Đức là một quốc gia liên bang giàu có, hùng mạnh bậc nhất châu Âu và là một trong những siêu cường của thế giới hiện nay. Nước Đức nằm ở Trung Âu, là một quốc gia đất rộng (357.021km2), người đông (82 triệu người), tài nguyên phong phú, nhân tài, vật lực dồi dào. Thiên nhiên ưu đãi cho nước Đức là rừng vàng biển bạc và những dòng sông.
 |
| Dresden - Thành phố có kiến trúc Baroque đẹp nhất trong cả nước Đức. Ảnh: I.T |
Nói đến nước Đức là nói đến nền đại công nghiệp tiên tiến, hiện đại vào tầm cỡ cao với kỹ nghệ sắt thép, chế tạo xe hơi Mercedes, Benz, sản xuất hàng điện tử có chất lượng nổi tiếng mà đất nước này có lịch sử lâu đời và nền văn hóa vô cùng rực rỡ. Ngôn ngữ thông dụng hiện nay của nước Đức là Đức ngữ và tiếng Đan Mạch. Từ hàng trăm năm trước nước Đức đã có một nền “triết học cổ điển Đức” cùng với “kinh tế chính trị Anh” được nhân loại đánh giá cao. Nước Đức là đất nước của thiên tài, quê hương của những nhà tư tưởng, triết học, những nhà văn hóa, nghệ thuật kiệt xuất, lỗi lạc của nhân loại từ hàng trăm năm qua như K. Marx, Ăngghen (lãnh tụ chính trị), Hegel (mỹ học), Hainơ và Got (thơ ca), Grimm (văn), Freud (lý luận, mỹ học), Sila và Brecht (kịch) và hàng trăm tác giả và văn nghệ sĩ ưu tú, nổi tiếng được toàn thế giới ngưỡng mộ.
1. Nước Đức là một quốc gia có không gian văn hóa, nghệ thuật, danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, kiến trúc rộng lớn và vô cùng phong phú, hấp dẫn, có giá trị trường tồn vĩnh cửu. Không gian văn hóa ấy thể hiện rất rõ nét ở các thành phố lớn, vừa cổ kính, vừa hiện đại trên khắp nước Đức. Ngoài Berlin là thủ đô, nước Đức còn có các thành phố lớn khác như Hamburg, Frankfurt và Bonn. Không gian văn hóa này được bảo tồn, lan tỏa và trải rộng ở các thành phố lớn từ miền Tây đến phía Đông của nước Đức. Rời thành phố cổ kính Cologne có nhà thờ Dom nổi tiếng chúng tôi đến thành phố Bonn một thời (1949-1990) là thủ đô của Tây Đức, tuy nhỏ nhưng nằm trên bờ sông Rhine huyết mạch của một vùng công nghiệp nổi tiếng châu Âu. Linh hồn và hấp dẫn khu phố cổ của thành phố Bonn là Quảng trường Munsterplatz có bức tường của nhạc sĩ thiên tài Beethoven cách không xa ngôi nhà đã sinh ra ông. Kế đó là 5 ngọn tháp mang phong cách Roman từ thế kỷ 11 của nhà thờ Minster tạo nên một quần thể nghệ thuật sống động, tuyệt vời. Tòa nhà nơi sinh của Beethoven nhỏ nhắn, đơn sơ nhưng trình bày những hiện vật, thủ bút, nhạc cụ và tranh vẽ về cuộc đời của ông làm đắm say du khách. Một căn phòng hiện đại được xây dựng dưới tầng hầm luôn chìm trong bóng tối và âm thanh của bản giao hưởng số 5 Định mệnh lại vang lên trên màn hình tạo nên một cảm xúc sống động, lâng lâng khó tả ở mọi người khi bước chân vào căn phòng nghệ thuật hy hữu này. Đến thành phố nhỏ Koblenz mọi người đến tham quan tượng đài tưởng niệm nước Đức thống nhất (1990).
Dọc theo sông Rhine thơ mộng nước trong xanh chúng tôi đến thành phố Frankfurt - một thành phố tài chính quan trọng nhất của nước Đức. Đây là thành phố lớn thứ 5 của nước Đức, sự hấp dẫn của nó chẳng những ở mặt giao lưu tiền tệ, tài chính, ngân hàng và hàng không lớn của châu Âu mà còn ở sự cổ kính của các công trình kiến trúc. Khu phố cổ Romer tuy không lớn, có vẻ không diêm dúa, cầu kỳ nhưng lúc nào cũng bình yên, trầm tư bên cạnh những khu phố thương mại sầm uất hiện đại. Nhà thờ St. Bartholomew có gác chuông độc đáo cao 95m, màu hồng sẫm rất ấn tượng. Đây là ngôi nhà thờ xây dựng từ thế kỷ 15 cũng có màu hồng sẫm như hiện nay. Phong cách xây dựng và trang trí của nhà thờ Dom mang đặc trưng của kiến trúc và hội họa Trung Âu. Ngôi nhà thời thơ ấu của thi hào Got ở số nhà 23 phố Grober Hirschgraben cũng tô màu hồng sẫm. Đối diện với khu phố cổ bên kia sông Main là một con đường chạy dài đầy cây phong sắc vàng vào mùa thu. Nơi con đường này có 10 bảo tàng, trong đó có bảo tàng mỹ thuật ứng dụng đang lưu giữ những kiệt tác nghệ thuật vô giá của nhân loại. Có thể nói không ngoa rằng Frankfurt chẳng những là một trung tâm tài chính lớn mà còn là một quần thể, tổ hợp bảo tàng phong phú, dày đặc không sao kể hết.
Nếu đã đến Frankfurt không thể nào không đặt chân đến tham quan thành phố Heidelberg. Đây cũng là một thành phố cổ nằm cách thành phố Frankfurt hơn một giờ tàu đi về phía Nam. Thành phố này không lớn, không nổi tiếng nhưng lại là nơi có trường đại học cổ lâu đời của nước Đức ra đời từ năm 1386. Thành phố nhỏ hiền hòa nằm bên bờ sông Neckar với cảnh vật rất thơ mộng, trữ tình. Khu phố cổ, nhà cổ, nhà thờ và hàng quán la liệt, sạch sẽ, tươm tất. Đường lên núi có tòa lâu đài cũng rất cổ và uy nghi, lên đây có thể nhìn khắp thành phố. Đó là lâu đài Heidelberg rất uy nghi. Bên trong lâu đài có hầm rượu bày xếp đầy các thùng rượu vang nổi tiếng của thế giới có từ năm 1751. Những thùng rượu vang này độc đáo ở chỗ nó được đóng từ 130 cây sồi và dung tích chứa của nó là 220.000 lít.
 |
| Hồ Bodensee - hồ nước lớn nhất ở Đức. Ảnh: I.T |
2. Hai thành phố nổi tiếng của Đông Đức cũ là Dresden và thủ đô Berlin cũng là những không gian văn hóa rộng lớn, rất đa sắc màu. Nằm ở bang Saxony ở phía Nam của Đông Đức thành phố Dresden trong đại chiến thế giới thứ hai 90% nhà cửa bị phá hỏng, đổ nát và thời chiến tranh chia cắt thành phố này vẫn còn vẻ đơn sơ nhưng nay gần 30 năm thống nhất thành phố này đã vươn dậy, sầm uất và đầy vẻ huy hoàng, kiêu hãnh. Bên bờ sông Elbe của thành phố là một quần thể cổ kính, tráng lệ của những tòa lâu đài, cung điện, nhà hát, bảo tàng sừng sững với niềm tự hào, kiêu hãnh vốn có của nó. Lâu đài Dresden thật nguy nga, tráng lệ đang cất giữ vô cùng kỹ lưỡng bộ sưu tập hổ phách và đá quý hoành tráng nhất châu Âu. Cung điện Zwinger với vô số phòng trưng bày đầy đủ, có hệ thống những bức họa tuyệt tác như Đức mẹ Sistine của Rafael hay thần Vệ Nữ của Giorgione và bức tranh tường bằng sứ lớn nhất thế giới dài 102m, cao 10,5m, thể hiện chân dung của 35 nhà quý tộc dòng họ Wettin cai trị xứ Saxony trong 8 thế kỷ.
Berlin trước đây là thủ đô của nước Cộng hòa dân chủ Đức (Đông Đức). Sau khi thống nhất (1990) Berlin là thủ đô của toàn nước Đức nằm ở Đông Bắc nước Đức với dân số 4,5 triệu người, là thành phố lớn thứ hai châu Âu sau Luân Đôn (Anh). Một đặc điểm đáng chú ý là 1/3 diện tích của thành phố là không gian văn hóa xanh là rừng, công viên, vườn tược, sông hồ nên không khí thành phố rất trong lành, không bị khói bụi, ô nhiễm. Thế kỷ 13 Berlin là thủ đô của nước Phổ. Hiện nay Berlin rất phát triển, hoàn thiện về mọi mặt. Nơi đây có cư dân đến từ gần 190 quốc gia, với 147 đại sứ quán nước ngoài, không kể phòng đại diện các tập đoàn kinh tế, ngân hàng. Berlin là trung tâm kinh tế, văn hóa, chính trị của châu Âu. Thành phố có nhiều trường đại học, thư viện, viện bảo tàng, nhà hát, sân khấu, viện nghiên cứu. Nhà hát Nhân dân, nhà hát phương Tây, Quảng trường Rosa Luxemburg và 3 nhà hát Opéra lúc nào cũng đông khán giả. Ấn tượng đầu tiên của thành phố là cổng Brandenburg Propylaia phía trên có cỗ xe tứ mã với nữ thần Vệ Nữ chiến thắng Victoria, cổng này được xây dựng từ năm 1788-1791. Giữa trung tâm thành phố được bao bọc bởi sông Spree và kênh đào Kupfergraben nước xanh mát, êm đềm và phẳng lặng. Gần đó là nhà thờ chính tòa Berlin rất uy nghiêm. Khu vực này có “Đảo bảo tàng” rất nổi tiếng. Nó vốn ngày xưa là đảo ngư dân, sau đó là nơi dành riêng cho khoa học, nghệ thuật từ năm 1841. Ngày nay khu vực này là “Thánh đường của nghệ thuật cổ xưa” và “Đảo bảo tàng” trưng bày các kiệt tác mỹ thuật, điêu khắc thời Phục hưng. Thành phố thành lập “Quỹ bảo tàng” để bảo tồn và phát triển “Đảo bảo tàng”. Hai địa chỉ văn hóa rất đáng chú ý ở khu vực này là Nhà hát Quốc gia xây dựng từ năm 1780, nhà thờ tưởng niệm hoàng đế Wilhelm rất thanh thoát, ấn tượng. Đài chiến thắng cao vút trời xanh, Nhà nhiệt đới trong vườn thực vật Berlin và cổng vào vườn Bách thú lúc nào cũng nườm nượp du khách thập phương. Đại lộ Friedrichtrasse lúc nào cũng tấp nập, đông vui rất sạch sẽ và trật tự mà những ai đã đến thành phố mà không thể bỏ qua một lần dạo bước. Hệ thống đường cao tốc chằng chéo, thông suốt, xe cộ ngược xuôi như mắc cửi. Tháp đài truyền hình cao vút đêm đêm rực rỡ ánh đèn tạo nên cảnh tượng rất mỹ quan cho thành phố. “Bức tường Berlin” đã sụp đổ nhưng nơi đây vẫn còn giữ lại một đoạn để lại làm “dấu tích” của một thời chiến tranh lạnh bị chia cắt.
3. Đặt chân đến nước Đức hàng chục triệu người đều cảm thấy bâng khuâng, ngỡ ngàng một cách kỳ lạ. Đất nước này chẳng những có sắt thép và kỹ nghệ, công nghiệp và sự tư duy logic mà còn có những giai điệu, âm nhạc và thi ca. Bất kể ngày đêm dạo bước trên những quảng trường lát đá, rồi lắng nghe giai điệu âm thanh của những bản nhạc cổ điển và lắng nghe những vần thơ tuyệt diệu của các thi nhân vĩ đại một thời của nhân loại, mọi người đều dường như không muốn rời nó và ai nấy cũng mong ước sẽ có ngày trở lại.
PGS. Hồ Sĩ Hiệp