Là một trong những vở diễn nức lòng người mộ điệu vào năm 1977, Thái hậu Dương Vân Nga đã ghi dấu ấn sâu đậm trong sân khấu cải lương. Vừa qua, vở diễn này đã một lần nữa được đạo diễn - NSƯT Hoa Hạ làm mới và ra mắt khán giả…
 |
| NSƯT Phượng Loan (phải) và NS Kim Ngân cùng diễn vai Thái hậu Dương Vân Nga. Ảnh: Lê Hoàng |
Công chúng đón đợi
Thái hậu Dương Vân Nga góp phần chào mừng sự kiện 100 năm sân khấu cải lương Việt Nam. Vở diễn lừng danh một thời của tác giả: Trúc Đường, Chi Lăng, Hoa Phượng do đạo diễn - NSƯT Hoa Hạ dàn dựng đã thỏa lòng mong muốn của khán giả mộ điệu tại Nhà hát Bến Thành (TP.HCM) vào 6-5. Vở sẽ còn một suất diễn nữa cũng tại Nhà hát Bến Thành vào lúc 20 giờ ngày 13-5 tới đây.
Vở Thái hậu Dương Vân Nga đã được ghi dấu bởi đoàn cải lương Thanh Minh - Thanh Nga một thời lừng lẫy. Vở diễn kể lại giai đoạn sau khi Đinh Tiên Hoàng qua đời, Thái hậu Dương Vân Nga nắm quyền nhiếp chính, rồi trao lại long bào cho Thập đạo tướng quân Lê Hoàn. Ông lên ngôi, lấy hiệu là Lê Đại Hành, lập nên nhà Tiền Lê, đánh tan quân Tống. Thái hậu Dương Vân Nga là vai diễn cuối của cố NSƯT Thanh Nga. Sau khi bà qua đời năm 1978, nghệ sĩ Kim Hương diễn thay vai này trong đoàn Thanh Minh - Thanh Nga. Sau đó, các nghệ sĩ như Bạch Tuyết, Ngọc Giàu... tiếp tục đảm nhận nhân vật.
Những ai yêu sân khấu cải lương đều không thể không biết đến vở diễn này. Đó cũng chính là một trong những áp lực đè lên vai những người thực hiện. Thế nhưng, bằng tâm huyết của mình, đạo diễn Hoa Hạ và các cộng sự đã đem đến cho khán giả những làn gió mới qua Thái hậu Dương Vân Nga.
Theo NSƯT Hoa Hạ: “Với vở Thái hậu Dương Vân Nga, nhân kỷ niệm sân khấu cải lương chạm mốc 100 năm, không biết Nhà nước có chủ trương tổ chức kỷ niệm như thế nào nhưng với khả năng của mình, tôi thấy làm được điều gì có ích cho sân khấu cải lương thì tôi làm. Tôi không dám nói mình sẽ làm điều gì đó mới mẻ, to lớn cho sân khấu cải lương, chỉ mong được giữ lửa cho giới nghề, ý thức làm nghề một cách đàng hoàng nhất, chính đáng nhất”.
Giữ “lửa” sân khấu cải lương
NSƯT Hoa Hạ cùng ê-kíp đã ấp ủ bao lâu nay giờ mới thực hiện được nhân kỷ niệm sân khấu cải lương chạm mốc 100 năm. Vở diễn đặc biệt này có sự tham gia của các nghệ sĩ tên tuổi NSƯT Phượng Loan, Lê Tứ, Chí Linh, Kim Ngân, Hồng Tơ, Đại Nghĩa, Quỳnh Hương, Điền Trung, Thanh Thảo, Gia Bảo, Xuân Trúc, đặc biệt là sự góp mặt của nữ ca sĩ Phương Thanh và ca sĩ Quốc Đại.
Với niềm tin và mong mỏi rằng cải lương sẽ không chết, những người tâm huyết với sân khấu cải lương như NSƯT Hoa Hạ luôn nỗ lực để làm mới cải lương trên nền tảng những giá trị truyền thống. “Khi quyết định dựng lại vở Thái hậu Dương Vân Nga tôi và Kim Ngân đã xác định sẽ lỗ, vấn đề là ít hay nhiều mà thôi. Tuy nhiên, chúng tôi quyết định không bận tâm điều đó để giữ lại cái hồn thuần túy cho vở diễn cũng như nghệ thuật cải lương của ông cha ta. Vở diễn lần này được tôi dựng lại với nhiều tình tiết mới hơn so với vở diễn kinh điển trong lịch sử. Tôi cũng quan trọng phần nghe và nhìn để thỏa mãn cho giới miệu độ cải lương trong vở diễn này. Những điều mới mẻ được chú ý nhưng vẫn phải tiếp nối tinh hoa của cha ông tiền bối đi trước để giữ được cốt cách của dân tộc ta”, nghệ sĩ Hoa Hạ cho biết.
 | | Đạo diễn - NSƯT Hoa Hạ |
Bỏ ra hơn 800 triệu để thực hiện một vở diễn trong bối cảnh sân khấu cải lương đìu hiu như hiện nay là việc làm táo bạo, liều lĩnh của NSƯT Hoa Hạ và những người cộng sự. Tuy nhiên, bằng tâm huyết, nỗ lực của mình, họ đã minh chứng một điều rằng cứ đi rồi sẽ thành đường. Con đường giữ “lửa” cho sân khấu cải lương hiện nay cần lắm những người tâm huyết như thế. |
Bao trăn trở ấy đã thôi thúc đạo diễn Hoa Hạ cùng nghệ sĩ Kim Ngân (con gái của cố nghệ sĩ Kim Ngọc) tự bỏ tiền túi để tái hiện vở diễn nổi tiếng Thái hậu Dương Vân Nga. Theo xu thế chung, sân khấu cùng loại hình nghệ thuật cải lương đã dần mờ nhạt. Vì thế, việc phục dựng lại một vở diễn kinh điển gặp không ít trở ngại, đặc biệt là khâu kinh phí.
Với các diễn viên, dù có đất diễn ít hay nhiều thì họ cũng đã nỗ lực để làm tròn vai của mình trong một vở diễn hừng hực khí thế, tinh thần dân tộc như Thái hậu Dương Vân Nga. Theo đánh giá của nhiều nhà chuyên môn, lợi thế của NSƯT Phượng Loan và Kim Ngân khi diễn vai Thái hậu Dương Vân Nga là đã có nhiều khuôn mẫu của cố NSƯT Thanh Nga, NSND Ngọc Giàu, NSND Bạch Tuyết... nhưng để vượt qua áp lực đó, họ phải có nét diễn riêng của mình. Ở khía cạnh này, cả hai nghệ sĩ đã làm được. Ca sĩ Phương Thanh, diễn viên Đại Nghĩa... được xem là những người “ngoại đạo” với sân khấu cải lương nhưng cũng đã ít nhiều cho khán giả thấy được tình yêu của họ với nghệ thuật cải lương khi tham gia vở diễn này.
Yên Hà