Dự thảo Thông tư ban hành quy chế tổ chức và hoạt động các trường THPT chuyên đang được Bộ GD-ĐT lấy ý kiến có nhiều điểm mới so với Thông tư 06/2012 đã được bộ ban hành trước đây. Tuy nhiên, nhiều nhà quản lý giáo dục vẫn băn khoăn về dự thảo này.
Học sinh Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (TP.HCM)
Chưa chú trọng quyền lợi của học sinh
So với thông tư cũ, dự thảo thông tư mới được rút từ 32 điều xuống còn 22 điều. Trong đó, nhiều điều đã được lược bớt, hoặc là thay đổi.
Cụ thể, trong dự thảo thông tư mới đã không còn quy định về lớp thường trong trường chuyên; quy định chuyển học sinh ra khỏi lớp chuyên nếu không đáp ứng được yêu cầu về học tập; bãi bỏ bộ phận nghiên cứu khoa học trong trường chuyên và quy định về trình độ của cán bộ quản lý trường chuyên... Bên cạnh đó, dự thảo vẫn tiếp tục giữ quy định về giới hạn chuyển trường của học sinh trường chuyên...
Nhìn nhận về những quy định được đưa ra trong dự thảo thông tư mới, hiệu trưởng một trường THPT chuyên tại TP.HCM đánh giá, dự thảo thông tư mới đã rút từ 32 điều xuống còn 22 điều song các điều viết ra trong dự thảo thông tư chưa bám sát thực tế hoạt động của trường chuyên...
Theo hiệu trưởng này, nguyên tắc của một thông tư mới khi ra đời, điều chỉnh từ thông tư cũ phải hướng đến 3 nền tảng: Hướng đến quyền lợi người học; tạo điều kiện cho giáo viên, cán bộ quản lý thực hiện các nhiệm vụ tại trường chuyên; phục vụ nguyên tắc quản lý. Tuy nhiên, với dự thảo thông tư mới này thì dường như mới chú trọng đến việc phục vụ nguyên tắc quản lý mà chưa thực sự chú trọng đến quyền lợi của học sinh.
“Còn rất nhiều điều băn khoăn trong dự thảo thông tư mới đang được Bộ GD-ĐT lấy ý kiến. Nhiều quy định trong dự thảo chưa thực sự bám sát với thực tế hoạt động của trường chuyên hiện nay. Đặc biệt, quyền lợi của học sinh trường chuyên vẫn chưa được thực sự chú trọng so với thông tư cũ. Với quy định chuyển học sinh chuyên sang trường chuyên khác, thông tư mới và thông tư cũ đều đặt ra cùng một kỳ khảo sát, hàm ý là học sinh trường chuyên ở tỉnh thành nào chỉ được chuyển trường trên địa bàn tỉnh thành đó. Trong khi đó, với học sinh trường THPT thường các em có thể chuyển trường trong bất kỳ tỉnh thành nào với các quy định, cơ chế, hướng dẫn rõ ràng. Như vậy, quyền lợi cho học sinh trường chuyên vẫn chưa được thực sự đảm bảo, bị ràng buộc với dự thảo thông tư mới này” - hiệu trưởng này nhìn nhận.
Do vậy, vị này cho rằng, Bộ GD-ĐT cần quan tâm hơn đến yếu tố đảm bảo hài hòa lợi ích của học sinh trường chuyên, trường thường. Bên cạnh đó, trong dự thảo thông tư mới cũng không còn đề cập quy định chuyển học sinh ra khỏi lớp chuyên khi không đáp ứng yêu cầu học tập tại lớp chuyên. Hiệu trưởng này băn khoăn rằng như vậy với học sinh trong quá trình học mà sức học không theo được ở trường chuyên thì sẽ được giải quyết như thế nào để vừa đảm bảo quyền lợi cho học sinh mà vừa đảm bảo được mục tiêu, sứ mệnh của trường chuyên... vì thế, Bộ GD-ĐT cần có hướng tháo gỡ.
Trong khi đó, giáo viên tại trường THPT chuyên khác lại cho rằng, 2 trong số nhiều sứ mệnh quan trọng của trường THPT chuyên đó là đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học và tăng cường giao lưu hợp tác quốc tế. Tuy nhiên, trong dự thảo thông tư mới các công cụ, cơ chế để thực hiện 2 sứ mệnh này dường như đã bị tước đi...
Giáo viên này phân tích, Thông tư 06 trước đây có đề cập đến việc thành lập bộ phận quản lý nghiên cứu khoa học. Và từ quy định này trở thành cơ sở để các trường chuyên đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, thành lập bộ phận quản lý, chuyên trách thực hiện nghiên cứu khoa học, đưa hoạt động này trở nên chuyên sâu, hiệu quả. Thế nhưng, với dự thảo thông tư mới thì đã bãi bỏ bộ phận nghiên cứu khoa học. Ngoài ra cũng không đề cập đến bộ phận thực hiện quan hệ quốc tế.
“Như vậy, giao nhiệm vụ, sứ mệnh để trường chuyên thực hiện song không giao cho trường cơ chế, công cụ để thực hiện thì trường lấy đội ngũ ở đâu, kinh phí ở đâu mà thực hiện. Vì thế, về quy định này Bộ GD-ĐT cần nghiên cứu lại” - giáo viên này kiến nghị.
Phù hợp khi bỏ lớp thường trong trường chuyên
Trong dự thảo thông tư mới về trường chuyên, quy định về trình độ của cán bộ quản lý trường chuyên đã không còn được đề cập. Theo đó, nếu như trong Thông tư 06 đưa ra yêu cầu trình độ cán bộ quản lý trường chuyên phải từ thạc sĩ trở lên thì trong dự thảo thông tư mới chỉ đưa ra quy định trình độ của cán bộ quản lý trường chuyên chỉ cần đáp ứng các chuẩn về tin học, ngoại ngữ đảm bảo yêu cầu của Bộ GD-ĐT.
Học sinh Trường chuyên Lê Hồng Phong trong một hoạt động ngoại khóa
“Tức là với quy định mới này đã không còn ràng buộc đối tượng trở thành cán bộ quản lý trường chuyên. Điều này mở ra cơ hội cho các giáo viên trẻ phát triển song chưa thực sự mang tính đặc thù của trường chuyên...” - một hiệu trưởng nêu rõ.
Một trong những điểm mới đáng chú ý được nêu ra trong dự thảo thông tư về trường chuyên đó là bỏ quy định thực hiện lớp thường trong trường chuyên - một quy định đã tồn tại bao nhiêu năm nay trong các trường chuyên. Đối với điểm mới này, nhiều nhà quản lý giáo dục tại TP.HCM lại rất hoan nghênh, thậm chí gọi đây là sự mạnh dạn đột phá, tạo sự công bằng trong giáo dục nếu quy định được đi vào thực hiện.
“Quy định lớp thường trong trường chuyên tồn tại bao nhiêu năm qua trên thực tế đang gây tốn kém nguồn ngân sách khi giáo viên giảng dạy lớp thường trong các trường chuyên nhưng lại được hưởng cơ chế của trường chuyên, từ đó sinh ra bất bình đẳng trong hệ thống giáo dục. Không chỉ thế, quy định lớp thường trong trường chuyên cũng gây thiệt thòi cho học sinh lớp thường trong trường thường trong việc được hưởng các chính sách ưu tiên trong xét tuyển đại học, trong quá trình học tập...” - hiệu trưởng một trường THPT tại TP.HCM thẳng thắn.
Theo hiệu trưởng này, trường THPT chuyên chỉ nên tập trung vào đào tạo chuyên sâu, mũi nhọn và chỉ nên có lớp chuyên để tận dụng nguồn lực về chất xám, cơ sở vật chất chứ không nên tồn tại thêm lớp thường trong trường chuyên. “Cơ chế lớp thường trong trường chuyên cũng dễ dàng làm phát sinh tiêu cực trong quản lý...” - vị này nói thêm.
Ông cũng cho rằng, tại TP.HCM ngoài mô hình trường chuyên còn đang song song tồn tại mô hình lớp chuyên trong trường thường với nhiều trường THPT như THPT Gia Định, THPT Nguyễn Hữu Huân, THPT Mạc Đĩnh Chi, THPT Nguyễn Thượng Hiền, tạo điều kiện cho học sinh có năng lực nhưng ở các khu vực xa có điều kiện theo học chuyên sâu...
Yến Hoa