đã từng từ chối không cấp phép tại Hà Nội mà chỉ đồng ý nếu trưng bày tại các trường ĐH y khoa để phục vụ nghiên cứu. “Khi đơn vị Hàn Quốc xin phép không nói là triển lãm nghệ thuật mà là triển lãm cơ thể người. Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm đã hướng dẫn họ nên xin Bộ Y tế hoặc đơn vị khác cho phù hợp”, bà Đông nói thêm. Cũng theo bà Đông, hiện cơ quan quản lý đang xây dựng dự thảo nghị định để quản lý tốt hơn lĩnh vực triển lãm sau này. Ông Nguyễn Thái Bình, người phát ngôn Bộ VH-TT&DL - thông tin: “Cơ quan quản lý vẫn đang chờ báo cáo của Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM. Hạn chót để sở giải trình là ngày 10-7”. Tuy vậy, Bộ VH-TT&DL vẫn yêu cầu ông Vi Kiến Thành (Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm), ngày 6-7 phải vào TP.HCM để kiểm tra độc lập và có báo cáo độc lập với lãnh đạo bộ về triển lãm. Ông Nguyễn Thái Bình khẳng định mọi kết luận từ ông Vi Kiến Thành sẽ không bị phụ thuộc vào báo cáo của Sở Văn hóa - Thể thao TP.HCM. Người phát ngôn của Bộ VH-TT&DL cũng khẳng định sẽ chờ các báo cáo chính thức rồi mới đưa ra quyết định. M.Trường |
Nhiều ý kiến của khách đến tham quan cho rằng các mẫu vật trưng bày tại triển lãm tạo cho người xem cảm giác rùng rợn và đầy ám ảnh, không nhân đạo với những người tình nguyện hiến xác. Đặc biệt là những mẫu vật hộp sọ, phụ nữ mang thai để lộ phần thai nhi…
Triển lãm là không gian văn hóa nghệ thuật giới thiệu cái hay, cái đẹp, nhân văn đến công chúng. Thế nhưng, tính nhân văn của sự kiện triển lãm là điều mà nhà tổ chức và các đơn vị liên quan đã cố tình “phớt lờ”.
Bài, ảnh: Yên Hà