Mô hình “Bệnh viện không khói thuốc”: Rất khó hoàn thiện

“Bệnh viện (BV) không khói thuốc” là đích đến của ngành y tế phấn đấu thực hiện từ năm 2000 với 3 giai đoạn đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, trên thực tế thì mô hình này vẫn chưa thật hoàn thiện vì nhiều người vẫn còn vô tư hút thuốc lá khi vào trong BV.

Thân nhân người bệnh vô tư hút thuốc lá tại BV Nhân dân Gia Định

Cả ngành nói không với thuốc lá

Anh Nhật Trung, quê ở Gia Phố, huyện Hương Khê, Hà Tĩnh cho biết, mặc dù trong BV đều có bảng thông báo cấm hút thuốc lá nhưng vì thèm quá nên đành phải vi phạm dù biết rằng như vậy là không nên.

Cách đây 10 năm, sau khi thực hiện xong giai đoạn 1 về chỉ thị của Bộ trưởng Bộ Y tế số 08 năm 2001 về việc đẩy mạnh hoạt động phòng, chống của thuốc lá trong ngành y tế thì mô hình BV không khói thuốc lá đã được nhân rộng tại 9 BV trong cả nước. Cũng từ đó người dân đã bắt đầu làm quen với mô hình “BV không khói thuốc lá” để mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe cho cộng đồng. Nếu trước đây, bảng cấm hút thuốc lá chỉ có một số nơi công cộng dễ cháy nổ thì vào thời điểm đó một số cơ sở y tế đã bắt đầu quy định cấm hút thuốc lá ngay trong cơ quan. Từ lâu thói quen hút thuốc lá của người dân đã ăn sâu vào tiềm thức nên không ít người đã thật sự “khó chịu” với mô hình này.

Sau 3 giai đoạn nỗ lực thực hiện của ngành y tế, mô hình BV không khói thuốc hiện nay đã được nhân rộng khắp cả nước đã trở thành một trong những tiêu chuẩn thi đua hàng đầu của một cơ sở y tế. Tại TP.HCM nhiều đơn vị đã bắt tay hưởng ứng và tổ chức lễ phát động xây dựng môi trường cơ sở y tế, BV, trường y không khói thuốc lá nhằm hạn chế triệt để tình trạng hút thuốc lá, mua bán thuốc lá trong các đơn vị này. Vì thế ngoài việc tuyên truyền nâng cao ý thức cho đội ngũ cán bộ y BS và bệnh nhân thấy rõ tác hại của thuốc lá, các đơn vị còn xây dựng hệ thống biển báo cấm hút thuốc lá trong phòng làm việc, cầu thang và các khu vực công cộng trong khuôn viên đơn vị như áp phích, panô, tranh ảnh. Một số BV còn mở thêm phòng tư vấn để giúp người hút thuốc lá cai nghiện dần thói quen hút thuốc lá ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Bao giờ đạt được mô hình lý tưởng?

Ông Huỳnh một người dân ở đường Lê Đức Thọ, P.17, Q.Gò Vấp cho hay: “Tôi nghiện thuốc lá từ trẻ, đi đâu cũng phải hút một vài điếu kể cả vào khám bệnh hoặc thăm nuôi người nhà”. Theo ông Huỳnh, gần đây vào các BV đều thấy có bảng thông báo: “Không hút thuốc lá trong BV” ban đầu cũng không để ý. Tuy nhiên mỗi khi cầm thuốc lá trên tay đều bị bảo vệ nhắc nhở thì tôi cũng bắt đầu khó chịu. Thay vì dập tắt điếu thuốc theo như quy định nhưng tôi lại bỏ đi chỗ khác để hút”. Tại BV Nhân dân Gia Định, có một khu vực dành cho bệnh nhân và thân nhân ra đây nghỉ ngơi, chờ đợi. Tuy nhiên hầu hết nhiều người ra đây chủ yếu là để thỏa mãn cơn ghiền thuốc lá. Hầu hết trên tay người nào cũng cầm một điếu thuốc đưa lên miệng phì phèo. Nếu thấy bảo vệ đi qua thì họ tìm cách quay mặt đi chỗ khác hoặc lấy bàn tay che đi điếu thuốc đang cháy trên tay. Vì thế, dù bên cạnh có bảng cấm với thông báo: “Phạt từ 100 đến 300 ngàn cho những người hút thuốc lá” nhưng nhiều người đàn ông vẫn vô tư ra đây xé bao thuốc lá để hút ngon lành. Không ít người phụ nữ và cả đàn ông ra đây tìm bóng mát chỉ ngồi được một lúc rồi phải bỏ đi không phải vì trời nắng mà vì bị khói thuốc lá bủa vây khắp người. Anh M. một nhân viên bảo vệ than: “Ngoài việc lo an ninh trật tự, bảo vệ chúng tôi còn phải thường xuyên nhắc nhở mọi người không hút thuốc lá, nếu hút thuốc lá thì mời ra khỏi BV nhưng nhiều người ý thức chấp hành rất kém”. Theo anh M., mặc dù có thông báo nhưng việc xử phạt hầu như không thực hiện nên không đủ sức răn đe người vi phạm.

Do không có khuôn viên nghỉ ngơi như các BV khác, nên nhiều ông chồng đưa vợ đi sinh nở ở BV Từ Dũ thường rủ nhau ra phía sau có miễu thờ để nghỉ ngơi với mục đích kéo vài hơi thuốc lá. Vì thế, ngay trong BV Từ Dũ nơi có nhiều thai phụ, phụ nữ có con nhỏ khói thuốc lá cùng với khói nhang đèn nơi đây vẫn không tha cho họ.

Căng tin BV Quân y 175  có một không gian rộng giữa một vườn cây cổ thụ xanh mát cũng là nơi ngồi lý tưởng cho nhiều người hút thuốc lá nên lúc nào cũng có khói thuốc bay nghi ngút xung quanh mấy băng đá để bên ngoài. Nếu những nơi khác có bảo vệ, nhân viên y tế nhắc nhở thì nơi đây không có ai “quan tâm” nên bệnh nhân và người nhà vẫn vô tư hút, mặc dù trong BV đã có quy định cấm hút thuốc lá ngay từ mọi người bước chân vào cổng.

Có lẽ chính vì thế mà mô hình “BV không thuốc lá” vẫn là chuyện xa vời rất khó thực hiện đối với ngành y tế. Không biết bao giờ “BV không khói thuốc” trở thành mô hình hoàn toàn thật sự lý tưởng với 10 tiêu chí mà Bộ Y tế đã ban hành.

Hoàng Anh