Cuộc tranh luận về những hứa hẹn và rủi ro của trí tuệ nhân tạo đã nổ ra vào ngày 30-11-2022, khi Công ty OpenAI ra mắt ChatGPT. ChatGPT là phiên bản cải tiến và miễn phí của GPT-3, một hệ thống mạnh mẽ được ra mắt vào năm 2020 để tạo văn bản. Đây được gọi là mô hình ngôn ngữ.
Thay vì cố gắng ngăn học sinh sử dụng ChatGPT, giáo viên cần cải cách cách giảng dạy
Tính đến tháng 12, hơn một triệu người đã sử dụng ChatGPT cho các kế hoạch hàng tuần, bài thuyết trình công việc và bài thi học kỳ do hệ thống tạo ra.
ChatGPT và GPT-3 cũng có thể giải các bài toán, sửa ngữ pháp hoặc đơn giản hóa văn bản phức tạp. Hiện tại, ChatGPT không còn đáp ứng kịp nhu cầu; trang web không có khả năng hỗ trợ số lượng người dùng quá lớn.
Đã được đào tạo về một lượng lớn dữ liệu, bao gồm các trang web, sách và Wikipedia, các hệ thống này có thể bắt chước các phong cách văn học khác nhau, viết thơ theo phong cách Baudelaire hoặc viết kịch bản cho cảnh trong bộ phim ăn khách Friends.
Lần đầu tiên, xã hội nắm bắt đầy đủ quy mô của những biến đổi sắp tới. Tuy nhiên, phần lớn cuộc tranh luận công khai về ChatGPT đều tập trung vào vấn đề đạo văn trong trường học. Có một nỗi lo sợ rộng rãi rằng sinh viên đang sử dụng ChatGPT để viết bài luận của mình.
Là những chuyên gia về luật và chính sách trí tuệ nhân tạo, chúng tôi đề nghị làm sáng tỏ các hệ thống AI mới nhất và những rủi ro thực sự mà chúng mang lại.
Cuộc tranh luận về đạo văn không phải là mới
AI hiện đang cách mạng hóa thế giới công việc. Những người không được đào tạo về lập trình có thể tạo ra các đoạn văn, mã máy tính, bất kỳ ai cũng có thể tạo bản đồ, trang trình bày, bản vẽ, ảnh, trang web, văn bản hoặc tài liệu pháp lý. Các chuyên gia của ngày mai chắc chắn sẽ dựa vào những công cụ này. Do đó, thật thích hợp để tự hỏi mình câu hỏi sau: mục đích của giáo dục là gì nếu không phải là chuẩn bị cho học sinh hòa nhập với xã hội và công việc?
Một cuộc tranh luận về đạo văn diễn ra vào những năm 1990, khi internet phát triển. Các giáo sư đại học phàn nàn rằng sinh viên của họ sao chép thông tin từ các trang web và tạp chí điện tử hoặc yêu cầu trợ giúp trên các diễn đàn trực tuyến. Tất nhiên, không trích dẫn nguồn là một vấn đề; Điều này được gọi là đạo văn. Nhưng những kẻ gian lận đầu tiên sử dụng internet đã học được cách tìm kiếm trên web và sắp xếp thông tin. Trên thực tế, hệ thống trường học đã thích nghi để học sinh rèn luyện các kỹ năng thu thập, phân tích, tổng hợp và đánh giá tính chính xác và hữu ích của thông tin. Đây là một lý do tại sao thanh niên ngày nay có khả năng chống lại thông tin sai lệch hơn những người lớn tuổi.
ChatGPT chỉ là phần nổi của tảng băng trôi
Ngày nay, AI đang giới thiệu một cuộc cách mạng thậm chí còn quan trọng hơn cuộc cách mạng do sự xuất hiện của internet. ChatGPT chỉ là một trong nhiều hệ thống AI hiện có sẽ thay đổi xã hội và chúng ta có thể mong đợi nhiều hệ thống khác sẽ sớm xuất hiện. Hiện tại, ba thành phần của hệ thống AI - sức mạnh tính toán, thuật toán và dữ liệu - đều đang được cải thiện với tốc độ chóng mặt. ChatGPT chỉ là phần nổi của tảng băng trôi và chúng ta cần chuẩn bị cho học sinh những thay đổi xã hội quan trọng mà AI sẽ mang lại.
Phần lớn cuộc tranh luận về ChatGPT đều tập trung vào vấn đề đạo văn trong trường học
Thay vì cố gắng ngăn học sinh sử dụng ChatGPT, chúng ta cần cải cách cách giảng dạy. Cải cách này không phải là tìm kiếm những bài tập tiện lợi mà học sinh không thể sử dụng ChatGPT. Chúng ta cần đảm bảo rằng học sinh có thể sử dụng hệ thống AI một cách chính xác.
ChatGPT được đào tạo một phần bằng cách sử dụng phản hồi của con người. Con người đọc phản hồi do hệ thống tạo ra và đánh giá xem nó có trung thực và mang tính thông tin hay không. Đối với một số chủ đề, đặc biệt là những chủ đề đòi hỏi chuyên môn sâu, câu trả lời có thể có vẻ hợp lý đối với con người nhưng lại chứa đựng những điểm không chính xác. Theo thời gian, con người sẽ càng khó nhận ra những sai lệch tinh vi so với sự thật. Giáo viên có thể tạo các bài tập yêu cầu sử dụng ChatGPT, yêu cầu học sinh xác minh các sự kiện ít được biết đến hơn và cung cấp những hiểu biết sâu sắc hơn.
Lời kêu gọi thận trọng
Nhưng trên hết, chúng ta phải giáo dục học sinh của mình về những rủi ro mà các hệ thống này mang lại. Các mô hình ngôn ngữ rộng lớn đã được chứng minh là tái tạo thành kiến và định kiến, đưa ra lời khuyên nguy hiểm tiềm tàng và tạo điều kiện thuận lợi cho việc thao túng người tiêu dùng. Chẳng bao lâu nữa, những mô hình này có thể dẫn đến sự thao túng hàng loạt. Chúng cũng có thể là nguồn gốc của các hành vi vi phạm pháp luật về quyền riêng tư dữ liệu và quyền sở hữu trí tuệ mà sinh viên nên luôn cảnh giác.
Hơn nữa, những người sáng tạo và sử dụng hệ thống AI thường xuyên phát hiện ra rằng các hệ thống này có khả năng thực hiện các nhiệm vụ, đôi khi có vấn đề mà họ không nhận thức được. Ví dụ, các nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng AI có thể sử dụng mô hình ngôn ngữ để tính toán khả năng bị cáo sẽ tái phạm, một nhiệm vụ mà mô hình này không được đào tạo có chủ ý. Các nhà phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn đầu tiên không ngờ rằng AI có thể tính toán hoặc suy luận. Tính không thể đoán trước được của các nhiệm vụ có thể đạt được bằng các hệ thống này làm tăng nguy cơ chúng sẽ được sử dụng cho các mục đích bất chính hoặc hành xử trái với lợi ích của người dùng.
Học sinh phải học cách đánh giá nghiêm túc các hệ thống AI, giống như thế hệ trước phải học cách sắp xếp thông tin trực tuyến. Học sinh cũng có thể báo cáo bất kỳ lỗi máy tính hoặc hành vi không mong muốn nào mà mình thấy để giúp giữ an toàn. Ngoài ra, nhà trường nên tạo ra các cuộc trò chuyện với học sinh để xác định những giá trị và nguyên tắc nào có thể giúp học sinh sử dụng AI một cách phù hợp hơn.n
Thủy Phạm (Theo TheConversation)