Nhiều khán giả, đồng nghiệp cứ ngỡ hai nghệ sĩ này cầm tinh Mão nên lấy nghệ danh có chữ “mèo”… Nhưng sự thật không phải như thế. Đằng sau nghệ danh đặc biệt này là những câu chuyện gắn liền với kỷ niệm không quên trong cuộc đời làm nghệ thuật của họ…
NSND Thoại Miêu: “Con mèo thơm” may mắn!
Thoại Miêu là một tên tuổi gạo cội của sân khấu cải lương Việt Nam. Năm 2019, bà được phong tặng danh hiệu cao quý NSND cùng năm với các nghệ sĩ: NSND Thanh Tuấn, NSND Minh Vương, NSND Thanh Nam, NSND Giang Châu...
Thoại Miêu tên thật là Nguyễn Thị Ngọc Hoa, sinh năm 1953 tại Sài Gòn trong gia đình có đến 12 anh chị em, 5 nam, 7 nữ. Tuy nhiên, chỉ có bà (thứ 5) và em gái là NSƯT Thoại Mỹ (thứ 12) là theo nghiệp hát. Khi còn nhỏ bà rất mê cải lương mặc dù gia đình không có điều kiện, nhưng khi thấy Thoại Miêu có năng khiếu, bà nội nuôi của Thoại Miêu đã đưa bà đi học ca tài tử, cải lương tại thầy đờn Mười Phú. Năm 1969, Thoại Miêu trúng tuyển vào Trường Quốc gia âm nhạc và kịch nghệ Sài Gòn (Khoa Diễn viên cải lương). Tại đây, bà và các bạn của mình là nghệ sĩ Tài Lương, nghệ sĩ Đỗ Quyên được các bậc thầy cải lương tài danh truyền dạy, trong số đó phải kể đến Kim Cúc, Mai Thành, Duy Lân, NSND Nguyễn Thành Châu, NSND Phùng Há… Sau 3 năm được rèn luyện tại trường chính quy, năm 1971, bà tốt nghiệp ra trường và đi diễn với nghệ danh Ngọc Hoa nhưng vẫn chưa được khán giả biết đến nhiều.
Những ngày đầu giải phóng năm 1975, Ngọc Hoa về làm diễn viên dự bị cho Đoàn cải lương Sài Gòn II. Lúc đó, lực lượng diễn viên Sài Gòn II rất hùng hậu như Lệ Thủy, Thanh Tuấn, Diệp Lang, Giang Châu, Ngọc Bích, Mỹ Châu, Tuấn Thanh... Suốt 4 tháng trời mà bà vẫn chưa có vai, hàng đêm chỉ ngồi bên cánh gà xem đồng nghiệp đàn anh đàn chị diễn các vở Lỡ bước sang ngang, Ánh lửa rùng khuya, Khách sạn hào hoa, Tìm lại cuộc đời…
NSND Thoại Miêu (phải) và em gái NSƯT Thoại Mỹ
Cuối năm 1975, Đoàn văn công Thành phố (TPHCM) ra đời với lực lượng diễn viên hùng hậu từ ba nguồn sáp nhập: Các nghệ sĩ ngoài Bắc về, nghệ sĩ trong chiến khu ra và nghệ sĩ TP.HCM tại chỗ như: Thanh Hùng, Ngọc Hoa, Quốc Hùng, Tứ Đại, Thanh Hồng, Ngọc Hồng, Hữu Phước, Chí Tâm, Hương Lan, Thanh Liễu, Đỗ Quyên... Giai đoạn đầu ở Đoàn văn công Thành phố, Ngọc Hoa được hát đào ba trong vở Ngày tàn bạo chúa của soạn giả Lê Duy Hạnh. Khi bà nhận vai này thì nghệ sĩ Ngọc Hoa (vợ nghệ sĩ Thanh Hùng ngoài Bắc về) hát đào chánh vai Yên Ly. Trong cùng đoàn hát không thể có hai nghệ sĩ cùng nghệ danh mà nghệ sĩ Ngọc Hoa lớn hơn bà về tuổi nghề lẫn tuổi đời nên bà chạy đến nhà NSND Năm Châu xin thầy đổi cho nghệ danh khác. Lúc đó, NSND Năm Châu tra sách Hán - Việt và đặt nghệ danh mới cho bà là “Thoại Miêu”. Thầy Năm Châu giải thích rằng: “Miêu có nghĩa là mèo, Thoại nghĩa là thơm, ngữ nghĩa chung của từ Thoại Miêu nghĩa là con mèo thơm. Thầy tin nghệ danh này sẽ giúp con may mắn trên con đường nghệ thuật”.
Bản thân bà cũng rất yêu động vật, nhất là chó và mèo. Bà nói: “Mèo một loài động vật gắn liền với hai từ “đỏng đảnh” nhưng hễ những ai yêu được chúng thì họ là những người chất chứa bản tính luôn vui vẻ yêu đời, là con người có trách nhiệm và luôn trân trọng những điều nhỏ nhoi trong cuộc sống nên tôi đồng ý liền. Thế là từ đó, tôi lấy nghệ danh là Thoại Miêu cho đến bây giờ. Sau này em gái của tôi là Ngọc Mỹ vào nghề cũng tự lấy chữ “Thoại” của tôi đặt nghệ danh cho mình là Thoại Mỹ…”.
Nghệ danh này quả là may mắn, sau vở diễn Ngày tàn bạo chúa, Thoại Miêu được nhận vào vai diễn Tuyết Mai trong vở Cây sầu riêng trổ bông. Với vở này, bà đã hóa thân vào nhân vật hoàn hảo đến mức khi mà đi tới đâu khán giả cũng đều gọi bà là Tuyết Mai và vở diễn này ăn khách kéo dài tới tận 5 năm. Sau đó, bà lại tiếp tục thành công với các vai diễn Ngọc Hà trong vở Tâm sự Ngọc Hân, vai Thiên Hương trong Muôn dặm vì chồng, vai Hoàng Anh trong vở Nàng hai Bến Nghé… Năm 1984, Thoại Miêu về Đoàn 284, được khán giả yêu mến qua các vở: Những vì sao không tên, Thiên Kiều công chúa, Áo cưới trước cổng chùa, Tô Ánh Nguyệt…
Thời gian qua, NSND Thoại Miêu phụ trách công tác đào tạo nghệ sĩ trẻ cho Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang, đồng thời làm giám khảo cho cuộc thi, liên hoan cải lương có uy tín.
Nghệ sĩ Hoàng Mèo: Diễn vai hổ lại hóa ra… mèo!
Hoàng Mèo tên thật là Nguyễn Lê Hoàng, sinh năm 1982, tuổi Tuất chứ không phải tuổi Mão. Xuất thân từ Sân khấu kịch Nụ Cười Mới do cố nghệ sĩ Hữu Lộc thành lập, Hoàng Mèo quen thuộc với nhiều khán giả qua rất nhiều vở kịch truyền hình, các dự án phim như Lật mặt: Nhà có khách, Vi Cá tiền truyện, Bố già, Rừng xanh kỳ lạ truyện hay Chị Mười Ba…
Nói về nghệ danh Hoàng Mèo, nam diễn viên bật mí: “Hồi còn đi học ở Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh TP.HCM Khoa Diễn viên, lớp tôi hay có những bài diễn hóa thân con vật, đồ vật. Trong một buổi thực nghiệm bài, NSƯT Công Ninh là thầy chủ nhiệm lớp đã dành nhiều lời khen cho tôi khi diễn vai con mèo. Sau những lời tấm tắc khen ngợi từ thầy, tôi mới thú nhận thực ra anh vừa hóa thân thành một… chú hổ. Lúc đó, cả lớp được một tràng cười nắc nẻ, kể từ đó bạn bè đều gọi tôi là “Mèo”. Nghệ danh “Hoàng Mèo” cũng theo tôi từ dạo đó…”.
Nghệ sĩ Hoàng Mèo (bìa phải) cùng cố danh hài Chí Tài và Quách Ngọc Tuyên
Trước đó, Hoàng Mèo lấy nghệ danh từ tên thật của mình là Lê Hoàng nhưng lại bị trùng với một tên tuổi lớn khác. Sau khi đổi nghệ danh sang Hoàng Mèo, con đường nghệ thuật của nam diễn viên có phần suôn sẻ hơn. “Kể từ ngày mang cái tên Hoàng Mèo, cuộc đời tôi thay đổi, nhiều người biết đến, công việc trôi chảy hơn”, Hoàng Mèo nói.
Hoàng Mèo cho biết, trong năm 2023, anh và bà xã Đại Ngọc Trâm sẽ thực hiện kế hoạch là xây dựng một sân khấu chuyên về đào tạo, bồi dưỡng các tài năng nhí cho sân khấu kịch.
Anh cho biết bản thân rất yêu thích công việc đào tạo và truyền cảm hứng cho thế hệ mầm non. Thực tế, từ cách đây hơn 20 năm, anh đã đón những học trò đầu tiên, nổi tiếng nhất trong số đó là Tiến Luật.
Năm 1998, Hoàng Mèo học hết năm nhất ngành diễn viên sân khấu ở Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh TP.HCM. Anh mang hết kiến thức tiếp thu ở trường đến Trung tâm Thiếu niên quận Tân Bình, truyền thụ lại cho lớp học không chuyên do anh và nghệ sĩ Long Đẹp Trai phụ trách. Anh tự hào mình học được gì, “đàn em” học được nấy và càng tự hào khi Tiến Luật cùng các học viên khác ngày nào đến giờ đều thành đạt.
Song Minh