Khuyến viết: Giải pháp góp phần khắc phục tình trạng viết sai chính tả

Khắc phục tình trạng viết sai chính tả thực ra không quá khó nhưng đòi hỏi có sự kiên trì của các chủ thể. Riêng trong nhà trường, cần có sự nỗ lực của cả giáo viên và học sinh. Một trong những giải pháp nên quan tâm nhiều hơn là khuyến viết.

Học sinh viết bài trong giờ học (ảnh minh họa). Ảnh: Đỗ Yến

Hiểu theo nghĩa thông thường, khuyến viết là khích lệ, tạo điều kiện để các chủ thể viết nhiều hơn; hiểu rộng hơn, đó là các giải pháp góp phần làm cho các chủ thể ham thích viết và xem việc viết là một hoạt động bình thường, thường xuyên, chứ không phải là việc làm mang tính đối phó, “trả nợ quỷ thần”. Và theo cách tiếp cận đó, cần có giải pháp khuyến viết để việc viết các văn bản, các tác phẩm trở thành một nhu cầu của mỗi người chứ không phải là một hoạt động mang tính bị áp đặt, kể cả trong giáo viên hay học sinh. Khuyến viết thực ra rất quan trọng, bởi hiện nay ở các trường học, trừ trường hợp giáo viên được yêu cầu làm báo cáo, viết bài thu hoạch, làm bài thi ở các lớp học… thì không có nhiều cơ hội và điều kiện để viết. Còn học sinh ngoài viết bài ở môn ngữ văn ra, việc viết ở các môn học khác đơn thuần chỉ chép lại các ý, chưa thực hiện việc viết đúng nghĩa, với cách thức là tạo nên một sản phẩm/tác phẩm hoàn chỉnh. Do đó, trong trường học nên tổ chức nhiều hoạt động có liên quan đến việc viết. Chẳng hạn, vào các dịp đầu năm học mới, ngày 20-11, Tết Nguyên đán, ngày 26-3…, nhà trường nên tổ chức những cuộc thi, các cuộc vận động sáng tác về những chủ đề có liên quan trong toàn thể giáo viên và học sinh, xem đó là một hoạt động chào mừng thiết thực, có ý nghĩa. Trong dịp này, cần có những phần thưởng khích lệ những bài viết tốt, cả về nội dung và hình thức, đồng thời có thể sử dụng làm bài tập, bài kiểm tra ở một số môn học nhất định; kể cả việc rút kinh nghiệm đối với những trường hợp cần thiết. Và đương nhiên, nếu phát hiện những vấn đề đáng chú ý về lỗi thì nên có giải pháp khắc phục, như lỗi sai ngữ pháp, lỗi diễn đạt, lỗi dùng từ, lỗi viết tháu…, cùng lỗi chính tả.

Hằng năm, nhà trường nên tổ chức các cuộc thi làm báo tường, báo tập, cả bằng hình thức viết tay hoặc đánh máy, để giúp rèn luyện học sinh trong việc làm việc nhóm, tổ chức một sản phẩm truyền thông tập thể, sáng tác… Đây cũng là dịp để giúp học sinh có thể trau dồi nhiều kỹ năng, trong đó có việc viết đúng chính tả. Hoặc gắn với truyền thông số, nhà trường cũng có thể phát động các cuộc thi tổ chức trang mạng xã hội lành mạnh, tích cực, có ý nghĩa trong học sinh (thí dụ: trong một khoảng thời gian nhất định, học sinh đăng bao nhiêu bài viết, gồm những bài chia sẻ hoặc tự viết, tính chất ra sao, bày tỏ thái độ thế nào, có sự tương tác và phản hồi các tương tác ra sao…). Đây cũng là cách giáo dục học sinh sử dụng mạng xã hội tích cực; đồng thời qua đó nắm bắt khả năng viết của các em cũng như điều chỉnh các biểu hiện chưa tốt trong cách viết, uốn nắn những thói quen viết chưa tốt. Ngoài ra, giáo viên cũng có thể động viên học sinh viết nhật ký trên mạng xã hội (nhất là với học sinh từ bậc trung học cơ sở trở lên) với các câu chuyện, tình huống, cảm xúc về những việc ở trường, ở lớp, ở gia đình…, nếu các câu chuyện đó có thể chia sẻ rộng rãi (để chế động công khai). Việc viết nhật ký không chỉ đơn thuần ghi lại các sự kiện hay lưu lại những cung bậc cảm xúc mà đó cũng là một hình thức giáo dục, bởi qua từng câu chuyện, từng trạng thái, học sinh có thể tự điều chỉnh bản thân, cả về hành vi, cách ứng xử lẫn thái độ, tâm trạng. Quá trình đó, giáo viên có thể uốn nắn học sinh về các trường hợp sai chính tả hoặc viết tiếng Việt thiếu trong sáng bằng việc nhắc nhở riêng hay bình luận trực tiếp dưới bài.

Trong hoạt động viết, giáo viên nên thực sự làm gương. Thực tế ở nhiều trường học hiện nay có các kênh để giáo viên viết. Một số trường học đã có trang web riêng nhằm giới thiệu các hoạt động của trường, đồng thời chia sẻ các thông tin, tài liệu cho hoạt động chuyên môn, sinh hoạt đoàn thể… Để góp phần làm cho trang phong phú, nhà trường nên phân công một số giáo viên trực tiếp phụ trách nội dung và vận động các giáo viên khác cùng tham gia bằng những cơ chế phù hợp. Nhiều trường học đã lập trang Facebook hoặc Fanpage để làm công tác truyền thông, đồng thời tạo kênh thông tin, trao đổi, gắn kết với học sinh, phụ huynh và cộng đồng. Các trang này cũng cần được cập nhật thường xuyên, đồng thời trả lời các bình luận; do đó, bên cạnh người được giao nhiệm vụ quản trị, cần có đội ngũ những người khác tham gia nội dung và nhà trường cũng nên có cách thức động viên các giáo viên tham gia viết. Bên cạnh đó, giáo viên còn có thể tham gia viết cho các tờ báo, tạp chí chuyên ngành, nhất là giới thiệu các gương giáo viên, học sinh tiêu biểu; những mô hình dạy và học hiệu quả… Đặc biệt, giáo viên cũng cần quan tâm gửi các tình huống giáo dục để những người hoạt động trong lĩnh vực giáo dục cùng trao đổi, chia sẻ, rút kinh nghiệm. Ngoài ra, các địa phương cũng thường tổ chức các buổi tọa đàm, hội thảo, cuộc thi…, trong nhiều trường hợp có thể gắn với hoạt động giáo dục. Đây là cơ hội tốt để giáo viên tham gia gửi bài viết, không chỉ đóng góp góc nhìn của người hoạt động trong lĩnh vực giáo dục mà còn là dịp để bản thân giáo viên thể hiện năng lực, rèn luyện kỹ năng viết của mình. Chẳng hạn, có địa phương tổ chức viết ký ức về thời gian phòng chống dịch Covid-19, có địa phương khác tổ chức cuộc thi cảm nhận sách, có nơi tổ chức tọa đàm để lấy ý kiến đóng góp về việc xây dựng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh trên địa bàn, có nơi mời viết bài cho hội thảo về một nhân vật nổi bật tại địa phương… Trong những hoạt động này, giáo viên đều có thể tham gia và qua đó trau dồi thêm kỹ năng viết của mình, từ đó có thêm cơ hội để khắc phục việc viết sai chính tả.

Trúc Giang