Vướng mắc về quy trình, thủ tục đầu tư; chưa có quy định hướng dẫn xác định chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng… là những nguyên nhân khiến cho việc thực hiện các dự án nhà ở xã hội (NOXH) trên địa bàn TP.HCM gặp nhiều khó khăn, nhà đầu tư không mặn mà. Hậu quả là nguồn cung không đáp ứng đủ nhu cầu mua của người lao động (NLĐ) có thu nhập thấp. Trong khi chờ những điều chỉnh từ luật, bộ ngành, TP.HCM sẽ chủ động có những giải pháp xây dựng NOXH để NLĐ có cơ hội được sở hữu nhà...
TP.HCM nỗ lực đẩy mạnh xây dựng nhà ở xã hội nhằm đảm bảo chỗ ở cho người lao động
Hơn 20 năm làm giảng viên vẫn phải ở trọ
Đây là hoàn cảnh của cô Phan Thị Mai Hà - giảng viên Trường ĐH Bách khoa TP.HCM. Mặc dù đủ điều kiện mua NOXH nhưng sau nhiều lần đăng ký cô Hà vẫn không lọt vào danh sách được mua. Và hiện mỗi tháng cô vẫn phải chi trả khoảng 7 triệu đồng tiền thuê nhà cho gia đình 4 người.
“Hơn 20 năm đi làm và cùng chồng tiết kiệm nhưng gia đình tôi vẫn chưa mua được nhà. So với tôi, các giảng viên trẻ mới đi làm, để có tiền mua được nhà còn khó hơn rất nhiều. Mong UBND TP có chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện mua được nhà để chúng tôi yên tâm nghiên cứu, giảng dạy”, cô Hà bày tỏ.
Chị Trần Gia Phối - làm việc tại Công ty TNHH Pro Kingtex Việt Nam (Q.Bình Tân) cũng mong muốn Nhà nước, Chính phủ có nhiều chính sách hỗ trợ xây nhà giá rẻ để NLĐ có thể mua được. Việc thuê nhà trọ hàng tháng buộc NLĐ phải trả các khoản chi phí, vì vậy không có một tài sản riêng. Nếu mua được nhà, NLĐ yên tâm lao động, sản xuất và gắn bó với TP.
Đại diện cho tiếng nói của công nhân, bà Vũ Thế Vân - Chủ tịch Công đoàn các khu công nghiệp - khu chế xuất TP - cho rằng, nhà ở là vấn đề quan tâm của đại đa số NLĐ, đặc biệt là công nhân sau 2 năm xảy ra đại dịch. Mong Nhà nước, các cơ quan chức năng có những chính sách NOXH cho NLĐ. Ngoài hỗ trợ về tài chính nên xem xét tạo thuận lợi cho những công nhân cống hiến lâu dài cho công ty để mua được NOXH.
Nhà ở xã hội quá ít
Có thể nói nguyên nhân chính khiến NLĐ khó mua được NOXH là do cung không đủ cầu. Theo Sở Xây dựng TP.HCM, giai đoạn 2016-2020, TP có 19 dự án được xây dựng hoàn thành, đưa vào sử dụng với quy mô 14.954 căn. So với giai đoạn 2006-2010 chỉ có 2 dự án với 118 căn; giai đoạn 2011-2015 có 10 dự án với 3.768 căn thì giai đoạn 2016-2020 là thời gian NOXH phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, số căn hộ NOXH hoàn thành mới giải quyết một phần nhu cầu nhà ở của người cần.
Ông Phạm Đăng Hồ - Trưởng phòng Phát triển nhà và thị trường bất động sản, Sở Xây dựng TP - cho biết, việc thực hiện các dự án NOXH trong thời gian qua có một số vướng mắc. Quy trình, số lượng thủ tục đầu tư dự án NOXH nhiều hơn so với dự án nhà ở thương mại, dẫn đến việc kéo dài thời gian thực hiện, chưa thu hút nhà đầu tư tham gia. Mặt khác chưa có quy định hướng dẫn xác định chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật và việc phân bổ các chi phí này vào quỹ đất xây dựng NOXH; Chưa có hướng dẫn cơ quan chủ trì thẩm định và phê duyệt các chi phí nêu trên để hoàn trả cho chủ đầu tư…
Ông Lê Hữu Nghĩa - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Lê Thành - thừa nhận, làm dự án NOXH, doanh nghiệp quan tâm đầu tiên về pháp lý nhanh, thuận lợi nhất để đẩy nhanh dự án ra thị trường. Đồng thời doanh nghiệp cũng quan tâm đến ưu đãi của Nhà nước trong việc giảm giá thành.
“Hiện nay thủ tục xin dự án NOXH có những quy định luật vênh nhau khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Dù TP.HCM rất cố gắng đẩy nhanh thực hiện các dự án nhưng vẫn còn những cái rất chậm”, ông Nghĩa nói.
Đến năm 2025 sẽ có 35.000 căn nhà ở xã hội
Nhằm đảm bảo chỗ ở cho NLĐ, trong khi chờ những điều chỉnh từ luật, bộ ngành, TP.HCM đã chủ động có những giải pháp xây dựng NOXH.
Ông Đăng Hồ - Sở Xây dựng TP - thông tin, Sở Xây dựng đã tham mưu UBND TP ban hành Quyết định số 4151 về phê duyệt kế hoạch phát triển nhà ở TP.HCM giai đoạn 2021-2025. Theo đó, dự kiến phát triển 2,5 triệu m2 sàn NOXH, tương ứng khoảng 35.000 căn.
Thực hiện kế hoạch, nhiều giải pháp được đề xuất. Trong đó, đề xuất sắp xếp lại quỹ đất do Nhà nước trực tiếp quản lý hoặc quỹ đất do Nhà nước bồi thường để điều chỉnh quy hoạch và chuyển sang đất xây dựng NOXH.
Rà soát quỹ đất có quy mô lớn, quỹ đất nông nghiệp hoặc sản xuất kinh doanh không còn phù hợp với quy hoạch đã giao chủ đầu tư tại các khu vực huyện ngoại thành để xem xét điều chỉnh quy hoạch, tổ chức đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư xây dựng NOXH theo đúng quy định của pháp luật.
Cùng với đó, đề xuất tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thủ tục đầu tư đối với các dự án nhà ở thương mại có dành một phần quỹ đất để xây dựng NOXH; cải cách thủ tục hành chính, minh bạch, rõ ràng trong quy trình thủ tục giải quyết hồ sơ dự án NOXH ở các sở ngành và UBND TP, rút ngắn tối đa thời gian thực hiện các thủ tục đầu tư xây dựng các dự án.
Đối với UBND các quận, huyện và TP.Thủ Đức sẽ ủy quyền và phân công các địa phương thực hiện các thủ tục đầu tư xây dựng NOXH và nhà lưu trú công nhân…
Ngoài ra, TP sẽ tiếp tục kiến nghị Chính phủ và các bộ ngành giải quyết những khó khăn, vướng mắc, bất cập liên quan đến công tác phát triển NOXH trên địa bàn TP. Bao gồm kiến nghị xem xét cân đối, bố trí nguồn vốn từ ngân sách để Ngân hàng Nhà nước có căn cứ triển khai việc cấp bù lãi suất nhằm thực hiện sớm chính sách NOXH theo quy định của pháp luật. Nghiên cứu hoàn thiện, bổ sung các cơ chế, chính sách về tín dụng, thuế, thủ tục đầu tư... để khuyến khích doanh nghiệp xây dựng NOXH cho thuê, nhà ở thương mại giá thấp phù hợp với nhu cầu người có thu nhập thấp.
Ông Bùi Văn Sổn - Phó Giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh TP.HCM - cũng cho biết, thời gian tới nếu nguồn cung NOXH ở TP lớn, đủ điều kiện cơ bản, đáp ứng nhu cầu người dân với khối lượng lớn thì Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh TP sẽ báo cáo với Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam giao vốn thêm để người dân được tiếp cận nguồn vốn.
“Mức cho vay đối với người mua, thuê mua NOXH có giá trị tối đa bằng 80% hợp đồng mua, thuê mua. Lãi suất vay thực hiện theo quy định của Chính phủ là 4,8%/năm và thời hạn vay tối đa không quá 25 năm”, ông Sổn nói.
Riêng đối với TP.HCM, TP cũng xây dựng nguồn vốn để hỗ trợ NLĐ có thêm điều kiện tiếp cận NOXH. Ông Phạm Hữu Vĩnh - Trưởng phòng Thẩm định, Quỹ phát triển nhà ở TP - thông tin, Quỹ phát triển nhà ở đã và đang thực hiện cho vay vốn ưu đãi để NLĐ mua NOXH theo chủ trương chính sách của UBND TP.
Nguyễn Trinh